โละจม.วัยรุ่น ในโอกาสที่มีผู้อ่านบล็อกครบหนึ่งล้านครั้ง

     วันนี้เป็นวันที่มีคนเปิดอ่าน (page view) ของบล็อกนี้ครบ 1,000,000 ครั้ง พอดี ปัจจุบันนี้อัตราการเปิดอ่านบล็อกนี้อยู่ที่เดือนละ 94,152 ครั้ง หรือเฉลี่ยวันละสามพันครั้ง นับว่ามีคนเปิดอ่านมากพอควรทั้งๆที่เป็นบล็อกที่พูดแต่เรื่องที่น่าเซ็งซื่อบื้อและไร้ความตื่นเต้นที่สุด นั่นคือเรื่องการดูแลสุขภาพ

     ผมมีความใฝ่ฝันจะเผยแพร่ความรู้ให้คนรู้จักดูแลสุขภาพตัวเองมาตั้งแต่ตอนเป็นนักเรียนแพทย์ จำได้ว่าครั้งหนึ่งอาจารย์ให้ไปฝึกงานด้านจิตเวช ด้วยการไปสอนนักเรียนในโรงเรียนเกี่ยวกับการแก้ปัญหาสุขภาพจิตด้วยตัวเอง ผมรู้สึกว่าการพูดในชั้นเรียนของนักเรียน พูดทีเดียวมีคนฟังตั้งสามสิบสี่สิบคนนี่มันคุ้มมากจริงๆ คุ้มกว่าการนั่งพูดกับคนไข้แบบหนึ่งต่อหนึ่งหลายเท่า และฝันไว้ว่าถ้าเรียนหนังสือจบเป็นหมอเมื่อไหร่จะกัดฟันซื้อเครื่องฉายสไลด์สักหนึ่งเครื่อง ว่างเมื่อไหร่ก็จะตระเวนไปตามโรงเรียนแล้วพูดกับเด็กนักเรียน นึกในใจว่าถ้าสอนคนได้ครั้งละสามสิบสี่สิบคนนี่ก็หรูเริดแล้ว แต่สมัยนี้ ดูสิครับ ผมแค่นั่งอยู่ที่บ้านเขียนลงไปในบล็อกก็มีคนอ่านเรื่องหนึ่งเป็นพันเป็นหมื่นคน โดยไม่ต้องควักตังค์ตัวเองซื้อเครื่องฉายสไลด์สักแดงเดียว ไม่ต้องเสียเวลาเดินทางไปตามโรงเรียนด้วย ต้องขอบอกว่า การมีกูเกิ้ลบล็อกเนี่ย ดีจริงๆนะครับ ไช..โย กูเกิ้ลจงเจริญ

     ในโอกาสที่มีผู้อ่านครบหนึ่งล้านครั้งนี้ ผมถือโอกาสนี้เจาะจงรับใช้กลุ่มท่านผู้อ่านที่ถูกจัดเป็นพลเมืองชั้นสองของบล็อกนี้อีกสักครั้งนะครับ นั่นคือกลุ่มผู้อ่านวัยรุ่น ที่ขยันเขียนอีแมวมาถามกันจังแต่ผมกลับแทบไม่เคยตอบเลย สาระที่ท่านถามกันก็ไม่ไปไหนไกลหรอกครับ วนเวียนอยู่กับเพศสัมพันธ์นั่นแหละ ความลึกของคำถามก็ระดับที่พวกนักการศึกษาชอบพูดกันติดปากว่า “ไม่พูดไม่รู้ว่าเอ๋อ” แหะ..แหะ ขอโทษ ไม่ได้ว่าท่านลูกหลานบังเกิดเกล้าที่เคารพนะครับ เพียงแต่อยากอธิบายให้เห็นภาพว่าขณะที่ท่านขยันมีเซ็กซ์กันจั๊งนั้น ระดับความรู้ความเข้าใจของท่านในเรื่องการป้องกันการตั้งครรภ์อันไม่พึงประสงค์และการป้องกันการติดโรคร้ายจากเพศสัมพันธ์นั้นอยู่ระดับใด เอาละ มารับใช้ท่านกันดีกว่า ที่ว่าจะรับใช้นั้นก็คือจะโละอีแมวของท่านผู้อ่านวัยนี้ที่ค้างอยู่จำนวนร้อยกว่าฉบับทิ้งในวันนี้ โดยก่อนทิ้งผมจะเลือกจดหมายตัวแทนมาตอบจำนวนหนึ่ง จากนี้ถึงเวลานอนตอบได้แค่ไหนก็แค่นั้น โอเค. นะคะ นะคะ

จดหมายฉบับที่ 1. ไปนวดกระปู๋มา

รบกวนถามหน่อยครับ กังวัลมากๆเลย
 หลังจากไปเที่ยว นวดกระปู๋ body to body มีการถูไถกันภายนอก แต่ไม่ได้สอดใส่เข้าไป  แต่มีแผลเท่าแมวข่วน บางๆไปสัมผัสต้องช่องคลอด แต่ไม่นานครับ ไม่ทราบใช่แผลเปิดไหม ไปตรวจ ครั้งแรกที่โรงพยาบาลเอกชนที่ 16 วัน เป็นลบและ ก็ไปตรวจที่คลินิกนิรนาม ที่ 41 วัน ก็เป็นลบทั้ง anti HIV และ nat เพระโทรไปถาม ว่าวันที่ตัวเองไปตรวจไม่พบผู้ติดเชื้อทั้งวัน และ ไปตรวจ ที่โรงพยาบาล แบบ anti 4 gen ที่ระยะเวลา 2 เดือน 5 วัน ก็เป็น ลบ ปิดเคสได้ยังครับ ระยะช่วงเวลานี้ไม่ต้องตรวจแบบ nat แล้วใช่ไหมครับ  แล้วต้องตรวจเพิ่มอีกไหม ขอบพระคุณล่วงหน้ามากๆนะครับ จะได้กลับมาใช้ชีวิตด้วยความเป็นปกติ เพราะวิตกกังวัลมาก ทรมารใจจริงครับ 

..........................................

ตอบครับ

1.. พุทธัง ธัมมัง สังคัง อะไรมันจะคัน เอ๊ย..ไม่ใช่อะไรมันจะแปลกประหลาดพิศดารอย่างนี้ ถ้าไม่บอกหมอแก่คนนี้ไม่รู้นะเนี่ยว่ามีวิธีนวด “กระปู๋” อยู่ในโลกใบนี้ด้วย

2.. ถามว่ามีแผลเท่าแมวข่วน หรือแผลแบบแมวข่วน มีโอกาสติดเชื้อไวรัสที่ส่งต่อกันทางผิวหนังไหม ตอบว่าองค์การอนามัยโลกได้จำแนกแผลผิวหนังตามความเสี่ยงของการสัมผัสไวรัสไว้สามระดับ คือ

category I: คือผิวหนังปกติ ไม่มีความเสี่ยงแม้ถูกเลียหรือสัมผัสเชื้อตรงๆ

category II: คือมีรอยถลอก รอยข่วน แต่ไม่เห็นเลือด ไม่ว่าจะเลือดซิบๆหรือเลือดหยดแหมะๆ ถือว่ามีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อผ่านผิวหนัง ต้องมีแอคชั่นในการป้องกัน เช่น กรณีเป็นการสัมผัสน้ำลายหมาบ้าก็ต้องฉีดวัคซีน

category III: คือแผลผ่านผิวหนัง (transdermal) นิยามว่าเห็นเลือดออกมาแดงๆจะๆจะแดงเป็นจุดหรือแดงไหลเยิ้ม หรือสัมผัสผ่านเยื่อเมือก (เช่นปากและอวัยวะเพศ) ก็เป็นระดับนี้  ถือว่ามีความเสี่ยงติดเชื้อไวรัสเมื่อสัมผัสสูงมาก กรณีเป็นเชื้อพิษสุนัขบ้าก็ต้องฉีดทั้งวัคซีนทั้งเซรุ่ม

      ส่วนกรณีเป็นเชื้อเอดส์ ไม่มีรายงานวิจัยอัตราการติดเชื้อสัมพันธ์กับ category ของแผล แต่ผมแนะนำให้อนุโลมใช้หลักเดียวกันไปก่อนได้ นั่นคือแผลแมวข่วนมีความเสี่ยงติดเชื้อ ควรมี action ในการป้องกัน เช่นกินยาป้องกันหลังสัมผัสเชื้อ (post exposure prophylaxis) เป็นต้น

    ขออนุญาตถามนิดหนึ่งนะ มันคันปาก คืออยากถามหาคัมมันเซ็นนะ มีอ๊ะเปล่า แปลว่า common sense หมายความว่าก็รู้ว่าผิวหนังมีแผลแล้วจะไปกระปู๋กับเขาทำมาย..ย

3.. ถามว่าการตรวจคัดกรองเอดส์เมื่อ 16 วันหลังสัมผัสเชื้อ หากได้ผลลบจะมั่นใจได้ไหมว่าไม่ติดเชื้อ ตอบว่าขึ้นอยู่กับเป็นการตรวจชนิดไหน การตรวจที่จะให้ความมั่นใจได้มีสองอย่างเท่านั้นคือ

3.1 ถ้าเป็น NAT (nucleic acid amplification testing) ซึ่งอาศัยการทำงานของเอ็นไซม์แบบ PCR เข้าไปตรวจพบตัวไวรัสเอดส์เป็นๆได้ตั้งแต่ 1-7 วันแรก ถ้าได้ผลลบก็ถือว่ามั่นใจได้

3.2 ถ้าเป็น 4th generation electro chemiluminescence (DUO-test) หรือ ECILA ซึ่งตรวจหาโปรตีนปลอกหุ้มตัวไวรัสที่เป็นตัวล่อเป้า (antigen)ชื่อ p24 ซึ่งมีระดับสูงสุดในวันที่ 16 พอดี ถ้าได้ผลลบก็ถือว่ามั่นใจได้

4.. ถามว่าเมื่อวันที่ 41 และเมื่อ 2 เดือนกับ 5 วันไปตรวจทั้ง NAT และ 4^th Gen. ECILA อีกสองครั้งได้ผลลบ มั่นใจได้ไหม ตอบว่ามั่นใจได้ครับ เพราะการตรวจ 4^th Gen. ECILA นั้นนอกจากจะตรวจโปรตีน p24 แล้วยังตรวจหาภูมิต้านทานต่อโปรตีนในไวรัสเอดส์อีกหลายตัวซึ่งจะมีความไวสูงสุดเมื่อ 4 สัปดาห์เป็นต้นไป ถ้าได้ผลลบก็ถือว่ามั่นใจได้

5. ถามว่าปิดเคสได้ยังครับ แหมนี่ถ้าทำวิทยานิพนธ์เอาปริญญาจะสนใจรีบทำรีบปิดเคสอย่างนี้ไหมเนี่ย เอาเถอะ เอาเถอะ ผมตอบให้สบายใจได้ว่าปิดเคส "งานวิจัยเรื่องนวดกระปู๋ของชายหนุ่ม ปสด." ได้แล้วครับ

6.. สำหรับผู้อ่านทั่วไป ไหนๆก็พูดถึงเอดส์แล้วผมขอเล่าสรุปการดำเนินของโรคเอดส์เพื่อประโยชน์ต่อการปัองกันโรค ดังนี้ คือหลังจากได้รับเชื้อได้ไม่กี่ชั่วโมง สารพันธุกรรมของไวรัส (RNA และ DNA) ก็แบ่งตัวจะขยายจำนวนเพิ่มขึ้นจนมากพอที่เราสามารถใช้เทคนิคที่เรียกว่า NAT (nucleic acid amplification testing) ซึ่งอาศัยการทำงานของเอ็นไซม์ที่เรียกว่า PCR (polymerase chain reaction) เข้าไปตรวจพบตัวไวรัสเอดส์ได้ โดยมีโอกาสตรวจพบสูงสุดตั้งแต่วันที่ 7 เป็นต้นไป พอผ่านไปได้ประมาณ 10 วันนับจากวันรับเชื้อ ไวรัสจะเพิ่มจำนวนมากขึ้น จนโปรตีนปลอกหุ้มตัวไวรัสที่เป็นตัวล่อเป้า (antigen) ชื่อ p24 ก็มีจำนวนในเลือดมากขึ้น จนมีระดับสูงสุดในวันที่ 16 เท็คนิกการตรวจแบบ 4^th Gen ECILA จะตรวจหา p24 นี้ได้ แต่เมื่อเวลาผ่านไป p24 จะค่อยๆลดจำนวนลงเพราะร่างกายสร้างภูมิต้านทานออกมาทำลายตัวไวรัสให้ร่อยหรอลงไปบางส่วน เมื่อเวลาผ่านไปถึงสัปดาห์ที่ 10 หลังวันรับเชื้อ โปรตีน p24 อาจจะลดจำนวนลงจนตรวจไม่พบเลย หรือตรวจพบบ้างไม่พบบ้าง จนเวลาล่วงเลยไปประมาณ 1-3 เดือนนับจากวันรับเชื้อ ร่างกายจึงจะสร้างภูมิต้านทาน (antibody) ต่อโปรตีนต่างๆของไวรัสขึ้นมามากพอจนเราสามารถตรวจพบภูมิต้านทานในเลือดด้วยวิธี EIA (enzyme immune assay) ซึ่งเป็นอีกส่วนหนึ่งของเท็คนิคการตรวจแบบ 4^th Gen ECILA จุดที่เกิดภูมิคุ้มกันจนตรวจ EIA พบนี้เรียกว่าseroconversion ซึ่งเป็นจุดที่บอกว่า window period หรือระยะติดเชื้อโดยตรวจไม่พบภูมิคุ้มกันได้สิ้นสุดลงแล้ว ในทางอาการวิทยา จุดนี้เป็นจุดบอกว่าระยะติดเชื้อเอ็ชไอวี.เฉียบพลัน (acute HIV infection) ได้สิ้นสุดลงแล้ว ต่อจากนั้นไปก็คือระยะเรื้อรังของโรคเอดส์

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

จม.ตอบกลับจากผู้ป่วย 17 ตค. 55

ขอบพระคุณคุณหมอมากๆครับ สำหรับคำตอบที่คลายกังวล จนจะเป็นบ้าตาย

………………………………………………..

จดหมายฉบับที่ 2. มีอะไรกับแฟนครั้งแรกจะท้องไม๊ครับ

     คือผมกับแฟนเรามีอะไรกันครั้งแรกนะคับซึ่งผมก็ไม่รู้ว่าเสร็จนอกหรือในนะคับ แต่อีกประมาณ 2 อาทิตย์ประจำเดือนแฟนผมมา ทุกทีจะมา 7-8 วันแต่ตอนนั้นมาแค่ 5 วันผมอยากรู้ว่าแฟนผมจะท้องไมครับ 

………………………………….

ตอบครับ

1.. ถามว่ามีอะไรกับแฟนครั้งแรกจะท้องไหม ตอบว่ามันก็ท้องได้เหมือนครั้งที่ 2 3 4 5 นั่นแหละครับ

2.. ถามว่ามีอะไรกับแฟนแล้วไม่รู้ว่าเสร็จนอกหรือเสร็จใน ตอบว่า..อ้าว แล้วผมจะรู้ไหมเนี่ย

3.. ถามว่าหลังจากมีอะไรกับแฟน 2 สัปดาห์แล้วประจำเดือนแฟนมา 5 วันจากเดิมที่เคยมา 7 วัน จะท้องไหม ตอบว่าไม่ท้องแล้วครับ เพราะการมีประจำเดือนหลังการมีเพศสัมพันธ์ แสดงว่าการมีเพศสัมพันธ์ครั้งนั้นไม่ก่อให้เกิดการตั้งครรภ์ ส่วนประจำเดือนมา 5 วันบ้าง 7 วันบ้าง ไม่ใช่สาระสำคัญ

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

................................................

จดหมายฉบับที่ 3. ผลของการมีเซ็กซ์เมื่อตะกี๊ ต่อการตรวจการตั้งครรภ์

    เรื่องมีอยู่ว่า ผมได้มีได้มีอะไรกับแฟนอยู่ช่วงต้นเดือนวันที่ 5 ผลปรากฏว่าแฟนผม ปจด.ไม่มา1เดือน ช่วงนั้นเป็นช่วงสอบมีความเครียดแล้วผมก้อไปซื้อที่ตรวจครรภ์มา ในตอนกลางคืนเราได้มีอะไรกันแล้วใส่ถุงยาง (แตกข้างในและในถุงยาง) พอตอนเช้าแฟนผมก้อตรวจ ผลปรากฏว่าผลออกมา 1 ขีด (การมีsex ก่อนทำการตรวจมันจะมีผลต่อผลตรวจ หรือเปล่าครับ) และผมก้อได้ตรวจสอบถุงยางนั้นมีรูเล็ก ๆ เนื่องจากผมลองเอาไปตรวจสอบใส่น้ำอยู่ประมาณกลาง ๆ ถุงยาง ๆ ผมเลยให้แฟนผมกินยาคุมฉุกเฉินเข้าไป ( 23 ชม.หลังจากมีอะไรกัน) ซึ่งช่วงนั้นแฟนผมรู้สึกปวดท้องอยู่คาดว่าจะจะเป็นปวดท้องประจำเดือน ซึ่งปวดมาประมาณ 1-2 วัน (แฟนผมมีโอกาสท้องหรือเปล่าครับ) เป็นอันตรายต่อร่างกายหรือไม่อะครับ

....................................

ตอบครับ

1.. ถามว่าประจำเดือนหายไปหนึ่งเดือน ตรวจการตั้งครรภ์ได้ผลลบ ตั้งท้องไหม ตอบว่าไม่ตั้งท้องครับ ส่วนสาเหตุที่ว่าทำไมประจำเดือนถึงหายไป ผมไม่ทราบครับ

2.. ถามว่าเพิ่งมีเซ็กซ์กันไปหยกๆ แล้วตรวจการตั้งครรภ์ จะมีผลอะไรต่อความแม่นยำของการตรวจไหม ตอบว่าไม่มีครับ เพราะน้ำอสุจิก็ดี สารคัดหลั่งในช่องคลอดขณะมีเพศสัมพันธ์ก็ดี ไม่มีผลต่อการตรวจฮอร์โมน HCG ซึ่งเป็นเป้าหมายในการตรวจการตั้งครรภ์ครับ

3.. ถามว่ากินยาคุมฉุกเฉิน 23 ชั่วโมง หลังมีเซ็กซ์ มีโอกาสท้องไหม ตอบว่ามีโอกาสท้องได้ครับ เพราะ (1) การกินยาคุมฉุกเฉินที่ถูกต้อง ต้องกินสองครั้ง ไม่ใช่ครั้งเดียว คือครั้งแรกกินภายใน 72 ชั่วโมงหลังมีเซ็กซ์ ยิ่งเร็วยิ่งดี ครั้งที่สองกินห่างจากครั้งแรก 12 ชั่วโมง ของคุณกินครั้งเดียวก็ท้องได้ครับ (2) ถึงกินยาคุมฉุกเฉินถูกต้องครบถ้วน ก็ยังมีโอกาสท้องได้ 15% ครับ เพราะนี่เป็นข้อจำกัดของยาคุมฉุกเฉิน

4.. ถามว่ายาคุมฉุกเฉินเป็นอันตรายต่อสุขภาพไหม ตอบว่าไม่เป็นครับ

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

.......................................................

จดหมายฉบัยที่ 4. กินยาคุมแล้วประจำเดือนมาหยดเดียว

เรียน คุณหมอ ที่เคารพ

     ดิฉันมีปัญหามาปรึกษาเรื่อง การใช้ยาคุมกำเนิด ค่ะ  ดิฉันได้เริ่มกินยาคุมนี้ตั้งแต่เดือน พ.ค. จนมาถึงเดือน ก.ย.ดิฉันกินยาเม็ดสุดท้ายวันที่ 30 ก.ย. ซึ่งปกติแล้ววันที่ 3-4 นับจากเม็ดสุดท้ายคือวันที่ 3-4 ต.ค. ประจำเดือนก็จะมาแล้ว พบความผิดปกติที่ว่า ประจำเดือนของดิฉันมาแค่หยดเดียว (วันที่ 5 ต.ค.) และก็หายไปเลยค่ะ หลังจากนั้นดิฉันวิตกกังวล จนวันที่ 7 ต.ค. ได้ไปซื้อที่ตรวจตั้งครรภ์มาตรวจ ผลตรวจปรากฎว่าไม่ได้ตั้งครรภ์ จนวันที่ 9 ต.ค. ประจำเดือนก็ยังไม่มี ดิฉันก็ได้ไปซื้อที่ตรวจตั้งครรภ์มาตรวจอีกครั้ง ผลตรวจก็แจ้งว่าไม่ได้ตั้งครรภ์

     คำถาม

        1. ดิฉันกินยาคุมกำเนิดติดต่อกันมา 5 เดือน จากข้อความข้างต้น ดิฉันจะตั้งครรภ์ไหมคะ

        2. ประจำเดือนไม่มา แล้วดิฉันไม่ได้กินยาต่อ เมื่อหลับนอนกับสามี ดิฉันกินยาคุมฉุกเฉินเพื่อทดแทนยาคุมกำเนิดที่เคยกินได้ไหมคะ

……………………………………..

ตอบครับ

1.. ถามว่ากินยาคุมสม่ำเสมอมา 5 เดือน แต่ประจำเดือนมาหยดเดียวบ้าง ไม่มาบ้าง จะตั้งครรภ์ไหม ตอบว่าไม่ตั้งครรภ์ครับ ประจำเดือนที่เกิดจากการกินยาคุมไม่ใช่ประจำเดือนจริง แต่เป็นประจำเดือนหลอกจากการลดระดับฮอร์โมนในยาคุมลงในช่วยเม็ดท้ายๆ เรียกว่า withdrawal bleeding ซึ่งบางคนก็มีได้มาก บางคนก็มีได้น้อย บางคนไม่มีเลย แต่ withdrawal bleeding ไม่ใช่ตัวกำหนดว่าตั้งครรภ์หรือไม่ตั้งครรภ์ การตกไข่ต่างหากที่เป็นตัวกำหนด ในกรณีที่กินยาคุมสม่ำเสมอ การตกไข่จะเกิดขึ้นไม่ได้ ไม่ว่าจะมี withdrawal bleeding หรือไม่มีก็ตาม

2.. ถามว่าเลิกกินยาคุม ไปกินยาคุมฉุกเฉินแทนได้ไหม ตอบว่าคุณจะกินยังงั้นตำรวจก็ไม่จับหรอกครับ แต่ว่าคุณอาจจะท้องนะ เพราะยาคุมฉุกเฉินป้องกันการคุมกำเนิดได้เพียง 85% เป็นอย่างมาก ผมแนะนำว่าถ้าอยากมีประจำเดือนให้ชีวิตลำบากก็ให้ใช้วิธีใส่ห่วงสิครับ จำสโลแกนของสาสุขได้ไหม ได้ไหม ใส่ห่วง ลูกห่าง สบายใจ ฮิ..ฮิ

 นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

………………………………………

จดหมายฉบับที่ 5. หวังผลบุญจากการบริจาคเลือด?

ดิฉัน อายุ 22 ปี น้ำหนัก 46 กิโลกรัม สูง 150 เซนติเมตร อยากเรียนถามคุณหมอว่า ..ประจำเดือนมาครั้งสุดท้ายวันที่ 23/09/55 ,มีเพศสัมพันธ์และรับประทานยาคุมฉุกเฉิน วันที่ 4/10/55 (รอบเดือนปกติมาประมาณ 35-37 วัน) หลังจากทานยาคุมฉุกเฉินไป 5 วัน(11/10/55) ซึ่งยังไม่มีเลือดออก ในวันที่ 6 หลังรับประทานยาคุมฉุกเฉินสามารถบริจาคเลือดได้ปกติหรือป่าวคะ ซึ่งปกติการบริจาคเลือดของดิฉันเมื่อใหร่ที่บริจาคเลือดเเล้วจะไม่มีประจำเดือนในรอบถัดมาหรือมีมาติดกางเกงใน ในปริมาณที่น้อยมาก

จึงอยากทราบว่าการบริจาคเลือดนี้มีผลต่อมดลูกหรือป่าวคะ และ มีโอกาสตั้งครรภ์มาก/น้อย คะ

ขอขอบพระคุณ คุณหมอสันต์ เป็นอย่างสูง ค่ะ

………………………………………..

ตอบครับ

1.. น้ำหนัก 46 กก. สูง 150 ซม. ผมคำนวณดัชนีมวลกายได้ 20.4 จัดว่ามีรูปร่างกำลังดี

2.. ถามว่าทานยาคุมฉุกเฉินแล้วบริจาคเลือดได้ไหม ตอบว่าได้ครับ

3.. ถามว่าเมื่อบริจาคเลือดแล้วประจำเดือนไม่มา จะมีผลป้องกันการตั้งครรภ์ได้ไหม ตอบว่าไม่ได้ครับ การบริจาคเลือดไม่มีผลใดๆต่อมดลูก การที่ประจำเดือนไม่มาหรือมาน้อยหลังบริจาคเลือดเป็นเพราะร่างกายสร้างเม็ดเลือดทดแทนไม่ทัน ไม่เกี่ยวกับการตั้งครรภ์หรือไม่ตั้งครรภ์

4. ถามว่ามีเซ็กซ์กับแฟน 11 วันหลังประจำเดือนมา ซึ่งเป็นการมีเซ็กซ์ในระยะไม่ปลอดภัย แล้วทานยาคุมฉุกเฉินไป 5 วัน แต่ไม่มีเลือดออก จะมีโอกาสตั้งครรภ์ได้ไหม ตอบว่ามีโอกาสตั้งครรภ์ได้ครับ เพราะยาคุมฉุกเฉินป้องกันการตั้งครรภ์ได้เพียง 85% เท่านั้น

    แหม อย่าหาว่า ส. ใส่เกือก เลยนะ ก็ในเมื่อคุณมีเซ็กซ์กับแฟนคุณเป็นอาจิณอยู่แล้ว ทำไมไม่คุมกำเนิดด้วยวิธีอื่นที่เชื่อถือได้มากกว่านี้ละครับ เช่นกินยาเม็ดคุมกำเนิด หรือใส่ห่วง ยาคุณฉุกเฉินชื่อมันก็บอกแล้วว่าเขาเอาไว้ให้เผื่อเฉพาะกรณีฉุกเฉิน เช่นถูกเขาปล้ำ ไม่ใช่เอามาใช้คุมกำเนิดเป็นรูทีน

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

..................................................

จดหมายฉบับที่ 6. ปล่อยใน กินยา แล้วก็ปล่อยใน แล้วก็กินยา

สวัสดีคะ คุณหมอ
     
          หนูมีอะไรกับแฟนแล้วแฟนปล่อยในคะ หนูก็กินยาคุมฉุกเฉิน เม็ดที่ 1 เวลาประมาณ 23.30 น. แล้วเราก็มีอะไรกันอีกในตอนเช้าแล้วแฟนก็ปล่อยใน แล้วหนูก็กินยาคุมฉุกเฉินเม็ดที่ 2 เวลาประมาณ 11.30 น. คะ มันจะมีปัญหาอะไรไหมคะ

ขอบคุณคะ

............................................

ตอบครับ

1.. อ่านแล้วงง มันชักดึกแล้วมังเนี่ย เอาเป็นว่ามีเซ็กซ์กันอุตลุตโต้รุ่ง กินยาคุมฉุกเฉินเม็ดแรกเวลา ใกล้เที่ยงคืน เม็ดที่สองเวลาเที่ยงวัน กินถูกไหม ตอบว่ากินถูกแล้วครับ

2.. ถามว่าแล้วจะมีปัญหาไหม ตอบว่าถ้าทำอย่างนี้ซ้ำๆสัก 7 ครั้ง จะมีโอกาสท้อง 1 ครั้ง เพราะยาคุมฉุกเฉินป้องกันการตั้งครรภ์ได้เพียง 85% ไม่ใช่ 100% ควรเปลี่ยนไปคุมกำเนิดด้วยยาเม็ดหรือใส่ห่วงดีกว่า

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

..............................................

จดหมายฉบับที่ 7. หนู่เป็นคนสุพรรณ

สวัสดีค่ะ

       หนู่อายุ 23 ปี ค่ะ ทานยาคุมมาตั้งแต่ 19 ปี ค่ะ ทานมาเรื่อย ๆ ที่ผ่านมาประจำเดือนปกติดีค่ะ

แต่ตอนนี้หนู่ทำงานแล้ว เป็นผลให้มีการลืมทานค่อนข้างบ่อยค่ะ  มีคำถามดังนี้ค่า

1. ลืมทานยา 2 วันแล้วประจำเดือนมา หนู่จะทานยาคุมเข้าไป 2 ถึง 3 เม็ด แล้วประจำเดือนจะหยุดไหมค่ะ

2. ถ้าหนู่ทำแบบข้อ 1 แล้วจะมีผลเสียอย่างไรบ้างค่ะ

ขอแสดงความนับถือ

..........................................................

ตอบครับ

1.. ถามว่าการลืมทานยาคุมแล้วเลือดออก จะแก้ด้วยการทานเบิ้ลเข้าไปสองสามเม็ด แล้วเลือดจะหยุดไหม ตอบว่าหยุดครับ แล้วอีก 3-5 วันหลังจากนั้นมันจะออกมาอีก เพราะกลไกการเกิดเลือดออกจากยาคุมก็คือว่าเมื่อระดับฮอร์โมนสูงเยื่อบุโพรงมดลูกจะหนาตัว แต่เมื่อลืมทานยา ระดับฮอร์โมนจะดร็อพลง เยื่อบุโพรงมดลูกก็จะหลุดลอดออกมาเป็นเลือด เมื่อทานยาเข้าไปอีกสามเม็ด เยื่อบุโพรงมดลูกก็จะหนาตัวใหม่ เมื่อลดยาลงเป็นหนึ่งเม็ดตามปกติ ระดับฮอร์โมนที่ลดลงก็จะทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกหลุดลอกออกมาเป็นเลือดออกอีก

2. ถามว่าถ้าทานยาคุมแบบทานๆหยุดๆ เบิ้ลบ้าง สามเม็ดบ้าง มีข้อเสียอะไร ตอบว่าข้อเสียก็คือเลือดก็จะออกๆหยุดๆ เพื่อแก้ปัญหานี้ผมแนะนำว่าหากลืมทานยาคุมแล้วมีเลือดออก ให้เอาแผงใหม่มาตั้งต้นทานเลยทันทีโดยอย่ารอไปหลายวัน คือเป็นการตั้งต้นรอบใหม่ไปเลยขณะที่ประจำเดือนยังมีอยู่ อย่าเบิ้ลยาในแผงเก่าหลายเม็ด ไม่ต้องกลัวว่ารอบเก่ายังไม่ครบรอบเลยมาตั้งรอบใหม่จะไม่เป็นบ้าเรอะ รับประกันไม่เป็นบ้าครับ เพราะรอบของยาคุมเป็นรอบหลอก ไม่ใช่รอบประจำเดือนจริง เราจะหยุดหรือจะตั้งต้นรอบใหม่เมื่อใดก็ได้ แต่การทำอย่างนี้ประเด็นสำคัญคือก่อนตั้งต้นรอบใหม่อย่าทิ้งช่วงไปหลายวัน เพราะขณะทิ้งช่วงร่างกายไม่มีฮอร์โมนไปกดการตกไข่ก็อาจทำให้เกิดการตกไข่ขึ้น หมายความว่าทำให้ท้องได้

 3. กินยาคุมมาหลายปีรู้หรือเปล่าว่ายาคุมเขามีไว้ให้กินไม่เกิน 2 ปีนะ เกินนั้นอาจทำให้เป็นหมันท้องไม่ได้และมีผลเสียอื่นๆอีก ควรเปลี่ยนไปคุมกำเนิดด้วยวิธีอื่นเช่นใส่ห่วงจะดีกว่า

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

..............................................

จดหมายฉบับที่ 8: หวังว่าป่านนี้ยังไม่ได้เป็นเอดส์ไปแล้วนะ

อยากสอบถามคุณหมอครับ พอดีผมไปเที่ยวผู้หญิงขายบริการมาแล้วถุงยางแตก และผมก็รีบไปตรวจเลือด ผลออกมาเป็นปกติครับ  ผ่านมาแล้ว 6 วัน ยังจะสามรถทานยาฉุกเฉินได้ไหมครับ แล้วยานี้จะสามารถไปซื้อได้ที่ไหนครับ กรุณาตอบด้วยน่ะครับ เพราะวิตกมากๆ เลยครับ

................................................

ตอบครับ

ผมดูจดหมายของคุณเขียนมาเดือนกว่าแล้ว หวังว่าป่านนี้ยังไม่ได้เป็นเอดส์นะครับ แหะ แหะ พูดเล่น แก้เขินที่ตอบจดหมายคุณช้านะครับ เอาละ มาตอบคำถามดีกว่า

1.. การทานยาฆ่าเชื้อเอดส์เพื่อป้องกันโรคหลังการสัมผัสเชื้อ (post exposure prophylaxis - PEP)  แบบฉุกเฉิน มีหลักสากลที่กำหนดโดย WHO ดังนี้

1.1 กรณีที่พิสูจน์ได้ว่าผู้เป็นแหล่งแพร่เชื้อ ไม่มีเชื้อ ไม่ต้องกินยาป้องกัน หลักข้อนี้ใช้การได้ดีกรณีแพทย์หรือพยาบาลได้รับบาดเจ็บจากเข็มฉีดยา แต่กรณีของคุณซึ่งมีเพศสัมพันธ์กับหญิงอาชีพพิเศษ หลักข้อนี้อาจใช้ไม่ได้ เพราะแม้จะพิสูจน์ได้ว่าเธอไม่มีเชื้อในเลือด แต่ยังมีความเสี่ยงจากของเหลวจากร่างกายของลูกค้าคนก่อนหน้าคุณยังค้างคาอยู่ในช่องคลอดของเธอซึ่งอาจเป็นแหล่งแพร่เชื้อมาสู่ตัวคุณได้ ดังนั้น กรณีเที่ยวผู้หญิงมา ถ้าการป้องกันล้มเหลว ต้องกินยาลูกเดียวเสมือนประหนึ่งว่าผู้เป็นแหล่งแพร่เชื้อมีเชื้อเช่นกัน 

1.2 กรณีที่พิสูจน์ได้ว่าผู้เป็นแหล่งแพร่เชื้อมีเชื้อเอดส์อยู่จริง ให้กินยาต้านไวรัสเอดส์ดังนี้

1.2.1 กินทันที เร็วที่สุดเท่าที่จะเร็วได้ นับเวลากันเป็นชั่วโมง ไม่ใช่เป็นวัน แต่ถ้าล่าใช้ไปเช่นช้าไปถึง 7 วันก็ยังเริ่มกินได้ ดีกว่าไม่กินเลย

1.2.2 กินนาน 4 สัปดาห์ต่อเนื่องกันไปไม่หยุด

1.2.3 ในกรณีทั่วไปที่พิสูจน์ว่าผู้เป็นแหล่งแพร่เชื้อมีเชื้อแล้ว ใช้ยาควบกันสองตัว เช่น zidovudine (AZT) + lamivudine (3TC) หรือ 3TC + stavudine เป็นต้น สูตรนี้เป็นสูตรมาตรฐาน ซึ่งในกรณีของคุณใช้สูตรนี้ได้

1.2.4 ในกรณีที่แพทย์เห็นว่ามีความเสี่ยงติดเชื้อสูงมาก เช่น ผู้แหล่งแพร่เชื้อมีปริมาณเชื้อมาก หรือมีเชื้อดื้อ หรือรูปแบบการสัมผัสได้รับเชื้อเป็นปริมาณมาก (เช่นถ่ายเลือดของคนติดเชื้อเข้าไป) แพทย์อาจเพิ่มยาตัวที่ 3 ซึ่งจะเป็นตัวไหนก็ตามแล้วแต่ดุลพินิจ กรณีนี้ไม่ใช่มาตรฐาน

1.3 จากหลักฐานวิจัยแบบย้อนดูกลุ่มคน พบว่าการกินยาแบบ PEP ลดความเสี่ยงการติดเชื้อลงได้ประมาณ 81% แต่ไม่ใช่ 100% หมายความว่ามีคนจำนวนหนึ่งแม้จะกินยาแบบ PEP ก็ยังติดเชื้อได้

2. ยาฆ่าเชื้อเอดส์ฉุกเฉินแบบ PEP ขอรับได้ที่คลินิกนิรนามครับ

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

         

จดหมายฉบับที่ 9. สอดใส่ไปไม่ถึงสามวินาทีเอง

สวัสดีครับ คุณหมอ

ผมมีอะไรกับแฟน ประมาณวันที่ 11 ก.ย. สอดใส่ไปไม่ถึง 3 วินาที ก็เอาออก เพราะว่าถ้าทำแล้วกลัวจะเอาออกไม่ทัน เลยเอาออกแล้วใช้มือทำให้แทน แล้วก็มีอะไรกับแฟน ตอนวันที่ 30 กันยายน ใส่ถุง แต่รู้สึกเหมือนถุงจะแตก ตอนเอาออก แต่แฟนไม่ยอมกินยาคุมฉุกเฉิน เพราะคิดว่า อยู่ในช่วงปลอดภัย หน้า 7 หลัง 7 ประจำเดือนของแฟนควรจะมาวันที่ 1-2-3 ตุลาคม ซึ่งตอนนี้เลยมาประมาณหนึ่งอาทิตย์แล้ว ก็ยังไม่มา แฟนผมไม่เคยประจำเดือนขาด เคยแต่เลื่อน แต่ไม่เกินหนึ่งสัปดาห์ ผมก็เลยซื้อที่ตรวจปัสสาวะ(ตรวจในวันศุกร์ที่ 5 ตุลาคม) ไปให้ตรวจ ผลปรากฎว่า ออกมาขีดเดียว แต่แฟนก็ยังเครียดมากอยู่ ตอนนี้เลยซื้อยาสตรี เพ็ญภาค ให้แฟนกิน ผมมีคำถามว่า

1. ยาสตรีเพ็ญภาค ใช้เวลานานเท่าไหร่ถึงจะออกฤทธิ์ (ในกรณีที่ไม่ท้อง เพราะว่า ถ้าท้องแล้ว ผมคิดว่ามันไม่น่าจะช่วยอะไร เปิด google แล้ว มีคนตอบว่า 7 วัน แต่ผมอยากได้คำตอบจากหมอจริงๆมากกว่า)

2. การที่แฟนผม มีภาวะเครียดสะสม ตั้งแต่ก่อน ประจำเดือนจะมา (ช่วงวันที่ 21-23 กันยา บวกกับ ช่วงปลายๆเดือนกันยา) มีผลอะไรทำให้ประจำเดือนเลื่อนหรือไม่

3. ถ้ากินยาสตรีไปแล้ว ประจำเดือนยังไม่มา ผมกะว่าจะให้แฟนตรวจปัสสาวะ อีกครั้งตอนวันศุกร์นี้ ถ้าผลออกมาเป็นขีดเดียว ผมควรจะทำอย่างไรต่อ

4. การตรวจปัสสาวะ ต้องตรวจหลังจากมี เพศสัมพันธ์แล้ว กี่วัน ถึงจะได้ผลถูกต้องที่สุด

ขอบคุณสำหรับคำตอบ และการเสียเวลาครับ คุณหมอ

..................................................

ตอบครับ

1.. คุณเข้าใจถูกแล้วที่ว่าผมเป็นหมอจริงๆ แต่คุณเข้าใจผิดที่คิดว่าผมจะรู้ว่ายาสตรีเพ็ญภาคใช้เวลานานเท่าไหร่ถึงจะออกฤทธิ์ เพราะผมไม่รู้ อะพิโธ่ อะพิถัง..น้องนางบ้านนา ผมจะไปรู้ได้อย่างไรละครับเพราะยาสตรีเพ็ญภาคไม่มีอยู่ในสาระบบยาแผนปัจจุบัน ไม่เคยมีงานวิจัยใดๆตีพิมพ์ไว้ว่ามันมีอะไรเป็นสารออกฤทธิ์และมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร เพราะมันเป็นยาแผนโบราณ แล้วผมมีความรู้แผนโบราณซะที่ไหนกันละครับ

2. ถามว่าแฟนเครียดมีผลอะไรทำให้ประจำเดือนเลื่อนหรือไม่ ตอบว่าความเครียดทำให้เกิดได้ทุกอย่างครับ ทำให้ประจำเดือนเลื่อน ทำให้ประจำเดือนขาด ทำให้ดูเหมือนคนตั้งท้องอาเจียนโอ๊กอ๊าก ก็ได้

3. ถามว่าถ้าให้แฟนตรวจปัสสาวะซ้ำวันศุกร์นี้ ถ้าผลออกมาเป็นขีดเดียว จะทำไงต่อดี อ้าว แหม ไม่น่าถาม ก็พากันไปฉลองสิครับ

4. ถามว่าการตรวจการตั้งครรภ์ด้วยการตรวจปัสสาวะหากจะให้ได้ผลถูกต้องชัวร์ๆ ต้องตรวจหลังจากมี เพศสัมพันธ์แล้วกี่วัน ตอบว่า 21 วันขึ้นไปครับ ชัวร์แน่

    “..แน่ เสียยิ่งกว่าแน่อีกน้อง..ง

     น้อง นะสิพี่กลัวไม่แน่

     กลัวรักลมๆให้พี่ช้ำตรมแล้วไม่แยแส

     พี่กลัวจะช้ำใจแย่ เพราะแน่อยู่เพียงข้างเดียว..”

ผมชอบ สุรพล สมบัติเจริญ นะครับ ไม่มีอะไร

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์