การตรวจคัดกรองมะเร็งต่างๆสำหรับหญิงอายุ 40 ปี
ก่อนตอบคำถามวันนี้ ขอป่าวประกาศว่าผมจะปิดเว็บไซท์ http://www.drsant.com เพื่อกลับไปใช้ https://visitdrsant.blogspot.com/ แทน ด้วยเหตุผลว่าทนคุณมิจ
(ฉาชีพ) ทำการแฮ้กเว็บไซท์หมอสันต์อย่างเอาเป็นเอาตายไม่ไหว แฮ้กแล้วแก้
แก้แล้วแฮ้ก เขาแฮ้กเพราะเห็นคนอ่านแยะจึงจะดูดเอาผู้อ่านไปเข้าลิ้งค์ขายของที่เมืองจีนโน่น
ร้อนถึงกูเกิ้ลเมื่อเห็นว่าถูกแฮ้กก็ปิดไม่ให้ค้นหาอ่านบทความข้างใน
ทำให้ท่านผู้อ่านเดือดร้อนเขียนมาบ่นอยู่เรื่อย ต่อจากนี้ไปท่านอยากจะอ่านบทความให้ไปอ่านที่
https://visitdrsant.blogspot.com/
ทั้งของเก่าของใหม่ไปอยู่ที่นั่นหมด
ส่วนท่านที่อ่านจากเฟซบุ้คนั้นยังคงอ่านได้จากเฟซบุ้คโดยตรงเหมือนเดิม
ทั้งนี้ตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป ผ่าง ผ่าง ผ่าง
..............................................
สวัสดีค่ะ คุณหมอสันต์
รบกวนสอบถามข้อมูล เรื่องการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก และการฉีดวัคซีน
HPV สำหรับคนอายุ 40 ที่ยังไม่เคยมีเพศสัมพันธ์ค่ะ
- ปัจจุบันอายุกำลังจะครบ 40 ปี เกิดปี 2527 ส่วนสูง 158 น้ำหนัก
42 กก.
- ยังไม่เคยมีเพศสัมพันธ์ และยังไม่เคยมีสิ่งใดผ่านเข้าไปในช่องคลอดค่ะ
- ยังไม่เคยรับการตรวจภายใน
- เคยเข้าพบหมอสูติ 2 ครั้ง
ครั้งที่ 1: ในปี 2011 เนื่องจากเป็นเชื้อราในช่องคลอด
ได้ขึ้นขาหยั่งให้หมอดู แต่หมอไม่ได้ใช้อุปกรณ์ใด ๆ และให้ยามาทา สาเหตุน่าจะเกี่ยวข้องกับการติดเชื้อจากอุจจาระเนื่องจากสวนกาแฟ
แล้วถ่ายเป็นน้ำทำให้กระเด็นไปสัมผัสช่องคลอด
ครั้งที่ 2 เนื่องจากมีอาการปวดท้องและมีไข้อ่อน ๆ เลยต้องตรวจหาสาเหตุ หลายแผนก
รวมถึงสูติ คุณหมอสูติใช้การอัลตร้าซาวด์ และคลำมดลูก (ผ่านทางทวารหนัก) ไม่พบความผิดปกติ
สรุปไม่เกี่ยวข้องกับสูติค่ะ
- ระยะเวลาที่มีประจำเดือนประมาณ 3-5 วัน (ระยะรอบเฉลี่ย
30 วัน) เวลาเป็นรอบเดือน มีอาการปวดท้องบ้าง แต่ไม่มาก (ไม่เคยถึงขั้นต้องทานยา)
และจะมีอาการปวดท้อง แน่นท้อง และมีตกขาว 2-3 วัน (เช็คดูจะตรงกับช่วงไข่สุกหรือไข่ตก
ทราบจาก Application ที่บันทึกการมีรอบเดือน)
คำถาม คือ
- ควรฉีดวัคซีน HPV หรือไม่คะ
- ในเคสของหนู ควรตรวจอะไรบ้าง และบ่อยแค่ไหนหลังจากนี้คะ
- กรณีตรวจ HPV DNA ควรตรวจด้วยตนเอง หรือไปให้แพทย์ตรวจ แบบที่ต้องใช้
spatula คะ
*ถ้าต้องฉีดวัคซีน ควรไปฉีดวัคซีนก่อนค่อยตรวจใด ๆ หรือก่อนไปยุ่งอะไรกับน้องเค้า
หรือควรตรวจเลยคะ
**เท่าที่ดูแล้วมันแทบมองไม่เห็นช่องทางเข้าเลยค่ะ ไม่อยากยุ่งอะไรกับน้องเค้าเลย
แต่ถ้าคุณหมอบอกว่าจำเป็นก็จะทำค่ะ^^
- ช่วงหลังมานี้ชอบมีอาการเหงื่อออกกลางคืนเวลานอน บางทีเหงื่อออกเต็มคอ
เต็มหน้าอกเลยค่ะ แต่สักพักก็กลับมาหนาว (ปกติเป็นคนขี้หนาวค่ะ) ไม่ทราบว่าเกี่ยวกับอะไรได้บ้างคะ
ขอขอบคุณค่ะ
…………………………………………..
ตอบครับ
1.. ถามว่าเป็นหญิงที่ไม่เคยยุ่งกับชายเลยมาจนอายุ 40 ปี
ต้องฉีดวัคซีนป้องกันไวรัส HPV
(ซึ่งเป็น 70%
ของต้นเหตุของมะเร็งปากมดลูก) ไหม ตอบว่า ไม่ต้องฉีดครับ
มาตรฐานคำแนะนำของสำนักมาตรฐานทุกสำนักรวมทั้ง วิทยาลัยสูตินรีแพทย์อเมริกัน
(ACOG) แนะนำว่าวัคซีนป้องกันไวรัส
HPV จะป้องกันมะเร็งปากมดลูกได้ดีที่สุดในเด็กทั้งหญิงและชายวัย
11-12 ปี แต่แนะนำว่าใครอยากฉีดวัคซีนก็ควรฉีดในช่วงอายุ 9-26 ปี
แม้ว่าวัคซีนนี้จะได้รับอนุมัติจากอย.สหรัฐให้ฉีดได้ในคนอายุไม่เกิน
26 แต่ไม่เกิน 45 ปี แต่เป็นการอนุมัติบนหลักฐานงานวิจัย FUTURE III ตีพิมพ์ในวารสาร Lancet ซึ่งเอาคนอายุ 24-45 ปี จำนวน 3,817 คนโดยไม่เลือกว่ามีภูมิคุ้มกันหรือไม่มี
ติดเชื้อแล้วหรือไม่ติด เอามาจับฉลากแบ่งเป็นสองกลุ่ม
กลุ่มหนึ่งฉีดอีกกลุ่มหนึ่งไม่ฉีดวัคซีน (ยี่ห้อ Gardasil ) แล้วตามดู 4 ปี
พบว่ากลุ่มที่ฉีดมีภูมิคุ้มกันโรคเพิ่มขึ้นแน่นอนและปลอดภัย แต่การเป็นมะเร็งปากมดลูก
(CIN2/3) นั้นไม่ต่างกัน ดังนั้นในคำอนุมัติของ
FDA จึงมีข้อบังคับให้ติดข้างฉลากว่า
"ข้อมูลไม่ได้ชี้ชัดว่า Gardasil
ป้องกันมะเร็งระยะ CIN2/3 ที่เกิดจากเชื้อ HPV ในหญิงอายุเกิน 26 ปีได้"
กล่าวโดยสรุปคือหมอสันต์แนะนำว่าวัคซีนนี้ควรฉีดสำหรับคนอายุ 9-26 ปี
หากอายุเกินนั้นประโยชน์ยังไม่ชัดเจน ยังไม่ควรฉีด แต่หากใครมีความชอบส่วนตัวอยากจะฉีดก็ไปขอหมอเขาฉีดได้
เอาแบบที่ชอบที่ชอบเลยครับ แต่ว่าออกเงินเองนะ เพราะของฟรีจากรัฐบาลมีให้เฉพาะหญิงอายุ
11-20 ปี (ป.5 - มหาลัยปี 2) เท่านั้น
2.. ถามว่าหญิงบริสุทธิ์อายุ 40 ปีควรตรวจอะไรด้วยความถี่แค่ไหนในแง่ของการป้องกันมะเร็ง
ตอบว่าไม่ว่าจะเป็นหญิงบริสุทธิ์ หรือหญิงมีประสบการณ์ ก็ใช้หลักเดียวกันในการตรวจคัดกรอง
คือ
2.1 เพื่อป้องกันมะเร็งเต้านม
ACOG แนะนำว่าควร
(1) ตรวจเอ็กซเรย์เต้านม (mammogram) ทุก 1-2 ปี
ในช่วงอายุ 40-75 ปี (2) รักษาน้ำหนักไม่ให้อ้วน (3) ลดหรือเลิกการดื่มแอลกอฮอล์
2.2 เพื่อป้องกันมะเร็งลำไส้ใหญ่ คณะทำงานป้องกันโรครัฐบาลอเมริกัน (USPSTF) แนะนำว่า (1) ควรเริ่มตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่
(เช่นส่องตรวจสำไส้ใหญ่ – colonoscopy
ทุก 10 ปี) ในช่วงอายุ 50-75 ปี (2) ควรลดการกินเนื้อของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมและเนื้อที่ผ่านการบ่ม
(เช่น ไส้กรอก เบคอน แฮม) (3) ควรกินผักผลไม้ให้ได้อย่างน้อยวันละ 2-3 ถ้วย
2.3 เพื่อป้องกันมะเร็งปากมดลูก ACS แนะนำให้ตรวจ HPV
testing ทุก 5 ปี ในช่วงอายุ 25-65 ปี นี่เป็นวิธีที่มีความไวดีที่สุดและมาแทนที่วิธีเก่าที่เรียกว่าทำแป๊ป
(Pap smear) การทำ
HPV testing ทำได้สองแบบ
คือ
วิธีที่ 1. ไปหาหมอสูตินรีเวช ขึ้นขาหยั่ง ให้หมอใส่เครื่องถ่างช่องคลอด
(speculum) เพื่อเอาอุปกรณ์เข้าไปเก็บตัวอย่างเยื่อเมือกปากมดลูก
วิธีที่ 2. เก็บตัวอย่างด้วยตนเอง (self collection) โดยซื้อชุดตรวจมา สอดอุปกรณ์เข้าไปในช่องคลอดเพื่อเก็บตัวอย่างจากช่องคลอดด้วยตนเองแล้วส่งไปให้เขาตรวจทางไปรษณีย์
สำหรับคุณซึ่งเล่าเองว่าเคยสำรวจพื้นที่ส่วนตัวแล้วพบว่าหาทางเข้ายากมาก
ผมแนะนำว่าไปใช้บริการของสูตินรีแพทย์จะดีที่สุดครับ เพราะย่านนั้นคนไม่ชำนาญพื้นที่ไม่ควรเข้าไปยุ่มย่ามเนื่องมีทางเข้าหลายทางไม่รู้ทางไหนเป็นทางไหน
สมัยผมทำงานอยู่เมืองนอก เพื่อนที่เป็นหมอสูตินรีแพทย์คนหนึ่งเล่าว่าผู้ป่วยเด็กนักเรียนหญิงคนหนึ่งมาหาด้วยอาการว่าเธอทำการสำรวจค้นหาด้วยอุปกรณ์ (แท่งดินสอ)
แล้วทำอุปกรณ์หายเอากลับคืนไม่ได้ ตรวจภายในก็ไม่พบอะไร เอ็กซเรย์ดูก็ไม่เห็น
ต้องฉีดสารทึบรังสีเข้าไปในหลอดเลือดดำเพื่อดูระบบขับปัสสาวะ (IVP) จึงเห็นแท่งดินสอลอยเท้งเต้งเด่นเป็นสง่าอยู่ในกระเพาะปัสสาวะ
หิ..หิ
4.. ถามว่าหญิงวัย 40 ชอบเหงื่อออกกลางคืนเวลานอน
บางทีเหงื่อออกเต็มคอ เต็มหน้าอกเลยค่ะ แต่สักพักก็กลับมาหนาว เกี่ยวกับอะไรบ้าง
ตอบว่าเกี่ยวกับเลือดจะไปลมจะมาครับ แต่มีความเป็นได้นิดหนึ่งที่จะเกิดจากต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไป
กรณีการเป็นเลือดจะไปลมจะมา คุณไม่ต้องทำอะไรนอกจากทำใจอย่างเดียว กรณีการเป็นไฮเปอร์ไทรอยด์
สิ่งพึงทำคือในการตรวจสุขภาพประจำปีครั้งหน้า ให้ขอหมอตรวจการทำงานของต่อมไทรอยด์
(TSH, FT4) ด้วยก็จะเป็นการรอบคอบดีครับ
จบคำถาม จบข่าว
นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
บรรณานุกรม
1. Munoz
N et al. Safety, immunogenicity, and efficacy of quadrivalent human
papillomavirus (types 6, 11, 16, 18) recombinant vaccine in women aged 24–45
years: a randomised, double-blind trial. Lancet 2009; 373: 1949–5
