เป็นต่อมลูกหมากโต ถามเรื่องยารักษาสองตัว Finasteride และ Doxazosin

 เรียนคุณหมอสันต์ที่เคารพ

ผมอายุ 74 ปี นน. 69 กก. สูง 172 ซม. ไม่เป็นโรคเบาหวาน มีแต่โรคความดันสูง และต่อมลูกหมากโตเท่านั้น เป็นมาประมาณ 10 ปี ผมเคยรักษาต่อมลูกหมากอักเสบ ฉี่ปนเลือดตอนอายุ 72 ปี แต่รักษาหายแล้ว 

ผมไม่ได้ทานเนื้อสัตว์ มาหลายปีแล้ว  ทานแต่พวกเต้าหู้ ถั่ว และ plant-based ทานวันละ 2 มื้อ  แต่ยกเว้น เพิ่งทานไข่ลวก 2 ฟองมื้อเช้าในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา เนื่องจากพบว่ามีกล้ามเนื้อลีบลงเล็กน้อย เพราะออกกำลังน้อย และ นั่งนาน

คุณหมอที่รักษาให้ผมทานยาลดความดันสูง  Amopine 1 เม็ด ทุกเช้า ซึ่งผมทานสมํ่าเสมอ ไม่เคยขาด

ส่วนต่อมลูกหมากโตนั้น หมอให้ทานยา DOZOZIN-2 Doxazosin 2 mg.ขยายเส้นเลือด 1 เม็ด ตอนเช้า และ STERCIA-5 Finasteride 5 mg. ลดขนาดต่อมลูกหมาก  1 เม็ด ซึ่งผมจะทานก่อนนอน 3 ชั่วโมง แต่ผมก็ไม่ได้ทำตามที่คุณหมอสั่งตลอด คือจะทานบ้าง หยุดบ้าง 

ทั้งนี้เพราะ ผมสังเกตุว่า เมื่อผมทานยา Finasteride หรือ ยา Doxazosin อย่างใดอย่างหนึ่งในช่วงเย็นทุกครั้ง ผมจะต้องลุกขึ้นมาปัสสวะตอนดึก คืนละ 4-5 ครั้ง ทั้งๆที่ดื่มนํ้าเพียงเล็กน้อยก่อนนอน 1-2 ชั่วโมง โดยการปัสสวะฉี่ได้ดี แต่คล้ายฉี่ไม่หมด จึงลุกบ่อย แต่ถ้าวันไหนที่ผมไม่ได้ทานยาตามที่หมอสั่ง ผมจะลุกมาปัสสวะตอนดึกแค่คืนละ 1 ครั้งเท่านั้น บางครั้งก็ไม่ได้ลุกมาปัสสวะเลย

การปัสสวะในแต่ละวัน จะขัดหน่วงนิดหน่อยในช่วงเช้าที่ยังไม่ได้ถ่ายอุจจระ หลังจากนั้น จะปัสสวะได้คล่องตลอดวัน จำนวนครั้ง ขึ้นกับปริมาณนํ้าที่ดื่มเข้าไป ทั้งนี้ บางวัน ผมก็ไม่ได้ทานยา Doxazosin เลย แต่ก็ปัสสวะได้เป็นปกติ

ผมได้เคยอ่านบทความที่คุณหมอสันต์เขียนไว้ จึงไม่ได้ตรวจ PSA (หลายปีก่อน เคยตรวจ PSA จะขึ้นๆลงๆอยู่ระหว่าง 9-12.5 ตามอาหารมันๆที่ทานก่อนเจาะเลือด) และไม่ให้ตัดชิ้นเนื้อเพื่อตรวจมะเร็ง แต่ได้ฝึกขมิบกล้ามเนื้อตามคุณหมอแนะนำ (ซึ่งตอนนี้หาบทความนั้นไม่เจอ) กะว่าแค่รักษาตามอาการก็พอ ส่วนอวัยวะนั้นยังแข็งตัวได้เป็นปกติ 15 วันครั้ง

ผมอยากปรึกษาคุณหมอสันต์ว่า เหตุที่ทำให้ผมต้องลุกขึ้นปัสสาวะ เมื่อทานยา Finasteride หรือ ยา Doxazosin ก่อนนอนตามที่หมอให้มา มันเกิดจากอะไรได้บ้างครับ และผมควรจะทำอย่างไรต่อไป หากไม่ทานยาทั้งสองอย่างนี้เลย ทั้งเช้าและก่อนนอน  จะมีผลเสียกับตัวผมอะไรในอนาคตไหมครับ โปรดให้คำแนะนำด้วยครับ

ด้วยความเคารพและขอบคุณล่วงหน้าครับ

...............................................

หมอสันต์กลับมาเอาดีทางปลูกผักใหม่

ตอบครับ

    1. ถามว่ายาคนเป็นต่อมลูกหมากโตหมอให้ยา Finasteride มันมีข้อดีข้อเสียอย่างไร ตอบว่ายานี้เป็นยาต้านฮอร์โมนเพศชาย (ฮอร์โมนเพศชายเป็นตัวทำให้ต่อมลูกหมากโต) ข้อบ่งชี้ที่ให้ก็เพื่อให้ต่อมลูกหมากมันโตช้าหรือยุบลง เพื่อให้อาการของต่อมลูกหมากโตเช่นฉี่ไม่ออกทุเลาลง นั่นคือข้อดีของมัน ข้อเสีย (1) ที่อุกอาจที่สุดของยานี้ซึ่งปรากฎในรายงานวิจัยของผู้ผลิตยาเอง และ FDA ก็บังคับให้เขียนไว้ในฉลากยาว่าขณะที่ยานี้ลดอุบัติการณ์ของมะเร็งต่อมลูกหมากชนิดไม่ก้าวร้าว (ซึ่งเราไม่กลัว) แต่ยานี้กลับเพิ่มอุบัติการณ์ของมะเร็งต่อมลูกหมากชนิดก้าวร้าว (ซึ่งเรากลัว) ให้สูงขึ้น ส่วนข้อเสียอื่นๆล้วนหน่อมแน้ม เช่น (2) ทำให้นกเขาไม่ขันหรือกามตายด้าน (เพราะมันต้านฮอร์โมนเพศ) (3) ทำให้ฉีดอสุจิไม่ออกหรือฉีดออกน้อย (4) ทำให้ปวดไข่ (หมายถึงปวดลูกอัณฑะ) (5) มีความสัมพันธ์กับโรคซึมเศร้า และ (6) ทำให้สมองเสื่อมลงในช่วงห้าปีแรกของการใช้ยา

    2. ถามว่ายา Finasteride ทำให้ปัสสาวะบ่อยได้ไหม (เพิ่ม urine frequency) ตอบว่าได้ครับ จริงๆแล้วควรนับเป็นผลข้างเคียงอันหนึ่งของยา แต่หมอเขาไม่นับ เพราะหมอเขาถือว่าอ้าว..ก็คุณฉี่ไม่ออกไม่ใช่เรอะ ยานี้ทำให้คุณฉี่ออกบ่อยๆก็ดีแล้วไง หิ..หิ กลไกการทำให้ฉี่บ่อยบริษัทยาเขาอธิบายว่ามันทำให้ฉี่ออกมาง่ายขึ้น ก็จึงฉี่บ่อยไง

    3.  ถามว่ายา Doxazosin หมอให้ทำไม มันออกฤทธิอย่างไร และมันมีข้อดีข้อเสียอย่างไร ตอบว่ามันออกฤทธิ์ผ่านระบบประสาทอัตโนมัติ (alpha1 receptor blocker) โดยไปคลายกล้ามเนื้อหูรูดท่อปัสสาวะทำให้ฉี่ออกมาง่ายขึ้น นั่นคือข้อดีของมัน แต่การเป็นยาที่ไปยุ่งกับระบบประสาทอัตโนมัติซึ่งคุมเกือบทุกอวัยวะในร่างกายทำให้มีข้อเสียแยะ เช่น (1) เพลีย เปลี้ยล้า ปวดหัว (2) เจ็บหน้าอก (3) หน้ามืด หรือลุกแล้วหน้ามืด (4) ปวดจู๋ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเวลาฉี่ (5) บวมที่ขาและเท้า

    4. ถามวายา Doxazosin ทำให้ฉี่บ่อยขึ้นได้ไหม ตอบว่าได้สิครับ ก็เหตุผลเดียวกัน คุณฉี่ไม่ออกหมอให้ยาให้คุณฉี่ออกบ่อยขึ้นก็สมประสงค์ทั้งสองฝ่ายแล้ว เพียงแต่ว่าบางครั้งยานี้มันทำให้ฉี่บ่อยแบบว่าต้องเดี๋ยวนี้ แล้วพอไปถึงหน้าห้องน้ำก็...ราด ดังนั้นหากไปธุระสำคัญใส่แพมเพิร์สด้วย อุ่นใจที่สุด

    5. ถามว่าเป็นต่อมลูกหมากโตหากไม่กินยาทั้งสองตัวนี้อนาคตจะมีผลเสียอะไรไหม ตอบว่ามีผลเสียบ้างแต่ไม่ถึงตายหรือคางเหลือง มันขึ้นอยู่กับการดำเนินโรคต่อมลูกหมากของคุณ หากโรคมันเดินหน้าไปเร็ว อย่างมากคุณก็จะกลับไปฉี่ไม่ออกใหม่ แค่นั้นเอง 

    6. ถามว่ายาสองตัวนี้จะกินๆหยุดๆตามอารมณ์ได้ไหม ตอบว่าได้ครับ คุณจะกินยังไงก็ได้ไม่มีใครเดือดร้อนกับคุณด้วยหรอก ยกเว้นบริษัทยาอาจได้เงินน้อยลง โดยเฉพาะอย่างยิ่งยาที่ออกฤทธิ์ผ่านระบบประสาทกลางเช่น Doxazosin นั้น การกินๆหยุดๆจะทำให้การสนองตอบต่อยาดีขึ้นกว่าขยันกินทุกวันซึ่งระบบประสาทอัตโนมัติจะปรับตัวด้านยา 

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

บรรณานุกรม 

1. Thompson IM Jr, Goodman PJ, Tangen CM, Parnes HL, Minasian LM, Godley PA, Lucia MS, Ford LG. Long-term survival of participants in the prostate cancer prevention trial. N Engl J Med. 2013 Aug 15;369(7):603-10. doi: 10.1056/NEJMoa1215932. PMID: 23944298; PMCID: PMC4141537.

2. Welk, Blayne et al. The risk of dementia with the use of 5 alpha reductase inhibitor. Journal of the Neurological Sciences, Volume 379, 109 - 111

ReplyForward Add reaction