วิตามินดีเกิน 150 หมอบอกมากเกินไป ท้ังๆที่ไม่ได้ทานวิตามินดี

 ผม นาย ... อายุ 53 ปี สูง 165 น้ำหนัก 60 Kg ตรวจสุขภาพประจำปี LDL 113 HDL 53 TRI 261 total cholesterol 187 ความดัน  118/76 วิตามิน ดี สูงมากกว่า 150 ng/mg  กิจกรรมประจำวัน บ่าย 4 โมงออกปั่นจักรยาน ประมาณวันละ 2 ชั่วโมงเกือบทุกวัน ตอนเช้าก็มีบ้างครับ 7 โมง-9 โมงครับ ความหนัก หอบ ร้องเพลงไม่ได้ แต่พูดเป็นประโยคได้ ตามที่หมอแนะนำ ตอนเที่ยงชอบออกไปอาบแดดบ้าง ตามที่หมอบอกครับ(ฟังจาก youtube ครับ) โดยไม่ได้ทาครีมกันแดดครับ ทานพืชเป็นหลักครับ ไม่มีเนื้อสัตว์ยกเว้นไข่ หมอบอกให้พยายามอย่าออกแดดหรือหลีกเลี่ยงแดด หรือใส่เสื้อแขนยาวหรือกางเกงขายาวออกกำลังกาย อีก 3 เดือนหมอให้มาตรวจใหม่ ผมควรทำอย่างไรดีครับ เพราะติดออกกำลังกายครับ เสื้อผ้าชุดกีฬาก็มีแต่แขนสั้นขาสั้นครับ ทาครีมจะช่วยได้ไหมครับ บางทีมีทิปปั้น150กิโลช่วงเช้ากับเพื่อนประมาณ 3 ชั่่วโมงครับ มันจะหลีกเลี่ยงแดดยังไงครับพยายามหาข้อมูลในเน็ต ทั้งอังกฤษ และ ภาษาไทย บอก ว่ามีความเสี่ยง ทั้งๆที่ไม่มีอาการอย่างว่านั้นเลยครับ และก็ไม่ได้ทานวิตามินดี เสริมด้วยครับ 

ขอบคุณครับ

..............................................................

หมอสันต์อุปถัมภ์แม่ไก่ที่ถูกมัดตราสังที่ตลาด

ตอบครับ

    1. ถามว่าตากแดดมากจะเกิดพิษจากวิตามินดีจริงไหม ตอบว่าไม่จริงครับ ร่างกายมีกลไก photoregulation คือสามารถระงับการสร้างวิตามินดีที่ผิวหนังโดยมีตัวเซ็นเซอร์รับอุณหภูมิแสงแดดที่ผิวหนังและจะหยุดการสร้างวิตามินดีแบบอัตโนมัติหากร่างกายได้รับแสงแดดมากเกินไป [1, 2] ดังนั้นมนุษย์ไม่มีโอกาสป่วยด้วยโรคพิษของวิตามินดี.จากแสงแดดแน่นอนครับ และไม่เคยมีหลักฐานวิจัยว่ามีรายงานมนุษย์คนไหนเกิดพิษของวิตามินดีจากการตากแดดเลยครับ

    2. ถามว่าในกรณีที่กินหรือฉีดวิตามินดีเสริม ระดับวิตามินดีในเลือดสูงเท่าไหร่จึงจะเกิดพิษต่อร่างกายขึ้น ตอบว่าไม่มีมนุษย์คนไหนในโลกนี้รู้หรอกครับ เพราะภาวะพิษของวิตามินดีไม่ใช่เคสที่จะมีให้เห็นกันง่ายๆจึงหาหลักฐานไม่ได้ อย่างไรก็ตามเพื่อเป็นแนวทางให้การเสริมวิตามินดีแบบกินและฉีดเป็นไปอย่างมีความบันยะบันยัง สมาคมโรคต่อมไร้ท่อสหรัฐฯ (Endocrine Society) ได้กำหนดระดับค่ามาตรฐานที่จะเกิดพิษขึ้นโดยวิธีเดาเอา (ภาษาแพทย์เรียกว่าโดยความเห็นผู้เชี่ยวชาญ) ว่าหากกินหรือฉีดวิตามินดีจนระดับในเลือดสูงเกิน 150 ng/ml น่าจะเป็นระดับที่อาจเกิดพิษได้ [3] ซึ่งผมเห็นด้วยกับตัวเลขนี้ เพราะเมื่อไม่มีหลักฐานก็ต้องเดาเอา และเมื่อเดาก็ต้องเดาเอาข้างปลอดภัยไว้ก่อน ทั้งนี้อย่าลืมว่านี่เป็นการเดาเพื่อเอาค่าไว้กำกับการกินหรือฉีดวิตามินดีเสริมไม่ให้มากเกินไป ไม่ใช่เพื่อเอาไว้ป้องกันการออกแดด เพราะพิษของวิตามินดีจะไม่เกิดจากการออกแดด ย้ำ...พิษของวิตามินดีไม่เกิดจากการออกแดด

    หลักฐานที่แท้จริงในคนที่เกิดพิษวิตามินดีเหน่งๆจากการกินเข้าไปนั้นมีอยู่ชิ้นเดียว [4] เป็นรายงานการรักษาผู้ป่วยพิษวิตามินดี 11 รายซึ่งไปกินวิตามินดีเข้มข้นที่เขามีไว้ใช้กับม้า ด้วยการหยิบผิดหรือสำคัญผิด แล้วเกิดพิษเฉียบพลันจากแคลเซียมในเลือดสูงต้องเข้าโรงพยาบาล งานวิจัยนี้เจาะเลือดดูระดับวิตามินดีเอาเมื่อ 10 - 40 วันหลังวันแรกรับไว้ในโรงพยาบาล แล้วพบว่าระดับวิตามินดีอยู่ระหว่าง  847 to 1652 nmol/L  ซึ่งอย่าลืมว่านั่นมันผ่านไปสิบวันขึ้นไปแล้วนะ อย่างไรก็ตามจากข้อมูลนี้อย่างน้อยก็เปิดให้เราเดาได้ว่าระดับ 847 nmol/L - 1625 nmol/L (= 339.3 - 661.9 ng/ml) นี้เป็นระดับที่อาจเกิดพิษได้  

กล่าวโดยสรุป คุณออกแดดแล้ววิตามินดีในเลือดสูงเกิน 150 ng/ml โดยไม่ได้กินวิตามินดีเสริมนั้นไม่เป็นไรดอก ให้คุณออกแดดได้ต่อไป มากแค่ไหนก็ได้เอาแบบที่คุณชอบ รับประกันว่าจะไม่เกิดพิษจากวิตามินดี ส่วนที่หมอห้ามออกแดดและนัดไปเจาะเลือดซ้ำนั้น ก็โทรเลิกเขาไปเสีย ออกกำลังกายกลางแดดต่อไป แล้วเลิกเจาะเลือดดูวิตามินดีไปเสียด้วย ชีวิตของคุณก็จะได้ดำเนินต่อไปแบบไม่ "เยอะ" เกินความจำเป็น 

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

บรรณานุกรม

    1. Wacker M, Holick MF. Sunlight and vitamin D: A global perspective for health. Dermatoendocrinol. 2013;5:51–108. doi: 10.4161/derm.24494.

    2. Tsiaras WG, Weinstock MA. Factors influencing vitamin D status. Acta Derm Venereol. 2011;91:115–24. doi: 10.2340/00015555-0980.  

    3. Holick MF, Binkley NC, et al. Endocrine Society. Evaluation, treatment, and prevention of vitamin D deficiency: an Endocrine Society clinical practice guideline. J Clin Endocrinol Metab. 2011 Jul;96(7):1911-30. doi: 10.1210/jc.2011-0385. Epub 2011 Jun 6. Erratum in: J Clin Endocrinol Metab. 2011 Dec;96(12):3908. Erratum in: J Clin Endocrinol Metab. 2024 Sep 16;109(10):e1991. doi: 10.1210/clinem/dgae373. PMID: 21646368.

    4. Pettifor JM, Bikle DD, Cavaleros M, Zachen D, Kamdar MC, Ross FP. Serum levels of free 1,25-dihydroxyvitamin D in vitamin D toxicity. Ann Intern Med. 1995 Apr 1;122(7):511-3. doi: 10.7326/0003-4819-122-7-199504010-00006. PMID: 7872586.