บทความ

กำลังแสดงโพสต์จาก กรกฎาคม, 2018

รีทรีตฟื้นฟูผู้ป่วยมะเร็ง (Cancer Retreat) 4 วัน 3 คืน

ครั้งแรก 22-25 กย. 61 Motto "สิ่งที่ได้ผลดีที่สุดในการรักษามะเร็งของคุณคือ..ตัวคุณเอง"      ความเป็นมา      สิ่งที่วงการแพทย์รู้ในปัจจุบัน ยังห่างไกลที่จะรักษามะเร็งส่วนใหญ่ให้หายขาด รู้เพียงแต่ว่าระบบภูมิคุ้มกันและระบบฟื้นฟูตัวเองของร่างกายมนุษย์เป็นปราการที่เชื่อถือได้มากที่สุดในการรับมือกับโรคมะเร็งนี้ แต่กระบวนการรักษามะเร็งปัจจุบันพากันมุ่งไปที่จะกำจัดเซลมะเร็งออกไปจากร่างกาย แต่ไม่ได้ทำอะไรกับปัจจัยแวดล้อมภายในร่างกายที่เอื้อให้เกิดมะเร็งขึ้นมาจากเซลปกติ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ความเครียดกังวล ความกลัว สัมพันธ์ภาพที่ลุ่มๆดอนๆกับคนรอบข้าง สไสตล์ชีวิตที่เร่งรีบกดดัน โภชนาการที่เต็มไปด้วยอาหารขยะ และการขาดเป้าหมายหรือขาดความหมายในชีวิต รีทรีตฟื้นฟูผู้ป่วยมะเร็งนี้จึงเปิดขึ้นมาเพื่อให้ผู้ป่วยได้เลิกวิถีชีวิตเดิมๆที่เอื้อให้เกิดมะเร็งขึ้นมานั้นเสีย หันมาทดลองใช้ไลฟ์สไตล์แบบใหม่ที่จะเพิ่มพูนพลังกายพลังใจให้เดินหน้าไปกับชีวิตใหม่ได้เต็มศักยภาพที่ธรรมชาติให้มา      คอนเซ็พท์ของรีทรีตฟื้นฟูผู้ป่วยมะเร็ง      ใช้ยุทธศาสตร์เจ็ดป...

ไม่ให้ใช้ไขมันทรานส์ แล้วคนทำเบเกอรี่จะทำมาหากินอย่างไร

เรียนคุณหมอสันต์ หนูมีอาชีพทำเบเกอรี่ขาย ตอนนี้ลูกค้าประจำต่างรุมถามว่าหนูมีเบเกอรี่ที่ไม่มีไขมันทรานส์ไหม พอหนูอ้ำๆอึ้งๆเขาก็ไม่ซื้อ หนูเองก็ยังไม่รู้เลยว่าชีวิตหนูและลูกจ้างอีกสองคนจะเป็นอย่างไรต่อไป เพราะรัฐบาลไม่เห็นบอกเลยว่าห้ามใช้ไขมันทรานส์หรือเนยเทียมแล้วจะให้หนูเอาอะไรมาแทน เนยเทียมอุ้มน้ำและฟองอากาศได้ดีกว่าเนยแท้ ทำให้เค้กฉ่ำแต่เบาน่าทานและรสชาติก็กลมกล่อมกว่า หนูยอมรับได้ที่รัฐบาลสั่งเลิก เพราะหนูเองก็มีไขมันในเลือดสูงจึงได้ทำให้มารู้จักบล้อกของคุณหมอนี่ไง แต่คุณหมอแนะนำหนูหน่อยว่าหนูควรจะเอาอะไรมาแทน อย่าบอกว่าให้หนูเลิกทำเบเกอรี่เพราะกว่าหนูจะตั้งร้านรวงซื้อข้าวซื้อของมาได้ขนาดนี้หนูใช้เวลาเกือบ 20 ปี ถ้าบังคับให้หนูเลิกหนูตายดีกว่า .............................................. ตอบครับ     ผมตัดคำขึ้นต้นจดหมายของคุณ โดยตัดคำว่ากราบออกไปเสีย เพราะรู้สึกว่ามันมากเกินไป พูดถึงเรื่องไขมันทรานส์ เช้าวันหนึ่งภรรยาบอกผมว่า       "คุณพูดถึงไขมันทรานส์มานานไม่เห็นมีใครขยับอะไรเลย แต่พอรัฐบาลออกกฎหมายห้ามใช้ไขมันทรานส์เท่านั้นแหละทุกคนเต้นกันใหญ่" ...

สะเก็ดเงิน กับการไม่ยอมรับ (non-acceptance)

เรียน นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์  ดิฉันอายุ 43 ปี ได้สนใจปฏิบัติธรรมตามแนวทางที่คุณหมอแนะนำจริงจังมาเป็นปีแล้ว ความบันดาลใจส่วนหนึ่งดิฉันเป็นโรคสะเก็ดเงิน ไม่สวย บางช่วงถึงกับน่าเกลียด ทั้งคัน ทั้งปวด ทั้งเครียด หมอก็ได้แต่บอกว่ามันเป็นโรคที่ไม่หาย แต่ก็ให้ยาจัง ตอนนี้ได้ Azathioprine และ Neo-Tigason และ Cyclosporine ดิฉันอยากถามคุณหมอสันต์ว่า 1. โรคสะเก็ดเงินนอกจากรักษาด้วยยากินแล้วมีวิธีรักษาอย่างอื่นอีกไหม 2. คนเป็นสะเก็ดเงินควรกินอาหารอย่างไร 3. คนเป็นสะเก็ดเงินควรออกกำลังกายอย่างไร 4. การปฏิบัติธรรมมีผลต่อสะเก็ดเงินอย่างไร 5. เมื่อหันมาปฏิบัติธรรมแล้วทำไมมีความคิดลบมากขึ้น มีความกลัวว่าสะเก็ดเงินจะเป็นมากขึ้นบ้าง กลัวโน่นกลัวนี่บ้าง มีความโกรธ มีความอิจฉา โดยเฉพาะอิจฉาน้องสาวที่เขาสวยกลายเป็นดาวดวงเด่นเป็นขวัญใจทุกคนขณะที่ดิฉันเป็นหญิงตัวลาย และบางครั้งมีความเกลียด เกลียดคนที่ใจแคบและปิดกั้นคนที่ไม่เหมือนตัวเอง สรุปว่ายิ่งปฏิบัติธรรมยิ่งทุกข์ ดิฉันควรจะทำอย่างไร ขอขอบพระคุณคุณหมอ และขอให้อยู่ตอบคำถามไปนานๆดิฉันจะได้มีที่พึ่งทางใจเมื่อยามทุกข์ ..................................

รองช้ำ (เอ็นฝ่าเท้าอักเสบ Plantar fasciitis)

เรียน คุณหมอสันต์ ที่เคารพ 4 ปีแล้วที่เป็นลูกศิษย์คุณหมอ ทำตามที่ไปเข้าค่าย [{(แทบ)}] ทุกอย่าง ท้าวความก่อนเพราะคุณหมอลูกศิษย์เยอะอาจจะจำไม่ได้ ดิฉัน ... ค่ะ ออกกำลังกายด้วยการเดินเร็วๆ ผสมวิ่งเยาะๆ ทุกวัน ย้ำว่าทุกวัน มาตลอด โดยประมาณ 1 ชม./วัน ตี 4 ครึ่ง ถึง ตี 5 ครึ่ง นาฬิกาออกกำลังกายบอกว่า burn 300-450 cal เสมอๆ แต่ต้นปีนี้รู้สึกว่ารองเท้ามันคงจะสึก เดิน-จ็อกแล้วมันกระแทก (Asic) แต่ด้วยความขี้เหนียวไม่ยอมเปลี่ยน และรู้สึกตัวว่ากลายเป็นคนเสพติดออกกำลังกาย ถ้าวันไหนตื่นมาแล้วจำเป็นว่าต้องงดออกไปวิ่งจะหงุดหงิดมาก รุ่งขึ้นมี double เข้าไป ไม่อย่างนั้นจะรู้สึกผิดมาก ดิฉัน ปีนี้ 56 ปี นน. 53-54 สูง 160 ไปตรวจสุขภาพประจำปีกับคุณหมอ... ที่ ... คุณหมอบอกว่าตัวชี้วัดทุกอย่างดี จนเมื่อเดือนประมาณมีนาคมเจ็บฝ่าเท้ามากๆ ร้อนผ่าวเจ็บไปทั้งฝ่าเท้าทั้งวัน หาหมอกระดูกแล้ว กินยาอยู่ 10 วันไม่ดีขึ้น กลางเดือนมีนาฉีดยาที่ฝ่าเท้าทั้ง 2 ข้างข้างละ 2 เข้ม (2 จุด) ค่อยๆ ดีขึ้นจากเดิมสักครึ่งหนึ่ง แล้วก็แย่ลงอีก กลางเดือนเมษายน ไปหาหมออีก ฉีดยาอีก อย่างเดิมแต่เปลี่ยนย้ายตำแหน่ง ไม่ดีขึ้นเลยจนถึงวันนี้ คิ...

ดิฉันพยายามทำความเข้าใจเรื่องความตื่น

เรียนคุณหมอสันต์ ดิฉันพยายามทำความเข้าใจเรื่องความตื่น มันเป็นอันเดียวกับที่เขาเรียกว่า ตื่น รู้ เบิกบาน หรือเปล่า มันไม่เห็นภาพเอาเสียเลย แล้วอย่างนี้จะถอยออกจากสิ่งกระตุ้นความสนใจต่างๆและถอยจากร่างกายและถอยจากความคิดไปอยู่ในความตื่นอย่างที่หมอสันต์บอกได้อย่างไร เพราะยังไม่รู้เลยว่าความตื่นคืออะไรอยู่ที่ไหน ............................................ ตอบครับ      สิ่งที่เราเรียกว่า "ความตื่น" หรือ "ความรู้ตัว"  หรือหากผมจะควบสองคำนี้เข้าด้วยกันก็จะกลายเป็น "ความตื่นรู้" วันนี้ผมใช้คำว่าความตื่นรู้ก็แล้วกันนะ ส่วนที่ว่ามันเป็นอันเดียวกันกับที่เขาว่า ตื่น รู้ เบิกบาน หรือเปล่า ตอบว่ามันก็อันเดียวกันนั่นแหละ เพื่อที่จะตอบคำถามคุณว่ามันคืออะไรอยู่ที่ไหน แม้มันเป็นสิ่งที่ไม่อาจอธิบายให้เห็นหรือเข้าใจด้วยภาษา แต่ผมจะพยายามอธิบายนะ ผมจะไฮไลท์ให้คุณเห็นแง่มุมต่างๆในห้าประเด็น       ประเด็นที่ 1. ความตื่นรู้นี้ไม่ใช่ร่างกาย ไม่ใช่จิตใจหรือความคิด คนทั่วไปมองว่าชีวิตนี้ประกอบด้วยร่างกาย และจิตใจเท่านั้น แต่ผมขออนุญาตแบ่งเสียใหม่ว่าชีวิตนี้ประกอบด้วยสา...

หัวใจห้องบนเต้นผิดจังหวะเป็นพักๆแบบไฟฟ้าปล่อยออกมาจากห้องบน (PAC)

รูปภาพ
เรียนคุณหมอที่เคารพ ดิฉันอายุ52สูง148หนัก48 เป็นแฟนคุณหมอมานานแล้วค่ะ เพราะกำลังสู้กับเบาหวานน่ะ ไม่มีอาการใดๆนะคะ เช้าวิ่ง 6 km 6 วัน สบายๆ ไม่เหนือยค่ะ หัวใจบางครั้งเต้นเร็ว ร้อยนิดๆค่ะ เป็นมาเกิน10ปีค่ะ พึ่งไปหาหมอหัวใจค่ะ หมอให้ติด Holter และ abp 24 hrs พบว่า หัวใจเต้นผิดจังหวะตอนออกกำลังกาย และ bp สูง คือเกิน140/80 นิดๆ หมอให้กินยา bisoprolol 1 เม็ดหลังอาหารเช้าค่ะ กินแล้ว หัวใจเต้นช้าลง  แต่เหนื่อยมาก วิ่ง2โลก็เหนื่อยสุดๆ ขึ้นบันไดก็เวียนหัวค่ะ ขอเรียนถามคุณหมอค่ะ 1ที่กินยาเพราะเชือว่าหัวใจเต้นช้าลง คงได้พักมากขึ้นน่าจะมีอายุการใช้งานดีขึ้น  เป็นความเชื่อที่ถูกมั้ยคะ 2ทำไมต้องให้หัวใจเต้นต่ำกว่า100คะ จำเป็นรึเปล่า 3 เลิกกินยาดีมั้ยคะ รึทนๆไป ก็พอทนได้นะคะ ถ้ากินแล้วมันดีจริงก็จะอดทนค่ะ ขอบพระคุณมากค่ะ ส่งจาก iPad ของฉัน .......................................................... ตอบครับ ภาพคลื่นหัวใจที่ส่งมาเป็น paroxysmal atrial tachycardia (PAC) สลับการมีไฟฟ้าผิดปกติปล่อยแทรกออกมาจากผนังหัวใจห้องล่าง (PVC) นานๆครั้ง คำว่า PAC นี้แปลว่า     ...

นพ.สันต์ ให้สัมภาษณ์วารสาร SUPALAI@HOME

รูปภาพ
     ในยุคที่ผู้คนต่างตื่นตัวหันมาใส่ใจการดูและสุขภาพ เมื่อเอ่ยชื่อ นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์ ก็คงไม่ต้องแนะนำกันมาก เพราะชื่อเสียงของท่านโด่งดังมานาน ประวัติอย่างสั้นที่คุณหมอสันต์บอกเล่าในบล็อกของท่าน กล่าวถึงตัวเองอย่างถ่อมตัวมีใจความว่านพ.สันต์ ใจยอดศิลป์ อดีตเป็นศัลยแพทย์หัวใจที่ต่อมาหันมาสนใจเวชศาสตร์ครอบครัว เคยทำงานบริหารเป็นผู้อำนวยการรพ.พญาไท 2 อยู่ 6 ปี ตอนนี้เกษียณแล้ว และไปตั้ง Wellness We care Center ที่อ.มวกเหล็ก เปิดแค้มป์สุขภาพ สอนให้คนมีสุขภาพดีด้วยตนเอง และสอนคนที่ป่วยแล้วให้พลิกผันโรคด้วยตัวเอง ด้วยโภชนาการที่มีพืชเป็นอาหารหลัก การออกกำลังกาย การจัดการความเครียดอย่างเป็นระบบ และการเข้ากลุ่มเพื่อนช่วยเพื่อน ทำงานจิตอาสา คือช่วยมูลนิธิสอนช่วยชีวิต มูลนิธิช่วยผ่าตัดหัวใจเด็ก และเป็นที่ปรึกษาให้กับรพ.มวกเหล็กด้วย มีงานอดิเรกทำสวนปลูกผักปลูกดอกไม้ เคยทำ "ไร่หมอส้นต์เกษตรอินทรีย์" แล้วเลิกไป และไปเริ่มทำฟาร์มใหม่อีกครั้งที่มวกเหล็ก ชื่อ Nature We Care Farm... คนที่อ่านประวัติคุณหมอมาถึงตรงนี้ก็มักจะอมยิ้ม ...................................................... ...

การรับมือกับมะเร็ง

ผมอายุ 72 ปี ตอนนี้กำลังเป็นมะเร็งสำไส้ใหญ่ หมอกำลังให้เคมีบำบัดและรังสีรักษา แล้วมีแผนว่าจะผ่าตัด ตอนนี้มีอาการปวดค่อนข้างมาก ผมอยากปรึกษาคุณหมอสันต์ว่า 1. ผมควรจะกินอย่างไร กินอะไรบ้าง 2. ผมกินอะไรก็กลืนไม่ค่อยลงและสำลักและไอบ่อย หมอและลูกๆคะยั้นคะยอให้ใส่สายยางให้อาหารตรงลงกระเพาะ ผมควรจะใส่ไหม 3. ผมควรจะรับมือกับอาการปวดอย่างไร 4. คุณหมอสันต์มีอะไรจะแนะนำผมอีกไหมครับ ขอขอบพระคุณคุณหมอสันต์มากครับ .......................................... ตอบครับ      1. ถามว่าคนเป็นมะเร็งควรกินอย่างไร ผมตอบตามคำแนะนำ (Guidelines) ของสมาคมมะเร็งอเมริกัน (ACS) ซึ่งได้ออกคำแนะนำมาตรฐานให้ผู้ป่วยมะเร็งกินอาหารดังนี้      1.1 จำกัดการทานเนื้อสัตว์ในรูปแบบไส้กรอก เบคอน แฮม (processed meat) และจำกัดการทานเนื้อของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม (red meat) เช่นเนื้อหมูเนื้อวัว ให้เหลือน้อยที่สุด (แปลว่าไม่กินได้ยิ่งดี)      1.2 ทานผักและผลไม้ให้มากๆเข้าไว้ อย่างน้อยวันละสองถ้วยครึ่ง         ในแง่ของการทานผักผลไม้ให้มากๆนี้ หมอสันต์แนะนำเ...

ประกาศรับสมัครแพทย์มาร่วมงาน

ขอหยุดตอบคำถามหนึ่งวันเพื่อใช้พื้นที่บล็อกประกาศหาแพทย์มาร่วมทำงาน ประกาศรับสมัครแพทย์ประจำเวลเนสวีแคร์เซ็นเตอร์ คุณสมบัติ 1. จบแพทยศาสตร์บัณฑิตและมีใบประกอบวิชาชีพเวชกรรมของแพทยสภา 2. เป็นผู้มั่นคงในแนวทางเวชปฏิบัติแบบเวชศาสตร์ครอบครัว (family medicine) สิบประการ อันได้แก่ 2.1 ดูแลผู้ป่วยแบบต่อเนื่อง 2.2 สัมพันธ์กับผู้ป่วยแบบคนกับคน (personal relationship) 2.3 รับฟังข้อมูลที่เป็นอัตวิสัย (subjective data) ไม่ว่าจะเป็นความเชื่อ ความคาดหวัง ความกังวล 2.4 เอาผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง ดูแลผู้ป่วยแบบองค์รวมทั้งในมิติของ กาย จิต สังคม (bio-psycho-social) 2.5 มุ่งส่งเสริมสุขภาพ 2.6 มุ่งการป้องกันโรค 2.7 ดูแลผู้ป่วยแบบเจาะลึกเป็นรายคน ร่วมกับผู้ป่วยจัดทำแผนสุขภาพส่วนบุคคล แล้วช่วยผู้ป่วยให้บรรลุผลสำเร็จตามแผน 2.8 มุ่งพัฒนางานอย่างต่อเนื่อง ผ่านการวิจัยขณะทำงานประจำ (R to R) 2.9 เป็นศูนย์กลางเชื่อมโยง (coordinator) เครือข่ายสุขภาพรอบตัวผู้ป่วย และยอมรับเอาการแพทย์ทางเลือกมาสร้างการดูแลแบบผสมผสาน (integrative care) เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยได้ประโยชน์สูงสุด 2.10 มุ่งขยายช่องทางให้ผู้ป่ว...

ฉีดวัคซีนไวรัสบี.แล้วภูมิไม่ขึ้น หมอจะให้คุมตลอดกาล แล้วจะมีลูกได้ไง

สวัสดีครับ คุณหมอ ผมเจอข้อมูลจากเว็บ http://visitdrsant.blogspot.com/2011/01/blog-post_12.html จึงอยากเรียนสอบถามครับ ผมกับแฟนแต่งงานกัน แฟนผมเป็นพาหะไวรัสตับอักเสบ บี(แฟนเคยตรวจ 6 เดือนก็ยังพบเชื้อ และไม่มีภูมิ) ผมตรวจเลือดก่อนแต่งงาน ยังไม่เคยติดเชื้อ และยังไม่มีภูมิ ไวรัส ตับอักเสบบีครับ ผมจึงไปฉีดวัคซีนเพื่อสร้างภูมิ ฉีดครบ 3 เข็ม แล้วครับ เข็มที่ 1 วันที่ 3/8/2560 เข็มที่ 2 วันที่ 31/8/2560 เข็มที่ 3 วันที่ 25/1/2561 ทางคุณหมอที่ รพ. ก็บอกว่า ครบ 3 เข็ม แล้ว จะมีภูมิตลอดชีวิต แต่ก็ไม่ได้มีการตรวจอีกว่า มีภูมิขึ้นจริงหรือไม่ หลังจากนั้น วันที่ 23/6/2561 ผมไปตรวจเลือดและโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ครับ (วางแผนจะมีลูก) ผลออกมาคือ ผมยังไม่มีเชื้อ และไม่มีภูมิ เหมือนเดิมเลยครับ ตรวจไม่เจอภูมิ ถ้านับจากเข็มที่ 3 มา ก็ประมาณ 5 เดือน คุณหมอที่ฉีดวัคซีนให้ ก็สรุปให้ผมเลยว่า ผมเป็นประเภทภูมิไม่สร้าง ไม่ต้องฉีดซ้ำ เพราะฉีดไปก็ไม่ขึ้น ทำให้ผมร้อนใจมากครับ คิดไม่ออกว่า ผมกับภรรยาจะใช้ชีวิตแบบสามีภรรยาปกติได้ยังไง ถ้าต้องใช้ถุงยางป้องกันทุกครั้ง รวมถึงการมีลูกด้วยครับ ถ้าผมจะไปลองฉีดกระตุ้นอี...

อายุน้อยแล้วใส่สะเต้นท์ (stent)..อย่าเสาะหาคำรับประกัน

สวัสดีค่ะ คุณหมอสันต์ที่เคารพ ติดตามบทความที่คุณหมอตอบผ่านfacebookมาสักระยะหนึ่ง มีเรื่องอยากจะรบกวนปรึกษาคุณหมอค่ะ สามีอายุ 47 ปี ไม่ดืมเหล้าไม่สูบบุหรี่ สููง  170 cm หนัก 70 kg ldl 153 fbg  98  วัดเมื่อ สค 59 เมื่อตรวจพบความผิดปกติจากการเดินสายพานเพราะเริ่มมีอาการเเน่นหน้าอกเมื่อออกกำลังกาย จึงมีการฉีดสีเมื่อกลางเดือนธันวา พบว่ามีเส็นเลือดอุดตัน 100 % 1 เส้น และ 90 % 1 เส้น (ตามเอกสารแนบ) คุณหมอจึงได้ใส่ สะเตนท์ที่เส้น 90%เลย ซึ่งในเส้น 100% จะทำการใส่อีกครั้งหนึ่งในเดือน เม.ย.นี้ หลังจากที่มีการตรวจพบว่ามี ldl สูงนั้นก้มีการคุมอาหารแต่เพียงเล็กน้อย จนเมื่อใส่สะเตนท์ จึงเริ่มคุมอาหารอย่างจริงจัง คือทานผัก ผลไม้ และปลาเป็นอาหารหลัก ปรุงโดยไม่ใช้นำ้มันเลย และมีการออกกำลังกายเบาๆ เช่นขี่จักรยาน หรือเดิน ทุกวัน (ไม่กล้าออกกำลังกายหนักเพราะยังตันอีก 1 เส้น) จนทำให้เมื่อเดือน ก.พ. มีการตรวจเลือดพบว่า ldl 50 fbg 102 น้ำหนักเหลือ 60 kg ยาที่กินหลังใส่สะเตนท์ 1. clopidogrel    2.aspirin baby  ยาทั้ง 2 ตัวนี้ กินมาโดยตลอด 3. omeprazole  กินมาระยะเดียว เ...

ปรับปรุงแค้มป์ปลีกวิเวกทางจิตวิญญาณ (Spiritual Retreat)

(ปรับปรุงครั้งสุดท้าย 20 พย. 61)      แค้มป์ปลีกวิเวกทางจิตวิญญาณ Spiritual retreat ทำไปแล้วหกครั้ง แต่ละครั้งก็มีเหตุให้ต้องปรับปรุงแก้ไขเนื้อหาสาระไปตามข้อมูลที่ได้จากการทำแค้มป์ก่อนๆ ครั้งนี้เป็นครั้งที่เจ็ด (SR7) เป็นครั้งที่จะมีการปรับปรุงเนื้อหามากที่สุด จึงขอแจ้งล่วงหน้า     Spiritual หมายถึงการเสาะหาหรือเดินทางฝ่าข้ามชีวิตส่วนที่เป็นร่างกายและความคิดเจ้าประจำที่ก่อตัวเป็นความสำคัญมั่นหมายว่าเราเป็นบุคคลคนนี้มีชีวิตเวียนว่ายอยู่ในโลกนี้ ด้วยการหันเหความสนใจกลับจากการสนใจโลกภายนอกเข้าไปสนใจภายใน วางความคิดที่ยึดถือว่าเรานี้เป็นบุคคลลง หันเข้าไปสู่ส่วนลึกที่สุดที่ภายในคือความตื่นหรือความรู้ตัว (awareness) ซึ่งเป็นสถานะที่เป็นนิรันดร ไม่เปลี่ยนแปลง      Retreat คือการปลีกวิเวกหลีกเร้น ไปอยู่ในสถานที่สงบเงียบเป็นธรรมชาติ เพื่อให้ได้มีเวลาที่สันโดษและเป็นส่วนตัว      Spiritual retreat ก็คือการปลีกวิเวกหลีกเร้นเพื่อหันเหความสนใจจากโลกภายนอกกลับเข้าไปแสวงหาความสุขสงบเย็นภายในตัว โดยเรียนรู้ผ่านการอยู่ในสถานที่สงบเงียบเป็นเวล...