ตัวคุณหมอเองเม็ดเลือดขาวต่ำทำเอาตกใจมาก

(ภาพวันนี้: เช้าหลังฝน)

เรียนอาจารย์สันต์

ดิฉันเป็นแพทย์ นะคะ อายุ 35 ปี  มีปัญหาเรื่อง wbc ต่ำ ตอนแรกตกใจมาก wbc เหลือ 3000  แถม  Lymp  เด่น ไปปรึกษาหมอ hemato มาหลายคน แต่ได้มาอ่านบทความของอาจารย์  เลยหยุดยา omeprazole ไป ( ปกติ กินบ่อยเป็นประจำเพราะ มีปัญหา เรื่อง GERD gastritis แต่กินแล้วก็ไม่หาย  กำลังปรับพฤติกรรมการกินอยู่ค่ะ )  ไปเจาะอีกที ค่าเลือดเป็นปกติ แล้ว น่าจะเป็น จาก ยา PPI ตามที่อาจารย์บอก 
แค่อยากจะมาเขียนขอบคุณ อาจารย์ มากเลยค่ะ เกือบจะได้ไป ทำ invasive investigation อื่นๆแล้ว
— อยากให้อาจารย์เขียนบทความดีๆ อีก หนูจะรออ่านค่ะ 

ส่งจาก myMail สำหรับ Android

………………………………………………………………………..

ตอบครับ

ขอบคุณคุณหมอมากที่เขียนมาเล่า

คุณหมอไม่ได้ถามอะไร แต่ผมเอาจดหมายลงเพราะอยากให้ท่านผู้อ่านท่านอื่นได้อ่านจากตัวอย่างตัวเป็นๆ ในประเด็นที่ว่า

1.. เมื่อตรวจสุขภาพประจำปี อย่าไปตื่นเต้ลล์กับเม็ดเลือดขาวต่ำระดับ 2-3000 แม้วงการแพทย์จะให้ค่าปกติไว้ 4000 เพราะหลักฐานวิจัยที่ดีมากทั้งที่อังกฤษและที่นิวซีแลนด์บ่งชี้ว่าเม็ดเลือดขาวต่ำระดับนี้ไม่สัมพันธ์กับอัตราตาย ต่างจากกรณีเม็ดเลือดขาวสูงผิดปกติที่สัมพันธ์กับอัตราตายแน่นอน

2.. มนุษย์แต่ละพันธุ์เม็ดเลือดขาวสูงต่ำไม่เท่ากัน สมัยผมไปดูคนไข้ที่รพ.บริกแฮมแอนด์วีแมนที่เมืองบอลสตัน เห็นคนไข้เม็ดเลือดขาวต่ำกว่าสองพันก็รีบปรึกษาหมอโรคเลือด เขามาตบหลังว่าอย่างตื่นเต้น อย่างนี้เขาเรียกว่า  Benign Ethnic Neutropenia หรือเม็ดเลือดขาวต่ำเพราะชาติพันธุ์ เขาไม่ได้นับเป็นโรค งานวิจัยในคนผิวสี (อัฟริกัน) และคนตะวันออกกลางเป็นแบบนี้เสีย 25% to 50% น่าเสียดายที่เราไม่มีงานวิจัยในคนไทย จึงได้แต่เดาเอาว่าคงมีพอๆกับคนตะวันออกกลางแหละ

3.. คุณหมอเป็นตัวอย่างคนไข้ตัวเป็นๆว่ายาที่เรากินมันกดให้เม็ดเลือดขาวต่ำได้ ถ้ากดเบาพอหยุดยามันก็ดีขึ้น แต่ถ้ากดหนักหยุดยามันไม่ดีขึ้นก็มี นอกจากยาลดการหลั่งกรด (omeprazole) ที่คุณหมอเจอกับตัวเองแล้ว ยังมียาที่กดการสร้างเม็ดเลือดขาวอีกมาก เช่น ยาแก้ปวดแก้อักเสบข้อ (NSAID) ยาปฏิชีวนะ ทั้งกลุ่ม pennicillin (รวมทั้ง Amoxyl) กลุ่ม tetracyclin (โดยเฉพาะอย่างยิ่ง minocyclin และกลุ่ม metronidazole ยารักษาความดันเลือดสูง เช่น ACE inhibitor ความจริงยารักษาความดันเลือดสูงเกือบทุกตัวรวมทั้งยาขับปัสสาวะล้วนส่งผลต่อจำนวนเม็ดเลือดขาว ยาลดกรดในกระเพาะ เช่น cimetidine ยาแก้แพ้ antihistamine ยาต้านไวรัส ไม่ว่าจะใช้รักษาตับอักเสบหรือรักษาเริม หรือแม้กระทั่งรักษาไข้หวัดใหญ่ ยาต้านซึมเศร้า เช่นยา bupropion ยาจิตเวช เช่นยา clozapine ยาต้านไทรอยด์ ทั้ง tapazol และ PTU ยากันชัก เช่น Sodium valproate ยากดภูมิคุ้มกัน เช่น cyclosporine และ steroid ยาเคมีบำบัดทุกตัว แม้แต่ยาแก้ปวดพาราเซ็ตตามอลที่คนเขาชอบกินกันทั่วนี่ก็ทำให้เม็ดเลือดขาวต่ำ นี่นับเฉพาะที่ผมนึกออกนะ ที่ผมนึกไม่ออกยังมีอีก..เพียบ

สมัยที่ผมเป็นนักเรียนแพทย์ เวลาสอบผมทำคะแนนวิชาเภสัชวิทยาแซงหน้าเพื่อนพันธ์ขี้เกียจท่องหนังสือด้วยกันตรงที่ เวลาตอบเรื่องผลข้างเคียงของยาเพื่อนเขา play safe คืออาศัยเดาแค่ คลื่นไส้ อาเจียน ซึ่งเป็นผลข้างเคียงของยาเกือบทุกตัว แต่ผมกล้ามากกว่าคือผมเดาว่ากดการสร้างเม็ดเลือดขาวด้วย เพราะผมรู้แกวว่ายาที่กดการสร้างเม็ดเลือดขาวมันมีเยอะ เดาไปเถอะ โอกาสผิดมีน้อยมาก หิ หิ

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

บรรณานุกรม

1. Shah AD, Thornley S, Chung S-C, et al. White cell count in the normal range and short-term and long-term mortality: international comparisons of electronic health record cohorts in England and New Zealand. BMJ Open 2017;7: e013100. doi:10.1136/bmjopen-2016-013100

2. Reich D, Nalls MA, Kao WH, et al. Reduced neutrophil count in people of African descent is due to a regulatory variant in the Duffy antigen receptor for chemokines gene. PLoS Genet. 2009;5(1):e1000360. doi:10.1371/journal.pgen.1000360