(ภาพวันนี้ ; แมลงอะไรเอ่ย)
เรียน คุณหมอสันต์
ดิฉันอายุ69ปีน้ำหนัก51กก.สูง164ซม.ปัจจุบันรับยาไวรัสตับอักเสบบี(Entecavir0.5mg)ตั้งแต่อายุ55ปี(ยาเปลี่ยนมารอบที่4แล้วค่ะ)
ช่วง3-4เดือนมีความรู้สึกมีรสแปร่งๆที่ปลายลิ้น(ไม่ใช่รสขม, หวาน, เปรี้ยว)ลองหาข้อมูลในgoogleก็ไม่มีข้อมูลใดลักษณะแบบดิฉัน
จึงสังเกตตัวเอง พบว่าน่าจะแพ้สารเคมีทุกชนิดจากสบู่, ยาสระ, แป้ง ทั้งๆที่ใช้ผลิตภัณฑ์ที่อ่อนสุดและจากธรรมชาติที่ขายกัน
เมื่อวานนี้เด็กถูพื้นดิฉันเดินเท้าเปล่ารู้สึกทันที ขณะกำลังถามคุณหมอลิ้นดิฉันยังมีความรู้สึกรสแปร่งๆ
ขอคำแนะนำ และควรหาหมอสาขาไหนค่ะ (อดีตเป็น ขรก.ที่ … ค่ะ)
ด้วยความเคารพ
………………………………………………………….
ตอบครับ
1.. ถามว่าอาการรู้สึกรสแปลกๆที่ปลายลิ้น และมีความรู้สึกแปลกๆมากกว่าปกติเมื่อเท้าสัมผัสพื้น เป็นอาการอะไร ตอบว่าเป็นอาการผิดปกติของระบบประสาทส่วนปลายที่ทำหน้าที่รับความรู้สึกขาเข้า (sensory neuropathy) ในกรณีที่เป็นกับเส้นประสาทหลายเส้นอย่างของคุณนี้ก็เรียกว่า polyneuropathy ภาษาบ้านๆเรียกง่ายๆว่า “ปลายประสาทอักเสบ”
2.. ถามว่ายาต้านไวรัสรวมทั้งยา Entecavir ทำให้เกิดอาการปลายประสาทอักเสบได้หรือไม่ ตอบว่าได้สิครับ ตอนที่ยานี้ออกมาใหม่ไม่มีรายงานว่าทำให้ปลายประสาทอักเสบเลยจนเป็นที่ยอมรับกันทั่วไปว่ายานี้ไม่ทำให้เกิดปลายประสาทอักเสบ แต่ต่อมาก็มีรายงานคนไข้ที่กินยานี้นานแล้วเกิดอาการปลายประสาทอักเสบซึ่งมีทั้งระดับไม่รุนแรงไปจนถึงระดับรุนแรง
3.. ถามว่ามีอาการแบบนี้ควรจะไปหาหมอสาขาไหน ตอบว่าก็ต้องไปหาหมอประสาทวิทยา (neurologist) สิครับ แต่ก่อนที่จะไปหาหมอประสาทวิทยา ผมแนะนำว่าให้หารือกับหมอผู้จ่ายยา entecavir ว่าจะขอทดลองหยุดยาสักสามเดือนได้ไหม แล้วประเมินอาการปลายประสาทอักเสบดู หากอาการหายไปก็แสดงว่าเป็นเพราะยา ก็ไม่ต้องไปหาหมอประสาทวิทยาเพื่อค้นหาสาเหตุอีก แค่หยุดยาก็จบแล้ว ในการคุยกับหมอนี้ต้องเสนอวาระว่าเป็นแค่การทดลองนะ ไม่ใช่การปฏิเสธยาที่หมอให้ เพราะหมอบางท่านก็อาจจะมีความปักใจเชื่อว่ายาที่ท่านใช้เป็นยาดีร้อยเปอร์เซ็นต์พอใครไปว่ายาของท่านไม่ดีก็จะเป็นฟืนเป็นไฟขึ้นมาทันที ดังนั้นให้แค่ขอทดลองหยุดยาดูชั่วคราวแค่นั้น จะได้ไม่สูญเสียความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างหมอกับคนไข้
ทั้งนี้ทั้งนั้นขอให้ระวังว่าการหยุดยาฆ่าไวรัสกรณีเป็นโรคไวรัสตับอักเสบบี.เรื้อรังอย่างคุณนี้ ต้องหารือหมอโรคตับผู้จ่ายยาก่อน เพราะถ้าหากร่างกายอยู่ในภาวะโรคสงบแล้วนั้นสามารถหยุดยาได้ง่ายๆโดยไม่เป็นไร (เพราะในภาวะโรคสงบเชื้อไม่แบ่งตัว ยานี้ไร้ประโยชน์อยู่แล้วเนื่องจากออกฤทธิ์ได้เฉพาะเมื่อเชื้อแบ่งตัว) แต่หากร่างกายกำลังสู้กับเชื้อโรค กำลังมีสงครามกันครึกโครมยังไม่เพลี่ยงพล้ำแก่กัน และเชื้อกำลังแบ่งตัวอยู่ (ทราบจากการที่ HBeAg ยังสูงอยู่) การหยุดยากะทันหันอาจทำให้ไวรัสเพิ่มจำนวนและกลับเป็นโรคแบบ active ได้ ซึ่งหมอโรคตับที่รักษาคุณอยู่จะเป็นผู้ประเมินความเสี่ยงของการหยุดยาได้ดีที่สุด
4.. ถามว่าสาเหตุอื่นของปลายประสาทอักเสบมีอะไรอีกบ้าง ตอบว่ามีเยอะแยะแป๊ะตราไก่ ที่พบบ่อยก็คือไม่ทราบสาเหตุ (หิ หิ) ที่พบไม่บ่อยก็คือพิษของโลหะหนักต่างๆ แต่ผมแนะนำว่าอย่าไปมัวหาสาเหตุอื่นกรณีกำลังกินยาที่มีผลข้างเคียงให้เกิดปลายประสาทอักเสบได้แบบเหน่งๆอยู่แล้ว ให้ทดลองหยุดยานั้นก่อน นี่เป็นวิธีจัดการผลข้างเคียงของยาที่เป็นมาตรฐานปฏิบัติกันมาช้านาน สูตรสำเร็จที่แพทย์ใช้เป็นหลักก็คือ
“ให้คิดไว้ก่อนว่ามันเกิดจากยาหรือจากการแทรกแซงรักษาของแพทย์ จนกว่าจะพิสูจน์ได้ว่าไม่ใช่”
นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
บรรณานุกรม
1.. Song JH, Kim SY, Shin JK, Hong SD, Rim KS, Park HN, Lee JH, Lee YB, Oh SH, Hwang SG. [A Case of Severe Peripheral Polyneuropathy Occurring after Entecavir Treatment in a Hepatitis B Patient]. Korean J Gastroenterol. 2016 Apr 25;67(4):216-219. Korean. doi: 10.4166/kjg.2016.67.4.216. PMID: 27112249.