สาระพัดคำถามจากพยาบาลผู้ดูแลผู้ป่วยสูงอายุ

(ภาพวันนี้: มากาเร็ตสีม่วง)

เรียนอาจารย์..สันต์..ที่เคารพ

ตอนนี้หนูมีหน้าที่ดูแลสุขภาพผู้สูงอายุท่านหนึ่ง ผู้ป่วยตัดขาข้างซ้ายไป ใช้ขาเทียม  มีโรคความดัน เบาหวาน อย่างละเม็ด หลังอาหารเช้า เจาะ  DTX เอง ทุกเช้า บางครั้ง ปกติ บางครั้งสูงเกินปกติเล็กน้อย ช่วยเหลือตัวเองได้เหมือนคนปกติทุกอย่าง BMI ปกติ ยังนั่งทำงานที่บริษัททุกวัน

     1. เมื่อ  5  วันที่ผ่านมา  หนูแนะนำให้เขาทาน  Vit  B Complex ( จากสวิต  มี vit B = 8 ตัว เม็ดละเกือบ 40 บาท )

     2. เช่นกัน  หนูแนะนำให้ทาน สารสกัดจากงาดำ (ไม่ใช่..น้ำมันงาดำสกัดเย็น นะคะ ) ยี่ห้อ … ซึ่งเป็นงานวิจัย..ของ ศ.ดร. … ภาควิชาชีวเคมี  มหาวิทยาลัย … เนื่องจากหนูเห็นเขากิน Tramal เป็นบางครั้งเวลาปวดเข่า ส่วนระดับน้ำตาลปกติ  แม้ทานอาหารมาก (Pt ไม่ เคร่งครัดเรื่องอาหาร)  และระดับความดันเฉลี่ย  3 ครั้ง ต่อวัน  อยู่ที่ประมาณ  132/72 HR = 76/m วันนี้ ( 3 Dec 2022 ) วัดความเฉลี่ย  3 ครั้งได้ 118 / 65  HR = 86/m  พอดีเขากำลังจะทานยาลดความดัน  หนูเลยให้เขาหยุดยาก่อนค่ะ  เพราะหนูกลัวว่า..B.P .มันจะ Drop

คำถามคือ

1. ควรกิน เซซามิน  ต่อหรือไม่  

2.  ควรงด..ยาลดความดันหรือไม่  กรณีวัดความดันได้ต่ำ

3. ระหว่างทาน เซซามิน แล้ว คุม  DM & H.T.  ได้ ควรหยุดยา ความดัน  เบาหวาน  แล้ว  Observe  สักระยะ  ดีใหมคะ(คำว่าสักระยะ  ควรนานแค่ใหนคะ)

4.  กรณีตัดขา  ทำให้ผู้ป่วย ไม่ได้ตรวจ  EKG เลยมาหลายปี  เนื่องจากไม่ครบวงจรไฟฟ้า  ผู้ป่วยควรตรวจการทำงานของห้วใจแบบใหนดีคะ..ที่ไม่สิ้นเปลืองมาก  ทั้งเวลาและค่าใช้จ่าย

 5. เรื่อง Vit B Complex ( 8 ตัว ) หนูทำถูกหรือไม่ (หนูก็หยิบในห้องพยาบาลทานค่ะ  MTV มั่ง B-Co มั่ง แต่ไม่ครบ  8 ตัว)

 อีกอย่างคือเรื่อง  Collagen  หนูก็เริ่มมีอาการ  ข้อเข่ากรอบแกรบแล้วค่ะ

 กราบขอบพระคุณค่ะ

………………………………………………

ตอบครับ

1.. ถามว่ากินเซซามินแก้ปวดเข่าดีไหม ตอบว่าไม่ทราบครับ เพราะเซซามินเป็นอาหาร ไม่ใช่ยา ไม่เคยมีงานวิจัยว่ามันใช้เป็นยาแก้อะไรได้หรือไม่สักโรคเดียว อีกอย่างหนึ่งไปภายหน้าแฟนๆบล็อกหากคิดจะถามเรื่องวิตามินและอาหารเสริมอีกไม่ต้องถามหมอสันต์มานะครับ เพราะผมพยายามจะไม่ตอบ เนื่องจากตอบแล้วเดี๋ยวไปทำให้คนที่ทำมาค้าขายเขาเดือดร้อนจะเป็นบาป จึงเย็บปากไม่พูดถึงวิตามินและอาหารเสริมใดๆดีกว่า

ในภาพใหญ่ผมแนะนำว่าใครว่าอะไรดี หากมันเป็นพืชที่เรารู้อยู่แล้วว่ามนุษย์เขากินกันมาช้านานไม่มีพิษภัยอะไร คุณอยากลองกินก็ลองไปเถอะ เพราะหลักง่ายๆในการมีสุขภาพดีคือกินพืชให้มากๆ กินพืชให้หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นสมุนไพร เครื่องเทศ ลองได้ทั้งนั้น

2.. ถามว่าคนเป็นความดันสูง เมื่อวัดความดันได้ต่ำ ควรงดยาความดันหรือไม่ ตอบว่าควรงดสิครับ ไม่งั้นจะมีเครื่องวัดความดันไว้ทำไมละ งานวิจัยพบว่าคนสูงอายุที่กินยาลดความดันอยู่ ไม่ควรให้ความดันตัวบนวิ่งขึ้นสูงเกิน 150 มม.หรือวิ่งลงต่ำกว่า 110 มม. นี่พูดถึงแต่ตัวบน (systolic BP) นะ ไม่เกี่ยวกับตัวล่าง เพราะหากสูงกว่า 150 หรือต่ำกว่า 110 แล้วพบว่าอัตราตายจะสูงขึ้น

3.. ถามว่าหากระดับน้ำตาลในเลือดและความดันเลือดอยู่ในเกณฑ์ปกติดีแล้ว ควรลดหรืองดยาดีไหม ตอบว่า ดีครับ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเปลี่ยนอาหารไปกินพืชมากขึ้นได้สำเร็จ ความดันจะลดลงของมันเอง น้ำตาลในเลือดก็จะลดลงของมันเอง ก็ควรจะลดยาลงตาม โดยมีหลักว่าลดลงไปทีละครึ่งหนึ่ง (half dose) ก่อนแล้วติดตามวัดความดันในสองสัปดาห์ต่อมาถ้าเป็นยาความดัน หรือติดตามวัดน้ำตาลในเลือดหนึ่งหรือสองวันต่อมาถ้าเป็นยาเบาหวาน หากระดับความดันและน้ำตาลยังปกติอีกก็ลดลงไปได้อีกครึ่งของครึ่ง ก็คือเหลือเสี้ยวเดียวต่อวัน หากยังปกติอยู่อีกก็หยุดยาแล้วติดตามดูตัวชี้วัดไปโดยไม่ต้องกินอะไรยาเลย การบริหารยาความดันและยาเบาหวานนั้นง่ายมากเพราะมีตัวชี้วัดคือความดันและน้ำตาลเป็นตัวบ่งชี้ว่าควรให้หรือควรงดยา ความยากอยู่ที่การเปลี่ยนพฤติกรรมการกินการใช้ชีวิตเพื่อให้ความดันและน้ำตาลในเลือดลดลงต่างหาก ความยากอยู่ตรงนั้น

ย้ำอีกที่ว่าการติดตามดู “สักระยะ” หลังลดยาคือ 2 สัปดาห์หลังการลดยาความดัน และ 1-2 วันหลังการลดยาเบาหวาน

4.. ตัดขาไปข้างหนึ่งแล้วตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจไม่ได้จะทำไงดี ตอบว่า ป๊าด..ด คุณอย่าไปเถรตรงขนาดนั้นซิจ๊ะ จริงอยู่วิชาการตรวจคลื่นหัวใจต้องเอาขั้วไฟฟ้าไปแปะข้อเท้าสองข้างพอขาดข้อเท้าไปข้างหนึ่งก็สรุปว่าจบข่าว..ตรวจไม่ได้ หิ หิ อย่างนั้นมันเถรตรงเกินไปนะแม่คุณ ขาข้างนั้นไม่มีคุณก็แปะขั้วไปที่โคนขาที่เหลืออยู่ก็ได้ ถ้าโคนยังแปะไม่ได้คุณก็แปะที่สะโพกข้างนั้นแทนก็ได้ เพราะขั้วไปฟ้าแปะแขนขา (limb leads) นั้น เจตนาคือแปะสี่ทิศประมาณโคนแขนและโคนขาทั้งสองข้าง ประมาณ แปลว่าตรงไหนก็ได้ในทิศทางเดียวกันจากหัวใจ

5.. ถามว่าคุณเป็นพยาบาลเอาวิตามินให้คนไข้กินคุณทำถูกไหม ตอบว่าการกินวิตามินมันจะไปมีถูกมีผิดอะไรละครับ คนทั่วโลกเขาก็ซื้อวิตามินกินกันเองโครมๆ ไม่มีถูกไม่มีผิด ส่วนหลักฐานการกินวิตามินว่ามันมีประโยชน์อะไรไหมนั้น สำหรับคนที่มีโภชนาการดีอยู่แล้วการขยันกินวิตามินเสริมไม่จำเป็น คือจะขยันหรือขี้เกียจกินก็ให้ผลในแง่ของอัตราตายและการป่วยไม่ต่างกัน ยกเว้นกรณีผู้สูงอายุที่ขี้หลงขี้ลืม งานวิจัยที่เพิ่งตีพิมพ์ในวารสาร Alzheimer’s Dement. สรุปผลได้ว่าหากกินวิตามินรวม (MTV) วันละเม็ดนานสามปีพบว่าชลอความขี้หลงขี้ลืมได้ ดังนั้นหากคุณจะให้เป็นการกินวิตามินแบบอิงหลักฐานหน่อยคุณก็ให้วิตามินรวมวันละเม็ดสิครับ เพราะอย่างน้อยก็มีหลักฐานหนึ่งชิ้นบ่งชี้ว่าลดความขี้หลงขี้ลืมได้

อนึ่ง เพื่อให้แฟนบล็อกทุกท่านได้ทราบข้อมูลละเอียดผมขอเอารายการวิตามินและแร่ธาตุในหนึ่งเม็ดของวิตามินรวม (MTV) ที่งานวิจัยนี้ใช้มาลงให้ดูดังนี้ (โปรดดูให้ดีนะครับ เพราะแร่ธาตุบางตัวเขาจงใจตัดออกให้เหลือ 0 เพราะผู้วิจัยเขากลัวว่าจะทำให้คนแก่ขี้หลงขี้ลืมมากขึ้น)

Vitamin or Mineral ชื่อวิตามินและหน่วย	COSMOS Multivitamin-Mineral ขนาด
Vitamin A, IU	2500 (40% β‐c)
Vitamin C, mg	60
Vitamin D, IU	1000
Vitamin E, IU	50
Vitamin K, µg	30
Thiamin, mg	1.5
Riboflavin, mg	1.7
Niacin, mg	20
Vitamin B6, mg	3
Folic Acid, µg	400
Vitamin B12, µg	25
Biotin, µg	30
Pantothenic Acid, mg	10
Calcium, mg	220
Iron, mg	0
Phosphorus, mg	20
Iodine, µg	150
Magnesium, mg	50
Zinc, mg	11
Selenium, µg	19
Copper, mg	0.5
Manganese, mg	2.3
Chromium, µg	50
Molybdenum, µg	45
Chloride, mg	72
Potassium, mg	80
Boron, µg	0
Nickel, µg	5
Vanadium, µg	10
Silicon, mg	2
Lutein, µg	250
Lycopene, µg	300

6. ถามว่าการกินคอลลาเจนรักษาข้อเข่ากรอบแกรบได้ไหม ตอบว่าไม่ทราบครับ เพราะวงการแพทย์ไม่มีหลักฐานใดๆที่สรุปได้ว่าคอลลาเจนรักษาโรคอะไรเกี่ยวกับหัวเข่าได้สักโรคเดียว

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

ปล. สำหรับท่านที่จะจองแค้มป์สุขภาพกรุณาลงทะเบียนหรือสอบถามข้อมูลได้ที่

เวลเนสวีแคร์ โทร : 063-6394003 หรือ

Line ID : @wellnesswecare หรือ

คลิก https://lin.ee/6JvCBsf CBsf 

บรรณานุกรม

1. Baker, LD, Manson, JE, Rapp, SR, et al. Effects of cocoa extract and a multivitamin on cognitive unction: A randomized clinical trial. Alzheimer’s Dement. 2022; 1- 12. https://doi.org/10.1002/alz.12767