บทความ

กำลังแสดงโพสต์จาก มิถุนายน, 2019

พิธีกรรมส่วนตัว วันละหนึ่งชั่วโมง

หมอสันต์พูดกับสมาชิกในรีทรีตฟื้นฟูผู้ป่วยมะเร็ง (CR)      นี่เป็นเช้าวันแรกที่พวกเราตื่นเช้ามารวมกันที่นี่เพื่อทำสิ่งที่ผมเรียกว่า "พิธีกรรมส่วนตัว" หรือ private ritual ชื่อว่าส่วนตัว แต่ผมบังคับให้ทุกท่านมาทำด้วยกันที่นี่ ไอเดียก็คือผมต้องการให้ทุกท่านจัดเวลาวันละหนึ่งชั่วโมงเพื่อตัวเอง เรามีชีวิตอยู่เพื่อคนอื่นมาตลอดชีวิต แต่จากนี้ไปผมขอว่าให้ทุกท่านจัดเวลาเพื่อตัวเองวันละหนึ่งชั่วโมง หนึ่งชั่วโมงนี้เราจะหยุดมีชีวิตอยู่เพื่อคนอื่นไว้ก่อน เพื่อให้เวลานี้แก่ตัวเราเอง เพื่อใช้เวลานี้ไปกับการหันความสนใจจากนอกเข้าสู่ข้างใน ทุกเช้าเราจะมารวมกันที่นี่เพื่อทำกิจกรรมหนึ่งชั่วโมงนี้ด้วยกันเพื่อให้ท่านคุ้นเคยกับชีวิตที่กันหนึ่งชั่วโมงให้ตัวเองจนเอาไปทำต่อที่บ้านเองให้กลายเป็นนิสัยให้ได้      สาเหตุของการเป็นมะเร็งนั้นเป็นการประชุมแห่งเหตุ หมายความว่ามีหลายสาเหตุมาบรรจบกันแล้วเกิดผลคือการเป็นมะเร็งขึ้น เหตุหนึ่งคือการที่ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายเราทำงานไม่ได้เต็มที่ หรือถูกบล็อกไม่ให้ทำงาน ระบบที่จะบล็อกระบบภูมิคุ้มกันได้คือระบบประสาทอัตโนมัติซึ่งมีหน้าที่นำพาชี...

โยคะสูตร ของปตัญชลี ฉบับวิเวกานันทะ ภาค 2

     ตอนแรกผมคิดว่าลงโยคะสูตรของปตัญชลีบทที่ 1 ไปแล้วจะไม่มีคนสนใจมาก และบทต่อๆไปอาจจะไม่ต้องลง แต่กลับพบว่ามีคนสนใจเขียนมาทวงหลายท่าน ผมจึงคิดว่ารีบเอาลงต่อกันไปน่าจะดีกว่าทิ้งช่วงไปนาน โดยรอบนี้จะเป็นสุดท้ายแล้วนะ เพราะส่วนต่อจากนี้ผมคิดว่าอาจจะมีประโยชน์น้อย เพราะเป็นเรื่องของสิทธิ หมายถึงการเกิดความสามารถพิเศษต่างๆซึ่งไม่ใช่วิถีสู่ความหลุดพ้น อนึ่ง ในการแปลภาค 2 นี้เนื่องจากบางบทสั้นมากจนอ่านแล้วยากที่่จะเข้าใจ ผมจึงขออนุญาตวงเล็บตัวเอียงขยายความไว้ จึงโปรดเข้าใจด้วยว่าส่วนนี้ไม่ใช่ของปตัญชลี      บทที่  II การปฏิบัติเพื่อเข้าถึงสมาธิ II.1 กรียาโยคะ (Kriya Yoga) เป็นคำเรียกขั้นตอนปฏิบัติเพื่อเข้าถึงสมาธิ ซึ่งมีทั้งการศึกษาจากผู้อื่น การฝึกบังคับกดข่ม และการมอบผลที่ได้ทั้งหลายแก่ความรู้ตัวบริสุทธิ์โดยไม่เกี่ยวข้องกับสำนึกว่าเป็นบุคคล II.2 การปฏิบัติสู่สมาธิทั้งหมดนี้ก็เพื่อลดความทุกข์จากความพ่ายแพ้ต่ออุปสรรคขัดขวาง II.3 อุปสรรคขัดขวางอันนำมาซึ่งความทุกข์มีห้าอย่างคือ (1) การไม่รู้ความจริง (2) การสำคัญมั่นหมายในสำนึกว่าเป็นบุคคล (อีโก้)...

ทำงานมากทำให้เป็นอัมพาตซ้ำซากได้หรือเปล่า

เรียนอาจารย์สันต์ที่เคารพ หนูเป็นทันตแพทย์ อายุ 54 ปี สามีเป็นทันตแพทย์รุ่นเดียวกัน เขาเป็น stroke มาแล้วสองครั้ง ครั้งแรกพูดไม่ชัดอยู่พักใหญ่ พอรีบไปแผนกฉุกเฉินอาการก็หายไป ทำซีที.ไม่เห็นอะไร ต่อมาได้เกือบปีคราวนี้แขนอ่อนแรงไปข้างหนึ่ง ต้องฉีดยาละลายลิ่มเลือด แล้วแขนก็ค่อยๆกลับมาทำงานได้ประมาณ 80% โชคดีที่เป็นแขนซ้ายซึ่งไม่ได้ใช้ทำงาน หนูเห็นว่าเขาทำงานมากเกินไป คือเดิมเราทำคลินิกสามแห่ง เขาต้องทำงานวันละไม่ต่ำกว่า 12-14 ชั่วโมง แทบไม่มีวันหยุดเลย หนูชวนให้เขาเลิกเหลือคลินิกเดียวก็พอ แต่เขาบอกว่าเขาเลิกไม่ได้เพราะเป็นห่วงคนไข้ หนูจึงตัดสินใจเลิกมาอยู่บ้านซะเอง ไม่ได้ประชดนะคะ แต่เพื่อมา support เขาเรื่องอาหารและเรื่องอื่นๆ พยายามพูดให้เขาลดการทำงานลงเขาก็บอกว่าแต่ว่ามันไม่เกี่ยวกัน เขารับปากว่าเขาจะตั้งใจดูแลเรื่องไขมันในเลือด ความดันเลือด และการกินยาต้านเกล็ดเลือด แต่ไม่รับปากว่าจะลดการทำงานเพราะพูดแต่ว่ามันไม่เกี่ยวกัน หนูจึงต้องหยุดงานมากำกับดูแลเรื่องอาหารและการเป็นอยู่ของเขา อาจารย์คะหนูอยากถามอาจารย์ว่าการที่คนเราทำงานมาก หมายถึงเวลาทำงานแต่ละวันนานเกินไปมันมีส่วนทำให้เป็น stro...

โยคะสูตร ของปตัญชลี ฉบับวิเวกานันทะ ภาค 1

      นานมาแล้วผมเคยเล่าเรื่องย่อและแปลบางตอนของหนังสือโยคะสูตรของปตัญชลีให้อ่านในบล็อกนี้ โดยใช้ต้นฉบับที่คนอเมริกันและคนอินเดียร่วมกันแปล แต่วันนี้ผมมีโอกาสได้อ่านหนังสือเดียวกันนี้แต่แปลเป็นภาษาอังกฤษโดยโยคีอัจฉริยะของอินเดียผู้ล่วงลับไปตั้งแต่วัยหนุ่มชื่อวิเวกานันทะ  (swami vivekananda) ผมเห็นว่าแปลได้สละสลวยคมคายกว่าฉบับที่ผมเคยอ่านมาแล้วมาก จึงขอแปลต่อเป็นภาษาไทยทิ้งไว้ในบล็อกนี้อีกครั้ง โดยจะลงทีละบทเท่าที่เวลาอำนวย วันนี้เอาเฉพาะบทที่ I. (จากสี่บท) บทแปลนี้อาจจะน่าเบื่อสำหรับผู้ที่ไม่ได้สนใจคอนเซ็พท์ของการทำสมาธิแบบต่างๆ ก็ขอให้ท่านที่ไม่สนใจเปิดผ่านบทความนี้ไปโดยไม่ต้องแวะอ่าน ผมเขียนลงไว้ด้วยหวังว่าสำหรับท่านที่สนใจเรื่องการฝึกสมาธิ บางแง่มุมที่ปตัญชลีพูดไว้ อาจกระตุกให้เกิดการร้องอ๋อหรือเอาไปต่อยอดสิ่งที่ท่านกำลังติดขัดอยู่ได้  บทที่ I. ภาพรวมของสมาธิสู่ความหลุดพ้น I.1 เอาละ ได้เวลาอธิบายว่าชีวิตเรารวมเป็นหนึ่งเดียวได้อย่างไร I.2 ชีวิตรวมเป็นหนึ่งเดียวได้โดยการแยกความคิด ไม่ให้ไปยุ่งเกี่ยวกับความรู้ตัว I.3 เมื่อถึงตอนนั้น ผู้สังเกตได้ถอยออกจาก...

จะเลิกดื่มกาแฟไปดื่มช็อกโกแลตเพื่อป้องกันอัลไซเมอร์ดีไหม

เคยอ่านพบข้อเขียนว่าการดื่ม Chocolate ทุกวันจะช่วยยืดอายุการเป็นอัลไซเมอร์จริงไหมคะ มีประโยชน์สำหรับคนเป็นวัยทองหรือไม่ แล้วมีผลเสียอะไรบ้างไหมคะถ้าดื่มมากๆ (ตอนนี้อายุ 53 ปี ปกติเป็นคนธาตุแข็ง เป็น tinnitus มา 3 ปีกว่า แต่ไม่ดังมากค่ะ และไม่มีอาการบ้านหมุน)  ขอบพระคุณค่ะ ............................................ ตอบครับ      ความจริงผมมีหลักประจำตัวว่าจะไม่ตอบจดหมายที่ถามเรื่องอาหารเสริมหรือสิ่งที่คนเขาทำมาค้าขายกันในตลาด เพราะ ม. ห้ามไว้ เนื่องจากเป็นห่วงสวัสดิภาพของผมเอง แต่เรื่องช็อกโกแลตนี้มีจดหมายเข้ามาหลายฉบับ หนึ่งในนั้นเป็นจดหมายจากสมาชิกคอร์ส RDBY เอง จะไม่ตอบก็ไม่ได้ จึงรวบตอบเสียวันนี้      ก่อนจะตอบคำถามของคุณ ขอพูดถึงภาพใหญ่ก่อนนะ ว่า      1. ช็อกโกแลตที่จะพูดถึงในวันนี้ ผมหมายถึงดาร์คช็อกโกแลต คือผมหมายถึงผงของเมล็ดโกโก้ (Theobroma cacao) ที่ขมปี๋ไม่ได้ใส่อะไรหรือสกัดเอาอะไรออกทั้งสิ้น ไม่เกี่ยวอะไรกับเครื่องดื่มช็อกโกแล็ตที่ทำขึ้นมาจากผลโก้โก้บดบวกนมวัวบวกน้ำตาล         2. ...

โรคซึมเศร้า ไม่เอาแบบอธิบายกว้างๆนะ

เรียน คุณหมอสันต์ ผมเคยสอบถามคุณหมอทางที่อยู่นี้ แต่ยังไม่เคยได้รับคำตอบ แม้จะได้ตามอ่านอยู่ประจำ เข้าใจว่าคำถามไม่น่าสนใจ ซ้ำหรือไม่เป็นประโยชน์ต่อผู้อื่น หรือจดหมายไม่ถึง(ที่อยู่ผิด) แต่ก็จะถามเรื่อยๆครับ ในครั้งนี้ขอถามเรื่องโรคซึมเศร้า แม้ทราบว่าคุณหมอไม่ถนัดเท่าหัวใจหลอดเลือด แต่คุณหมอมีข้อมูลจากงานวิจัยทางด้านสุขภาพต่างๆที่น่าเชื่อถือแน่นอน ต้องยอมรับว่านอกจากโรคNCDsแล้ว โรคซึมเศร้าก็เป็นปัญหาสุขภาพของสังคมยุคนี้ และมีผู้ป่วยมากทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัว ในอัตราที่เพิ่มขึ้น และเกิดโศกนาฏกรรมขึ้น ถี่ขึ้นเรื่อยๆ โดยที่แวดวงสาธารณสุขยังให้ความสำคัญน้อยกว่าโรคNCDs แต่ก็ทำให้เกิดความสูญเสียกับทรัพยากรบุคคลของชาติ ไม่น้อยและยังไม่มีแนวโน้มลดลง จากปัจจัยแวดล้อมทางสังคมสมัยใหม่ ทั้งนี้การให้ความรู้ ความเข้าใจหรือสร้างความรับรู้ถึงที่มาที่ไปกับสังคมก็มีน้อยมาก ผู้ป่วยหรือบุคคลทั่วไปไม่รู้ว่าโรคนี้เกิดจากอะไร(อาจมีภาพกว้างๆว่าเป็นโรคจิตชนิดหนึ่ง หรือที่น่ากลัว โรคจิตก็คือคนบ้า ทำให้ ไม่ยอมรับ ปกปิด เพราะทำให้ขาดความน่าเชื่อถือในสังคม) แล้วเราจะป้องกันตัวเองจากโรคนี้ได้อย่างไร  ในควา...

ประเด็นคือการย้าย identity ออกไปจากความเป็นบุคคลนี้

เรียน อจ สันต์ครับ ขอปรึกษาเรื่องการปฏิบัติหน่อยครับ ช่วงก่อนหน้านี้ 5-6 เดือน กำลังสติค่อนข้างดี ความคิด ความกังวล ความสงสัยอะไรผ่านมาแล้วก็ผ่านไป เมื่อเดือนพฤษภาคม ช่วงหนึ่งมีความสงสัยเกี่ยวกับความคิดเรื่องความดัน ก็เกิดความกังวล (ทั้งๆ ที่เดือนมีนาคม 2562 ไปพบแพทย์ตามนัด วัดครั้งแรก 160|90 แต่พอพบหมอ หมอวัดได้ 130|80) พอเกิดความกังวล ความดันตัวบนก็เลยเพิ่ม 160-170 ผมก็ตั้งใจว่าจะเลิกวัดความดันไปเลย จากนั้นก็ปฏิบัติต่อเนื่อง แต่ความคิด ความสงสัย ความกังวล ก็กลับไปกลับมา บางช่วงสติก็กลับมาดีเห็นความคิด ความกังวล ก็ผ่านเลย แต่บางช่วงสติก็อ่อนลง เวลามันเผลอแว๊ปไปคิดเรื่องความดัน จิตมันไปติดความกังวล ทำให้การนอนเป็นแบบ หลับๆ ตื่นๆ (โดยปกติผมเป็นคนที่นอนหลับง่ายมาก เข้านอนไม่เกิน 23.00 น. ใช้เวลา 1-2 นาที ก็หลับเลย ตื่นอีกครั้งก็เช้า) เวลาเกิดทุกข์ขึ้นมาผมก็พยายามอยู่กับมันไม่แทรกแซง ก็เห็นทุกข์มันดับไป แต่มันก็กลับมาใหม่ ไปๆ มาๆ อยากขอคำแนะนำ จาก อจ สันต์ครับ ว่าพอจะมีเทคนิคที่จะแนะนำในการวางความคิดที่ไร้สาระแบบนี้ได้อย่างไร (ปัจจุบันผมก็เดินจงกรม เช้าและกลางคืน บางวันบ่ายๆ ก็ฝึกนั่งแ...

นอนไม่หลับทำให้เป็นความดันสูงได้ไหม

รูปภาพ
ถนนในหมู่บ้านดารดาษไปด้วยสีแดง      เช้าวันนี้ตั้งใจจะตื่นสาย แต่หมอสมวงศ์มาปลุกชวนไปเดินเล่นตามถนนในหมู่บ้าน ไม่ได้เดินมาหลายเดือนแล้วรู้สึกบรรยากาศหลายอย่างเปลี่ยนไป ถนนออกจากบ้านดารดาษไปด้วยสีแดงของหางนกยูงทั้งบนต้นและที่ร่วงหล่นอยู่บนพื้น แวะบ้านเพื่อนบ้านที่เขาปลูกไม้ใหญ่ไว้บนสนามหญ้าเดี๋ยวนี้กลายเป็นป่าน้อยๆไปแล้ว ต้นเบาบับที่เหมือนต้นไม้เอารากชี้ขึ้นฟ้าเดี๋ยวนี้ต้นใหญ่กว่าตัวคนเสียอีก ลมเหนือพัดมาที่มวกเหล็กทำให้อากาศเย็นสบายเหมือนหน้าหนาวทั้งๆที่เป็นเดือนมิถุนา เป็นเช้าที่สดใสดี เมื่อกลับมานั่งกินกาแฟที่ระเบียงแล้วเย็นสบายจนไม่อยากลุกไปไหน จึงหยิบจดหมายสั้นๆขึ้นมาตอบ ........................................... กราบเรียนคุณหมอสันต์ ผมชื่อ... อายุ 31 ปี มีปัญหาความดันเลือดสูง 180/100 แพทย์ตรวจทุกอย่างทั้งคอมพิวเตอร์ต่อมหมวกไตและเจาะเลือดดูฮอร์โมนต่างๆก็ไม่พบสาเหตุ ผมไม่สูบบุหรี่ ไม่ดื่มแอลกอฮอล ทำงานเป็นวิศวกร ก็มีความเครียดบ้างตามประสาแต่ก็ไม่มากอะไร แต่ผมมักมีปัญหาเข้านอนแล้วหลับยาก นานเป็นชั่วโมงกว่าจะหลับได้ ผมอยากทราบว่าการนอนไม่หลับนี้เป็นสาเหตุของ...

ขอโทษครับ จังหวะนี้ผมจำเป็นต้องพูด

     ผมเข้าใจดีว่าท่านผู้อ่านบล็อกนี้ความสนใจหลักอยู่ที่การดูแลสุขภาพ ทั้งสุขภาพกาย สุขภาพจิต อย่างที่ไปไกลหน่อยอย่างมากก็ไปทางการหาทางหลุดพ้นไปจากความคิดซ้ำซากไร้สาระในหัวของตัวเอง ที่นี่ไม่ใช่ที่ของคนที่สนใจเรื่องนอกตัวที่จับสาระได้ยากอย่างเช่นเรื่องการเมือง เขาตั้งรัฐบาลกันอย่างไร ใครจะเอากระทรวงไหน กระทรวงไหนแลกกับกระทรวงไหนแล้วใครจะได้เปรียบจะเสียเปรียบ เพราะฉนั้นการเอาเรื่องการเมืองมาพูดที่นี่เป็นการเล่นลิเกผิดวิก ซึ่งนอกจากจะหาคนดูไม่ค่อยได้แล้วยังจะได้รับก้อนอิฐและขวดเป็นสิ่งตอบแทนอีกด้วย      แต่ว่าจังหวะที่ผู้มีหน้าที่รับผิดชอบกำลังพยายามจัดตั้งรัฐบาลกันอยู่นี้ ผมต้องขออภัยต่อท่านผู้อ่านด้วยที่ผมจำเป็นต้องพูดอะไรเกี่ยวกับการเมืองตอนนี้ เพราะถ้าไม่พูดตอนนี้ ทุกอย่างดำเนินไปตามครรลองของมันแล้ว ผ่านช่วงของการก่อร่างสร้างรัฐบาลและช่วงของการตกลงกันในนโยบายว่ารัฐบาลใหม่จะทำอะไรไม่ทำอะไรแล้ว มันก็สายเกินไปที่ผมจะพูดอะไรที่จะนำไปสู่ประโยชน์แก่สาธารณะอย่างจริงจังเสียแล้ว      ระบบหรือกลไก หรือโครงสร้างของสังคมของเราทุกวันนี้ การจะสร้างสิ...

หมอสันต์พูดกับสื่อมวลชนที่มาเยี่ยมชมเวลเนสวีแคร์

สวัสดีครับ      ผมขอขอบพระคุณทุกท่านที่กรุณาแวะมาเยี่ยมชมเวลเนสวีแคร์ ท่านมาก็ดีแล้ว ผมขอถือโอกาสนี้เล่าให้ท่านฟัง เพื่อให้ท่านเข้าใจอย่างลึกซึ้งด้วยหลักฐานการวิจัยทางการแพทย์ว่าเวลเนสวีแคร์ทำอะไร ทำไปทำไม ผมเห็นว่าท่านเป็นคนสำคัญที่จะช่วยชาติบ้านเมืองได้ ผมจึงจะพูดกับท่านอย่างลึกซึ้งแบบที่ผมไม่เคยพูดกับผู้ป่วยหรือคนทั่วไปมาก่อน คือผมจะพูดกับท่านในฐานะที่ท่านเป็นคนระดับที่จะช่วยแก้ปัญหานี้ให้ชาติบ้านเมืองได้      คุณวิเวกกับผมมาร่วมกันทำเวลเนสวีแคร์ด้วยโจทย์ที่ว่าโรคไม่ติดต่อเรื้อรังเป็นปัญหาที่ใหญ่ขึ้นทุกวัน และวิธีการที่สังคมเราใช้รับมืออยู่ทุกวันนี้ คือการมุ่งไปที่การใช้ยา การผ่าตัด การทำหัตถการต่างๆนั้น ยิ่งทำไปก็ยิ่งชัดเจนขึ้นว่าชาติและสังคมของเราจะหมดตัวเสียก่อน โดยที่ปัญหาจากโรคไม่ติดต่อเรื้อรังนั้นก็ยังไม่หายไปไหน กลับมีทีท่าว่าจะมากขึ้นด้วยซ้ำ ความใหญ่โตของปัญหา      ก่อนอื่นผมขอจูนให้เรามาอยู่ในเรือลำเดียวกันก่อนนะว่าเรากำลังอยู่ตรงไหนในเรื่องนี้ ทึ่ว่าปัญหามันมากนั้นมากอย่างไร โรคที่ว่าส่งผลกระทบอย่างมากต่อระบบสาธารณสุขของป...