ต่อมลูกหมากโตอย่าเพิ่งใจร้อนไปผ่าตัด ให้รอดูเทคโนโลยี..นึ่งต่อมลูกหมากด้วยไอน้ำร้อน
(ภาพวันนี้: สร้อยอินทนิลขาว เล้าไก่ และไก่ปลอม)
ผมขอปรึกษาคุณหมอเรื่องสุขภาพครับ
ผมอายุ 64 ปี นน.72 กก. สูง 172 ซม. ผมเป็นโรคความดันโลหิตสูง ตั้งแต่อายุ45ปี และเป็นโรคต่อมลูกหมากโตตั้งแต่อายุ 55ปี และเป็นโรคไวรัสตับบี(ติดจากมารดา)เริ่มรักษาอายุ 46 ปี ปัจจุบันมียาดังนี้ 1.coversyl arginine 10 mg. 1 เม็ด เช้า 2.xarator atorvastatin 10 mg ครึ่งเม็ด ก่อนนอน 3.cardura doxazosin 4 mg. 1 เม็ด ก่อนนอน 4. baraclude (entecavir) 0.5 mg. 1 เม็ด ก่อนนอน
ผลเลือด glucose(NaF) 102 mg/dl Hb A1C 5.8% BUN 12.5 mg/dl Creatinine 1.08 mg/dl eGFR(CKD-EPI equation) 72.66 Potassium(k+) 4.0 mmol/L Direct LDL-CHOL 74 mg/dl AST (SGOT) 26 u/L ALT (SGPT) 30 U/L CPK 276 U/L Wbc count 4.03×10*3 /ul Total PSA Result 9.0 ng/ml
เมื่อ 4 เดือนก่อน ผมได้ตรวจสุขภาพ ได้พบเนื้องอกที่ต่อมไทรอยและเป็นมะเร็งระยะที่ 0 และได้ผ่าต่อมไทรอยออกไปครึ่งหนึ่ง ยังคงเหลืออีกครึ่งหนึ่งที่ก็มีเนื้องอกแต่ไม่เป็นมะเร็ง โดยต้องติดตามทุก 6 เดือนโดยไม่ต้องกินยา นอกจากนี้การตรวจสุขภาพครั้งนั้นยังเจอตาเป็นต้อหิน ชนิดมุมเปิด-ความดันตาปกติ (ntg) โดยมีความดันตา 14 มม.ปรอท และการสูญเสียของจอประมาณ 15 %
สิ่งที่จะปรึกษาคุณหมอคือ
(1.) ผมอ่านเจอบทความว่า โรค ntg มีความเสี่ยงเป็นโรคอัลไซเมอร์ถึง 50 % https://www.medscape.com/viewarticle/981976 ผมจะทำอย่างไรเพื่อไม่เป็นโรคอัลไซเมอร์ในอนาคต (2) ต่อมลูกหมาก ค่า psa สูง หมอให้ทำ mri แล้ว บอกว่าไม่เป็นมะเร็ง (ไม่ได้เจาะชิ้นเนื้อ) ผมควรจะขูดท่อปัสสาวะเพื่อจะได้ไม่ต้องกินยารักษาต่อมลูกหมาก เพื่อจะลดการกินยาลงดีหรือไม่ครับ (3) ผมมีโอกาสเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากขนาดไหนครับ และทางป้องกันได้หรือไม่ครับ (4) จะมีวิธีใดที่ดูแลสุขภาพไม่ให้เป็นมะเร็งเพิ่มขึ้นอีก สุดท้ายนี้ขอขอบคุณอย่างสูงคุณหมอที่ให้ความรู้ในการรักษาสุขภาพ
ขอแสดงความนับถืออย่างสูง
……………………………………………………………………….
ตอบครับ
1.. ถามว่าโรคต้อหินชนิดความดันตาปกติมีความเสี่ยงเป็นโรคอัลไซเมอร์ถึง 50% จริงไหม ตอบว่ายังไม่ทราบครับ เพราะที่คุณอ่านมามันเป็นแค่โปสเตอร์ปิดในงานประชุมจักษุแพทย์ ไม่ใช่งานวิจัยที่ตีพิมพ์ ผมจึงประเมินน้ำหนักมันไม่ได้ แต่อย่างมากที่สุดมันก็บอกแค่ความสัมพันธ์ระหว่างของสองสิ่งซึ่งอาจไม่ได้เป็นเหตุเป็นผลต่อกันเลยก็ได้ ดังนั้นอย่าเพิ่งไปเอานิยายอะไรกับตรงนี้ รูดูงานวิจัยที่ตีพิมพ์จริงๆก่อน
2.. ถามว่าจะทำอย่างไรเพื่อไม่เป็นโรคอัลไซเมอร์ในอนาคต ตอบว่าใครก็ตามไม่ว่าจะเป็นต้อหินหรือไม่เป็น ทุกคนควรลงมือป้องกันการเป็นอัลไซเมอร์เสียตั้งแต่เดี๋ยวนี้ โดยทำ 6 อย่าง คือ
2.1 ปรับอาหารไปเป็นแบบ MIND diet ซึ่งไฮไลท์สิบอย่างคือ ผักใบเขียว, ผักทั่วไป, นัท, เบอรี่, ถั่วต่างๆ, ธัญพืชไม่ขัดสี, อาหารทะเล, เป็ดไก่, น้ำมันมะกอก, เหล้าไวน์ ทั้งนี้ในภาพรวมอาหารที่ดีต่อสมองควรเป็นอาหารพืชเป็นหลักในรูปแบบใกล้เคียงธรรมชาติและมีความหลากหลาย ทั้งยังควรต้องเป็นอาหารที่เพิ่มความหลากหลายของจุลินทรีย์ในลำไส้ด้วย (pre/pro biotic)
2.2 ออกกำลังกาย ซึ่งต้องทำให้ถึงระดับหนักพอควร ต้องเล่นกล้ามด้วย ต้องฝึกการทรงตัวด้วย
2.3 การนอนหลับ ซึ่งต้องนอนให้ได้วันละ 7 ชั่วโมงขึ้นไป
2.4 จัดการความเครียด ซึ่งรวมศูนย์อยู่ที่การฝึกสติ ฝึกวางความคิด ฝึกผ่อนคลายร่างกาย ใช้ชีวิตกลางแจ้งกับธรรมชาติ ได้แดด ได้ลม
2.5 การฝึกกระตุ้นสมอง ซึ่งต้องฝึกอย่างหลากหลาย เพราะสมองทำงานถึงหกด้าน คือ สติ ความจำ การคิดวินิจฉัย ภาษา การสังคม และการเคลื่อนไหว-ทรงตัว นอกจากความครอบคลุมทั้งหกด้านแล้วการกระตุ้นสมองยังควรต้องเลือกวิธีที่มีเป้าหมายชัดเจน มีความท้าทาย และมีความซับซ้อนด้วยสิ่งเดิมๆที่ทำในชีวิตประจำวันด้วย และเน้นกิจกรรมที่ทำแล้วสนุกมีความสุข
2.6 ถ้าสูบบุหรี่อยู่ ให้เลิกสูบเสีย
3.. ถามว่าต่อมลูกหมากโต ค่า psa สูง หมอให้ทำ mri แล้ว บอกว่าไม่เป็นมะเร็ง ควรจะขูดท่อปัสสาวะเพื่อจะได้ไม่ต้องกินยารักษาต่อมลูกหมากดีไหม ตอบว่าอยู่ดีๆจะแกว่งตีนหาเสี้ยนทำไมละครับ
สิ่งที่เรียกว่าการขูดต่อมลูกหมาก (TURP – transurethral resection of prostate) นั้นคือการคว้านเอาทุกสิ่งทุกอย่างออกทิ้งไปหมดรวมทั้งท่อปัสสาวะของคุณซึ่งยังดีๆอยู่และไม่ได้เกี่ยวอะไรกับต่อมลูกหมากโตด้วย การทำเช่นนั้นมักทำให้เกิดผลข้างเคียงเช่นอั้นปัสสาวะไม่อยู่ต้องใส่ผ้าอ้อม และมักมีปัญหาเวลานอนกับแฟนเพราะฉีดน้ำเชื้อไม่ออก (retrograde ejaculation) ถ้าไม่จำเป็นอย่างยิ่งยวดถึงขั้นทำอย่างไรก็ฉี่ไม่ออกก็จะไปคว้านมันทำไมละครับ
อย่างไรก็ตาม หากคุณเป็นคนชอบการผ่าตัด ให้ใจเย็นรอเทคโนโลยีใหม่ซึ่งมีใช้ในอเมริกาและยุโรปแล้ว คือการนึ่งต่อมลูกหมากด้วยไอน้ำร้อน (Water vapor therapy) ซึ่งมีวิธีทำที่พิศดาร แม้จะทำโดยใส่ท่อผ่านปลายจู๋เข้าไปเหมือนกับ TURP แต่ไม่มีการใช้หัวแร้งทะลุทะลวงหรือคว้าน ท่อที่ใช้มีรูเล็กๆเท่าปลายเข็มเรียงรายอยู่ด้านข้างท่อ แล้วแพทย์ใช้วิธีสอดสายฉีดปลายแหลมเล็กระดับเข็มฉีดยาแยงโผล่ออกไปทางรูด้านข้างของท่อนั้น แทงทะลุพ้นผนังท่อปัสสาวะออกไปเข้าไปในเนื้อต่อมลูกหมาก แล้วฉีดไอน้ำร้อนออกไปนึ่งเนื้อต่อมลูกหมากให้สุกหรือพูดง่ายๆว่าให้ตาย หลังจากนั้นต่อมลูกหมากจะเปื่อยสลายถูกดูดซึมเข้าสู่หลอดเลือดดำและท่อน้ำเหลืองเพื่อเอาไปทิ้งตามระบบปกติของร่างกายเอง ส่วนตัวท่อปัสสาวะจะยังอยู่ดีเหมือนเดิมเพราะไม่ได้ถูกไอน้ำร้อนนึ่งไปด้วย กลไกควบคุมปัสสาวะก็ดี กิจกรรมใดๆของความเป็นชายก็ดี จะยังอยู่เพราะท่อไม่ถูกเผาหรือตัดทิ้ง วิธีนี้จ๊าบมากในการแก้ต่อมลูกหมากโตโดยสงวนท่อปัสสาวะไว้ได้ แม้ว่าตอนนี้ยังมีข้อเสียตรงที่หลังทำแม้จะกลับบ้านได้เลยทันทีไม่ต้องนอนโรงพยาบาลแต่ใหม่ๆท่อปัสสาวะจะบวมมากจนต้องคาสายสวนไว้อาจนานถึง 1-2 สัปดาห์จึงจะเอาออกได้ หมอสันต์เดาว่าอีกสิบปีในอนาคตการทำผ่าตัด TURP จะกลายเป็นอดีตเพราะถูกวิธีใหม่นี้แทนที่หมด
4.. ถามว่าผู้ชายที่ต่อมลูกหมากโตและ psa สูงอย่างคุณนี้มีโอกาสเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากมากไหม ตอบว่ามีโอกาส 9% หากติดตามดูนาน 11 ปีครับ
5.. ถามว่าจะมีทางป้องกันเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากได้ไหม ตอบว่าได้ระดับหนึ่ง ด้วยการปรับอาหารมากินพืชให้มากๆและให้หลากหลายและใช้ชีวิตแบบมีการออกกำลังกายและจัดการความเครียดด้วย เพราะงานวิจัยแบ่งกลุ่มเปรียบเทียบคนเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากที่เปลี่ยนอาหารและเปลี่ยนวิธีใช้ชีวิตพบว่ามะเร็งต่อมลูกหมากลดอัตราการเพิ่มขนาดลง และค่า psa จะก็ลดอัตราเพิ่มลงเมื่อเปรียบเทียบกับคนกินอาหารปกติที่มีเนื้อสัตว์เป็นส่วนประกอบหลัก
นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
- Hung, SC., Lai, SW., Tsai, PY. et al. Synergistic interaction of benign prostatic hyperplasia and prostatitis on prostate cancer risk. Br J Cancer 108, 1778–1783 (2013). https://doi.org/10.1038/bjc.2013.184
- Ornish D, Weidner G, Fair WR, Marlin R, Pettengill EB, Raisin CJ, Dunn-Emke S, Crutchfield L, Jacobs FN, Barnard RJ, Aronson WJ, McCormac P, McKnight DJ, Fein JD, Dnistrian AM, Weinstein J, Ngo TH, Mendell NR, Carroll PR. Intensive lifestyle changes may affect the progression of prostate cancer. J Urol. 2005 Sep;174(3):1065-9; discussion 1069-70. doi: 10.1097/01.ju.0000169487.49018.73. PMID: 16094059.
