การใช้ฮอร์โมนทดแทนหลังผ่าตัดรังไข่ไม่ได้เพิ่มโอกาสเป็นมะเร็งเต้านม
สวัสดีค่ะ คุณหมอ ชื่อ … อายุ 48 ปี นะคะ คือ ดิฉันมีอาการครั่นเนื้อครั่นตัว ไม่มีแรง กระสับกระส่าย เป็นมา 6-7 วัน ทานยาพาราก็เหมือนจะไม่ช่วยอะไรค่ะ อาการก็ทรงๆทรุดๆ วันนี้จึงไปหาหมอ คุณหมอให้ตรวจเลือด ผลออกมาปกติหมดค่ะ เลยถามคุณหมอว่า เกี่ยวกับที่เราตัดมดลูก รังไข่ทิ้งไปหมดแล้วหรือเปล่า (ตัดทิ้งไป เนื่องจากเคยเป็นมะเร็งกระเพาะปัสสาวะ คุณหมอเลยตัดทิ้งหมดค่ะ ) คุณหมอบอกว่าใช่แต่ถ้าเราทานฮอร์โมน ก็จะทำให้เสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งเต้านมให้ทนๆและอยู่กับอาการนี้ให้ผ่านไปอ่ะค่ะ ซึ่งทุกวันนี้ดิฉันไม่ทานเนื้อ นม ไข่ น้ำมันผ่านความร้อน น้ำตาล และใช้เทมเป้ทำอาหารทานทุกวันค่ะ อยากจะรบกวนถามคุณหมอว่า พอจะมีอาหาร หรือวิธีการดูแลตัวเองอย่างไร ให้อาการครั่นเนื้อครั่นตัวไม่มีแรงนี้ลดลงได้บ้างคะ ทั้งนี้ ดิฉันได้แนบผลเลือดมาให้ด้วยนะคะ กราบขอบพระคุณคุณหมอด้วยนะคะ
…………………………………………
1.. ตอบครับถามว่าคุณเป็นอะไร ตอบว่าผมไม่รู้ แต่ถ้าจะให้ผมเดาละก็พอได้ เนื่องจากชีวเคมีของเลือดคุณปกติหมด ไม่มีอะไรบ่งชี้ว่าจะมีการติดเชื้อในตัว ผมจึง “เดาแอ็ก” ว่าคุณเป็นกลุ่มอาการหมดประจำเดือน โดยที่ในกรณีของคุณนี้เกิดจากการตัดรังไข่ ไม่ใช่เกิดจากการหมดประจำเดือนตามอายุขัย
2.. ถามว่าถ้าเป็นอาการหมดประจำเดือนจริง กินฮอร์โมนก็จะเป็นมะเร็งอีก ก็ต้องทนไปอย่างนี้ใช่ไหม ตอบว่าคุณเข้าใจผิดนะเรื่องฮอร์โมนทดแทนในเพศหญิงกับการเป็นมะเร็งเต้านมมากขึ้น นั่นมันเป็นข้อมูลจากการใช้ฮอร์โมนทดแทนในหญิงที่หมดประจำเดือนตามอายุขัย แต่กรณีของคุณนี้ประจำเดือนหมดไปเพราะตัดรังไข่ทิ้ง การใช้ฮอร์โมนทดแทนในกรณีนี้ไม่มีความสัมพันธ์กับการเป็นมะเร็งเต้านมากขึ้น
งานวิจัยเรื่องนี้เป็นการติดตามดูแบบไปข้างหน้า เขาเอาหญิงที่มียีนเป็นมะเร็งเต้านมง่าย (BRCA1) และที่ถูกตัดรังไข่ออกไปแล้วมา 872 คน แบ่งเป็นสองพวก พวกที่ใช้ฮอร์โมนทดแทน กับพวกไม่ได้ใช้ ตามดูไปเฉลี่ยราว 8 ปี มีคนเป็นมะเร็งเต้านมเกิดขึ้นหลังการตัดรังไข่ 10.6% เมื่อเปรียบเทียบดูระหว่างพวกที่ใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจนทดแทนกับพวกที่ไม่ได้ใช้เพื่อดูว่าใครจะเป็นมะเร็งเต้านมมากกว่ากัน ซึ่งตามการคาดเดาก็ต้องเดาว่าพวกที่ใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจนทดแทนจะเป็นมะเร็งเต้านมมากว่า แต่กลับพบว่าอุบัติการณ์เป็นมะเร็งเต้านมของจริงไม่แตกต่างกันเลย ดังนั้นเราจึงสรุปได้จากงานวิจัยนี้ว่าการใช้เอสโตรเจนทดแทนหลังการตัดรังไข่ ไม่เพิ่มอุบัติการณ์ของการเป็นมะเร็งเต้านมแต่อย่างใด ซึ่งเป็นข้อแตกต่างจากการใช้ฮอร์โมนทดแทนในคนที่ยังมีรังไข่อยู่ตามธรรมชาติ
ดังนั้นในกรณีของคุณซึ่งมีอาการหมดประจำเดือนมากจนคุณภาพชีวิตเสียไป ผมแนะนำให้ไปหาหมอสูตินรีเชเพื่อปรึกษาเรื่องการใช้ฮอร์โมนทดแทน จะด้วยกิน หรือแปะ หรือสอดก็ได้ ใช้ไปนานระยะหนึ่งจนอาการมันเบาลงจึงค่อยๆหยุด กรณีที่มีอาการมากอย่างคุณนี้ การใช้ฮอร์โมนทดแทนผมว่ามีคุณมากกว่าโทษนะครับ
นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
บรรณานุกรม
- Kotsopoulos J, Gronwald J, Karlan BY, et al. Hormone Replacement Therapy After Oophorectomy and Breast Cancer Risk Among BRCA1 Mutation Carriers [published correction appears in JAMA Oncol. 2018 Aug 1;4(8):1139]. JAMA Oncol. 2018;4(8):1059-1065. doi:10.1001/jamaoncol.2018.0211
