Plant sterol เป็นของแถมที่ดีในกาแฟ แต่ครีม น้ำตาล และน้ำตาลเทียม เป็นของแถมที่ไม่ดี

ภาพวันนี้ / ฝนตกออกจากบ้านไม่ได้ ได้แต่มองความอ้อยอิ่งที่หน้าบ้าน

เรียนคุณหมอที่เคารพ
        ดิฉันเพิ่งได้เห็นคลิปที่คุณหมอดื่มกาแฟที่มี plant sterol/stanol เลยมีข้อสงสัยขอเรียนถามคุณหมอค่ะ Plant sterol/stanol มีส่วนช่วยในการลดการดูดซึมคลอเลสเตอรอล ซึ่งมีงานวิจัยยืนยันสนับสนุนมากมาย รวมทั้งงานวิจัยของคุณหมอเองด้วย ที่สงสัยก็คือ
1. กาแฟ ที่เติม plant sterol ทำไมจึงใส่ครีมเทียมในกาแฟ แล้วจะทำให้การลดการดูดซึมคลอเลสเตอรอลหย่อนประสิทธิภาพไหมคะ
2. ในเครื่องดื่มอื่น (ดิฉันดื่มเครื่องดื่มที่คล้ายนมเปรี้ยว) ที่เติม plant sterol/stanol ทำไมต้องใช้สารให้ความหวานถึง 3ตัว (ไซลิทอล ซูคราโลส และอะซีซัลเฟมเค) บางตัวเป็นสารเคมี จะส่งผลต่อร่างกายหรือไม่คะ กรณีที่เราดื่มเครื่องดื่มนั้นนานๆ (กว่าจะเห็นผลของ plant stereo/stanol)
ดิฉัน LDL >150 HDL 62 อายุ66 สูง 158 น้ำหนัก 53.5 หมอให้กิน Statin แต่ไม่อยากกิน กินอาหารเน้นพืชผักผลไม้เป็นหลัก มีปลาบ้างอกไก่บ้าง เดือนละ 3-4 ครั้ง มาประมาณ 2-3 ปี  แต่ LDL ไม่ลด จึงพยายามหาตัวช่วยที่ไม่ใช่การกินยา ได้เจอสิ่งที่เติม plant sterol แต่ก็มีข้อสงสัยดังที่เรียนถามคุณหมอข้างต้น
       หากคุณหมอไม่สะดวกตอบก็ไม่เป็นไรค่ะ เขียนเป็นบทความให้ความรู้เรื่อง plant sterol/stanol ก็จะขอบพระคุณอย่างสูงค่ะ
ด้วยความเคารพ …. FC คุณหมอ
Sent from my iPhone

ตอบครับ

1.. ถามว่าทำไมกาแฟที่เติม plant sterol ทำไมจึงใส่ครีมเทียมในกาแฟ ตอบว่าเออ.. แล้วผมจะรู้ไหมเนี่ย เพราะผมไม่ได้เป็นคนทำขาย ถ้าผมเป็นคนทำขายผมจะไม่ใส่อะไรเลยนอกจากกาแฟกับตัว plant sterol เท่านั้น

2.. ถามว่าการใส่ครีมเทียมในกาแฟผสม plant sterol จะลดขีดความสามารถในการดูดซึมโคเลสเตอรอลของ plant sterol ไหม ตอบว่ากลไกการออกฤทธิ์ลดโคเลสเตอรอลของ plant sterol คือมันไปจับกับโคเลสเตอรอลจากอาหารไว้แล้วพากันออกไปทางอุจจาระ ทำให้โคเลสเตอรอลในอาหารถูกดูดซึมเข้าไปในกระแสเลือดน้อยลง ทำให้โคเลสเตอรอลในเลือดลดลงประมาณ 13-15% ดังนั้น มันจึงขึ้นอยู่กับว่าตัวครีมเทียมที่ใส่ในกาแฟนั้นทำมาจากพืชหรือสัตว์ หากทำมาจากสัตว์ (เช่นจากนมวัว) ตัวครีมเทียมเองนั่นแหละคือตัวโคเลสเตอรอลที่จะไปจับกับ plant sterol เสียเองในลำไส้ ทำให้เหลือ plant sterol อิสระที่จะไปจับกับโคเลสเตอรอลจากอาหารน้อยลง ก็ย่อมจะมีประสิทธิภาพลดโคเลสเตอรอลได้น้อยลง แต่ถ้าเป็นครีมเทียมจากพืช พืชทุกชนิดมันไม่มีโคเลสเตอรอล ปัญหานี้ก็จะไม่มี แต่ว่าตัวครีมเทียมเองไม่ว่าทำจากจากพืชหรือจากสัตว์ ตัวมันเองก็เป็นอาหารที่สัมพันธ์กับการเพิ่มระดับไขมัน LDL ได้ด้วยกันทั้งนั้น สรุปว่าดื่มกาแฟที่ไม่มีครีมไม่ว่าครีมแท้หรือครีมเทียมดีที่สุด

3.. ถามว่าในเครื่องดื่มอื่นเช่นนมเปรี้ยวที่เติม plant sterol/stanol ทำไมต้องใช้สารให้ความหวานถึง 3ตัว (ไซลิทอล ซูคราโลส และอะซีซัลเฟมเค) ตอบเหมือนข้อ 1 ว่าผมไม่รู้ครับ เพราะผมไม่ได้เป็นคนทำ ได้แต่เดาเอาว่าเขาคงจะเอาให้มันหวานสะใจลูกค้าละมังครับ หรือไม่ก็อาจจะเอาให้มัน “กินได้” เพราะ plant sterol นี้มันมาจากเปลือกไม้สนนะครับ ถ้าผู้ผลิตไม่หาอะไรกลบรสธรรมชาติของมันผู้บริโภคก็คงจะไม่ยอมซื้อกิน

4.. ถามว่าการใส่น้ำตาลเทียมแยะมีผลเสียต่อสุขภาพไหม ตอบว่าข้อมูลที่วงการแพทย์มีอยู่ตอนนี้คือน้ำตาลเทียมไม่เป็นผลดีต่อสุขภาพ ทั้งในแง่ที่ทำให้เสพย์ติดรสหวานไม่รู้เลิกราซึ่งยังผลให้เปลี่ยนพฤติกรรมการกินไม่สำเร็จ ทั้งในแง่ที่มันไม่ลดกลไกการดื้อต่ออินสุลิน และในแง่ที่มันไม่เป็นมิตรกับจุลินทรีย์ในลำไส้ ด้วยแค่สองสามเหตุผลนี้ก็น่าจะเพียงพอแล้วที่ควรจะลดการกินน้ำตาลเทียมหรือสารทดแทนความหวานให้เหลือน้อยที่สุด

5.. ข้อนี้เป็นข้อแถม ชาและกาแฟที่ไม่มีส่วนผสมของครีมและน้ำตาลเป็นเครื่องดื่มที่ดีต่อสุขภาพรองลงมาจากน้ำเปล่า ดังนั้นผมสนับสนุนการดื่มชาและกาแฟในผู้ใหญ่ที่ไม่มีปัญหาเรื่องการนอนหลับ ส่วนการจะใส่ของแถมอะไรบ้างนั้นก็ขอให้ขึ้นกับดุลพินิจของท่าน ตัว plant sterol เป็นของแถมที่ดีกรณีที่ท่านมีไขมันในเลือดสูง แต่ของแถมอื่นเช่น ครีมก็ดี น้ำตาลก็ดี น้ำตาลเทียมก็ดี ล้วนเป็นของแถมที่ไม่ค่อยเป็นมิตรกับสุขภาพและควรจะใช้ให้น้อยๆหน่อย

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์  

บรรณานุกรม

1. Collins J, Robinson C, Danhof H, Knetsch CW, van Leeuwen HC, Lawley TD, et al.. Dietary trehalose enhances virulence of epidemic Clostridium difficile. Nature. (2018) 553:291–4. 10.1038/nature25178