ถามหมอสันต์เรื่องการฉีดวัคซีนมะเร็งปอด BNT116

เรียนคุณหมอสันต์ครับ

ผมได้ทราบว่าได้มีการเอาวัคซีนรักษามะเร็งปอดออกมาใช้แล้ว อยากถามคุณหมอว่าวัคซีนนี้มันเป็นแบบเดียวกับวัคซีนโควิดหรือเปล่า มีผลข้างเคียงอะไรไหม ถ้าผมอยากฉีดวัคซีนนี้ผมต้องไปฉีดได้ที่ไหน

ขอบคุณครับ

................................................

ตอบครับ

1. ถามว่ามีการเอาวัคซีนมะเร็งปอดออกมาใช้แล้วจริงไหม ตอบว่าปัจจุบันนี้มีการนำวัคซีนรักษามะเร็งปอด (BNT116) ออกมาฉีดให้ผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งปอดจริงครับ แต่เป็นการฉีดในงานวิจัย นี่เพิ่งเป็นการวิจัยเฟส 1 เองนะ ยังต้องมีเฟส 2 และเฟส 3 อีก โหลงโจ้งแล้วคงอีกสองสามปี 

    2. ถามว่าวัคซีนมะเร็งปอดที่เอาออกมาใช้มีกลไกอย่างไร เหมือนวัคซีน mRNA ที่ใช้ป้องกันโรคโควิด19 ไหม ตอบว่าเหมือนกันเลยครับ 

    ก่อนจะอธิบายกลไกการทำงานของวัคซีน mRNA ต้องอธิบายกลไกการทำงานของเซลล์ร่างกายก่อน คือเซลล์ร่างกายเซลล์หนึ่งก็เหมือนกับนิคมอุตสาหกรรมหนึ่งนิคม มีรั้วรอบขอบชนิด ในนิคมนี้มีอาคารสำคัญคือ

(1) มีโรงไฟฟ้าชื่อไมโตคอนเดรีย (mitochondria)

(2) มีตึกบริหารชื่อนิวเคลียส (nucleus) ซึ่งเป็นที่เก็บข้อมูลหรือออร์เดอร์คำสั่งผลิต เรียกว่ารหัสพันธุกรรมหรือ ยีน (gene) หรือ ดีเอ็นเอ. (DNA)

(3) ในการสั่งผลิตแต่ละครั้ง ตึกบริหารจะต้องอาศัยมอไซค์รับจ้าง เรียกว่า messenger ribonucleic acid (mRNA) ให้นำออร์เดอร์ที่ก๊อปออกมาจากดีเอ็นเอ.ไปส่งให้โรงงานปั๊มผลผลิตออกมา โรงงานนี้ชื่อไรโบโซม (ribosome)

(4) วิธีการทำงานของโรงงานไรโบโซมนี้ก็คือเอาออร์เดอร์มาปั๊มออกมาเป็นโปรตีนตามคำสั่งเป๊ะ ปั๊มออกมาแต่ละทีได้เป็นกุรุสๆ

(5) แล้วส่งผลผลิตไปเก็บที่กุดังเรียกว่ากอลไจบอดี้ (Golgi body) เพื่อรอจังหวะส่งออกไปใช้ต่อไป ในกรณีวัคซีนมะเร็งปอด โปรตีนที่ผลิตได้เป็นโปรตีนที่ทำให้เม็ดเลือดขาวชนิดมาโครฟาจเก็บกินเซลล์มะเร็งได้เก่งขึ้น 

    ส่วนวิธีสร้างวัคซีนมะเร็งปอดก็คือสร้างมอไซค์หรือ mRNA ปลอมขึ้นมาตรงๆเลยด้วยวิธีวิศวพันธุศาสตร์(การตัดแต่งโมเลกุลยีน) เมื่อฉีด mRNA เข้าไปในร่างกายแล้วมันก็จะวิ่งไปแจ้งให้ไรโบโซมผลิตโมเลกุลโปรตีนที่ต้องการได้โดยตรงโดยไม่เกี่ยวกับระหัสพันธุกรรมที่อยู่ที่นิวเคลียสของเซลล์เจ้าบ้านเลย พูดง่ายๆว่าแม้คลังข้อมูลของเซลล์เจ้าบ้านจะไม่มีความรู้ที่จะผลิตอะไรไปสู้กับมะเร็งได้ แต่อาศัยคำสั่งปลอมนี้ทำให้โรงงานของเซลล์เจ้าบ้านสามารถผลิตอาวุธขึ้นมาได้

    3. ถามว่าวัคซีนมะเร็งปอดมีผลข้างเคียงอะไรบ้าง ตอบว่ายังไม่ทราบครับ เพราะเพิ่งขยับเอาทดลองฉีดในคน ยังไม่รู้ว่าจะออกหัวหรือออกก้อย ต้องรอดูไปก่อน

    4. ถามว่าจะไปฉีดวัคซีนมะเร็งปอดได้ที่ไหน ตอบว่า ถัาไม่อยู่ในเจ็ดประเทศที่เขาทำวิจัย (อังกฤษ สหรัฐ เยอรมัน โปแลนด์ ฮังการี สเปน ตุรกี) ก็ฉีดไม่ได้ครับ

    5. ข้อนี้คุณไม่ได้ถามแต่ผมแถมให้ ตอนนี้มองไปทางไหนรอบตัวก็จะเห็นว่ามีแต่คนเป็นมะเร็ง เมื่อคุณเผอิญเป็นมะเร็งขึ้นมา ผมแนะนำให้คุณทำตัวแบบเมื่อคุณเป็นหวัด เพราะสองโรคนี้มันเหมือนกันตรงที่เราไม่มีปัญญารักษาให้มันหายได้อย่างใจเรา ถ้ามันจะหายมันหายของมันเอง แต่เราสามารถอยู่กับมันได้ ทำไมเราอยู่กับหวัดได้ละ แล้วทำไมเราจะอยู่กับมะเร็งไม่ได้ คุณอาจจะแย้งว่าก็มะเร็งมันทำให้ตายได้แต่หวัดมันไม่ทำให้ตายนี่ นั่นเป็นประเด็นความกลัวตายในใจเรานะ ไม่ใช่ประเด็นว่าเราจะอยู่กับโรคที่เราเป็นนี้ได้หรือไม่ได้ ให้แยกสองเรื่องนี้ออกจากกัน ให้คุณฝึกรับมือกับความกลัวในใจด้วยการฝึกวางความคิด แล้วคุณก็จะอยู่กับมะเร็งได้เหมือนกับที่คุณอยู่กับโรคหวัดได้         

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

บรรณานุกรม

1. Ma S, Li X, Mai Y, Guo J, Zuo W, Yang J. Immunotherapeutic treatment of lung cancer and bone metastasis with a mPLA/mRNA tumor vaccine. Acta Biomater. 2023 Oct 1;169:489-499. doi: 10.1016/j.actbio.2023.07.059. Epub 2023 Aug 2. PMID: 37536492.