ถ้าหมอสันต์เป็นโรคไตเรื้อรัง จะ...ไหม
ผมอายุ 65 ปีมีอาการแน่นหน้าอกขณะขับรถ ไปตรวจวิ่งสายพานผลไม่แน่ชัด หมอตรวจสวนหัวใจแล้วพบว่าหลอดเลือดหัวใจปกติ หมอบอกว่าอาการเกิดจากกรดไหลย้อน ได้ให้ยาลดกรด (sodamint) และยากระเพาะ (omeprazol) ยาลดไขมัน (lipitor) อีกหนึ่งเดือนต่อมาไปตรวจจะส่องกระเพาะหมอบอกว่าผมเป็นโรคไตเรื้อรังด้วย (GFR 51) หมอโรคกระเพาะสันนิษฐานว่าไตผมเสียหายจากการตรวจสวนหัวใจ และห้ามกินถั่วเพราะจะทำให้ฟอสเฟตคั่ง ห้ามกินผลไม้มากเพราะจะทำให้โปตัสเซียมคั่ง ผมใจเสียมาก กลัวจะต้องล้างไต ไม่อยากกินยา ผมมีเพื่อนเป็นโรคหัวใจแล้วเขาอ่านบทความว่าหมอสันต์เป็นโรคหัวใจแล้วเขาสบายใจขึ้น ผมจึงอยากถามคุณหมอสันต์ว่าถ้าคุณหมอเป็นโรคไตเรื้อรังคุณหมอจะกลัวถูกล้างไตไหม จะยอมกินยาโซดามิ้นท์ยาลดไขมันไหม จะเลิกกินถั่วไหม จะเลิกกินผลไม้ไหม แล้วหมอสันต์กินมังสะวิรัติหากเป็นโรคไตเรื้อรังจะเลิกกินมังไหม
............................................
ตอบครับ
ถามว่า
1. ถ้าหมอสันต์เป็นโรคไตเรื้อรัง จะกลัวต้องถูกล้างไตไหม
ตอบว่า ไม่กลัว เพราะข้อมูลจริงซึ่งทำวิจัยคนไข้โรคไตเรื้อรังอายุ 65 ปีขึ้นไปจำนวนพันกว่าคนติดตามดูกันนานสิบปีพบว่า 65% ตายเสียไปก่อนด้วยโรคหัวใจและโรคอื่นๆ ที่เหลือรอดชีวิตต้องจบด้วยการล้างไตแค่ 5% แล้วผมจะไปกลัวการล้างไตทำพรือละครับ เพราะมีโอกาสแค่ 5% กลัวตายละก็อาจมีบ้าง เพราะทุกคนมีโอกาสตายถึง 100%
2. ถ้าหมอเขาให้กินยาลดกรดโซดามินท์ จะกินไหม
ตอบว่า กินสิครับ เพราะการลดความเป็นกรดของเลือดคนเป็นโรคไตเรื้อรังลงทำให้อัตราตายลดลงได้ แต่อย่าลืมว่าโซดามินท์ก็คือโซเดียมนะ แปลว่าเกลือ แปลว่าความดันเลือดสูง ดังนั้นขณะที่เราแก้ปัญหาหนึ่ง เราอาจกำลังก่ออีกปัญหาหนึ่ง ถ้าเป็นผม ผมจึงจะค่อยๆทดแทนด้วยวิธีใช้อาหารซึ่งดีกว่า คือผมจะลดความเป็นกรดของเลือดลงด้วยอาหารพืชเป็นหลัก หมายถึงผักผลไม้ทั้งหลาย เพราะงานวิจัยพบว่าอาหารพืชผักผลไม้ลดความเป็นกรดของเลือดลงได้ดี ขณะที่อาหารที่มีเนื้อสัตว์เพิ่มความเป็นกรดของเลือด
3. ถ้าหมอเขาให้กินยาลดไขมัน (statin) จะกินไหม
ตอบว่า กินสิครับ อย่างที่บอกแล้วไง ว่าเป็นโรคนี้โอกาสต้องล้างไตมีน้อยก็จริง แต่โอกาสตายมีมาก และสาเหตุการตายอันดับหนึ่งของคนไข้โรคไตเรื้อรังคือโรคห้วใจ ยาลดไขมันลดการตายจากโรคหัวใจลงได้ ผมก็ต้องกินแหงๆ แต่ผมจะค่อยๆลดยาลงแล้วลดไขมันด้วยการเปลี่ยนมากินอาหารพืชเป็นหลักแทน เพราะงานวิจัยพบว่าอาหารพืชเป็นหลักลดไขมันในเลือดลงได้และทำให้โรคหัวใจถอยกลับได้
4. จะเลิกกินถั่วมากเพราะกลัวฟอสเฟตคั่งไหม
ตอบว่าไม่เลิกครับ เพราะไม่กลัว ที่ไม่กลัวเพราะมีงานวิจัยเปรียบเทียบพบว่าขณะกินอาหารมังสะวิรัติไม่มีเนื้อสัตว์เลย ฟอสเฟตในเลือดจะต่ำกว่าขณะกินอาหารที่มีเนื้อสัตว์ ทั้งนี้เป็นเพราะฟอสเฟตจากเนื้อสัตว์ดูดซึมได้มากกว่าฟอสเฟตจากพืชถึงสองเท่า ยังไม่นับฟอสเฟตในสารต่างๆที่คนเลี้ยงและคนชำแหละฉีดเข้าไปในเนื้อสัตว์อีกนะ
5. จะเลิกกินผลไม้เพราะกลัวโปตัสเซียมคั่งไหม
ตอบว่าไม่เลิกครับ โธ่..โปตัสเซียมคั่งเป็นเรื่องของคนเป็นโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้ายเท่านั้น อย่าลืมว่าโรคไตเรื้อรังมีห้าระยะนะ ระยะสุดท้ายคือระยะที่ห้าจะมีปัญหาโปตัสเซียมคั่ง ถึงตอนนั้นผมก็จะคุมโปตัสเซียม แต่ขณะเป็นสี่ระยะแรกไม่มีผลนะ แล้วคนเป็นระยะที่ห้ามีจำนวนน้อยกว่า 1% ของคนไข้โรคไตเรื้อรังทั้งหมดเท่านั้นนะ ดังนั้นอย่าไปหลอกให้คนไข้อีก 99% ให้กลัวโปตัสเซียมจนทิ้งผักผลไม้ซึ่งเป็นของดีเลย
6. จะเลิกกินมังไหม
ตอบว่า ไม่เลิกครับ เพราะงานวิจัยข้อมูลสำมะโนประชากรสุขภาพสหรัฐซึ่งตามดูคนไข้โรคไตเรื้อรังพันห้าร้อยกว่าคนอยู่นานแปดปีกว่า แบ่งเป็นสองกลุ่ม กลุ่มหนึ่งกินมังสะวิรัติ อีกกลุ่มกินเนื้อสัตว์ พบว่ากลุ่มกินมังสะวิรัติตายโดยรวมน้อยกว่ากลุ่มกินเนื้อสัตว์ถึงห้าเท่า (11% กับ 51%)
สรุปว่าคนเป็นโรคไตเรื้อรังกินอาหารพืชเป็นหลักดีที่ซู้ดเพราะทั้งลดความเป็นกรดของเลือด ลดการเป็นนิ่วในไต ลดการอักเสบของไต ลดการเกิดมะเร็งไต และตายโดยรวมน้อยกว่าคนกินเนื้อสัตว์ด้วย
นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
บรรณานุกรม
1. Dalrymple LS, Katz R et al. Chronic Kidney Disease and the Risk of End-Stage Renal Disease versus Death. J Gen Intern Med. 2011 Apr; 26(4): 379–385. doi: 10.1007/s11606-010-1511-x PMCID: PMC3055978 PMID: 20853156
2. Sharon M. Moe, Miriam P. Zidehsarai, Mary A. Chambers, Lisa A. Jackman, J. Scott Radcliffe, Laurie L. Trevino, Susan E. Donahue, and John R. Asplin. Vegetarian Compared with Meat Dietary Protein Source and Phosphorus Homeostasis in Chronic Kidney Disease. Clinical Journal of the American Society Nephrology, December 23, 2010 DOI: 10.2215/CJN.05040610
3. Chen X, Wei G, Jalili T, Metos J, Giri A, Cho ME, Boucher R, Greene T, Beddhu S.
The Associations of Plant Protein Intake With All-Cause Mortality in CKD. Am J Kidney Dis. 2016 Mar;67(3):423-30. doi: 10.1053/j.ajkd.2015.10.018.
............................................
ตอบครับ
ถามว่า
1. ถ้าหมอสันต์เป็นโรคไตเรื้อรัง จะกลัวต้องถูกล้างไตไหม
ตอบว่า ไม่กลัว เพราะข้อมูลจริงซึ่งทำวิจัยคนไข้โรคไตเรื้อรังอายุ 65 ปีขึ้นไปจำนวนพันกว่าคนติดตามดูกันนานสิบปีพบว่า 65% ตายเสียไปก่อนด้วยโรคหัวใจและโรคอื่นๆ ที่เหลือรอดชีวิตต้องจบด้วยการล้างไตแค่ 5% แล้วผมจะไปกลัวการล้างไตทำพรือละครับ เพราะมีโอกาสแค่ 5% กลัวตายละก็อาจมีบ้าง เพราะทุกคนมีโอกาสตายถึง 100%
2. ถ้าหมอเขาให้กินยาลดกรดโซดามินท์ จะกินไหม
ตอบว่า กินสิครับ เพราะการลดความเป็นกรดของเลือดคนเป็นโรคไตเรื้อรังลงทำให้อัตราตายลดลงได้ แต่อย่าลืมว่าโซดามินท์ก็คือโซเดียมนะ แปลว่าเกลือ แปลว่าความดันเลือดสูง ดังนั้นขณะที่เราแก้ปัญหาหนึ่ง เราอาจกำลังก่ออีกปัญหาหนึ่ง ถ้าเป็นผม ผมจึงจะค่อยๆทดแทนด้วยวิธีใช้อาหารซึ่งดีกว่า คือผมจะลดความเป็นกรดของเลือดลงด้วยอาหารพืชเป็นหลัก หมายถึงผักผลไม้ทั้งหลาย เพราะงานวิจัยพบว่าอาหารพืชผักผลไม้ลดความเป็นกรดของเลือดลงได้ดี ขณะที่อาหารที่มีเนื้อสัตว์เพิ่มความเป็นกรดของเลือด
3. ถ้าหมอเขาให้กินยาลดไขมัน (statin) จะกินไหม
ตอบว่า กินสิครับ อย่างที่บอกแล้วไง ว่าเป็นโรคนี้โอกาสต้องล้างไตมีน้อยก็จริง แต่โอกาสตายมีมาก และสาเหตุการตายอันดับหนึ่งของคนไข้โรคไตเรื้อรังคือโรคห้วใจ ยาลดไขมันลดการตายจากโรคหัวใจลงได้ ผมก็ต้องกินแหงๆ แต่ผมจะค่อยๆลดยาลงแล้วลดไขมันด้วยการเปลี่ยนมากินอาหารพืชเป็นหลักแทน เพราะงานวิจัยพบว่าอาหารพืชเป็นหลักลดไขมันในเลือดลงได้และทำให้โรคหัวใจถอยกลับได้
4. จะเลิกกินถั่วมากเพราะกลัวฟอสเฟตคั่งไหม
ตอบว่าไม่เลิกครับ เพราะไม่กลัว ที่ไม่กลัวเพราะมีงานวิจัยเปรียบเทียบพบว่าขณะกินอาหารมังสะวิรัติไม่มีเนื้อสัตว์เลย ฟอสเฟตในเลือดจะต่ำกว่าขณะกินอาหารที่มีเนื้อสัตว์ ทั้งนี้เป็นเพราะฟอสเฟตจากเนื้อสัตว์ดูดซึมได้มากกว่าฟอสเฟตจากพืชถึงสองเท่า ยังไม่นับฟอสเฟตในสารต่างๆที่คนเลี้ยงและคนชำแหละฉีดเข้าไปในเนื้อสัตว์อีกนะ
5. จะเลิกกินผลไม้เพราะกลัวโปตัสเซียมคั่งไหม
ตอบว่าไม่เลิกครับ โธ่..โปตัสเซียมคั่งเป็นเรื่องของคนเป็นโรคไตเรื้อรังระยะสุดท้ายเท่านั้น อย่าลืมว่าโรคไตเรื้อรังมีห้าระยะนะ ระยะสุดท้ายคือระยะที่ห้าจะมีปัญหาโปตัสเซียมคั่ง ถึงตอนนั้นผมก็จะคุมโปตัสเซียม แต่ขณะเป็นสี่ระยะแรกไม่มีผลนะ แล้วคนเป็นระยะที่ห้ามีจำนวนน้อยกว่า 1% ของคนไข้โรคไตเรื้อรังทั้งหมดเท่านั้นนะ ดังนั้นอย่าไปหลอกให้คนไข้อีก 99% ให้กลัวโปตัสเซียมจนทิ้งผักผลไม้ซึ่งเป็นของดีเลย
6. จะเลิกกินมังไหม
ตอบว่า ไม่เลิกครับ เพราะงานวิจัยข้อมูลสำมะโนประชากรสุขภาพสหรัฐซึ่งตามดูคนไข้โรคไตเรื้อรังพันห้าร้อยกว่าคนอยู่นานแปดปีกว่า แบ่งเป็นสองกลุ่ม กลุ่มหนึ่งกินมังสะวิรัติ อีกกลุ่มกินเนื้อสัตว์ พบว่ากลุ่มกินมังสะวิรัติตายโดยรวมน้อยกว่ากลุ่มกินเนื้อสัตว์ถึงห้าเท่า (11% กับ 51%)
สรุปว่าคนเป็นโรคไตเรื้อรังกินอาหารพืชเป็นหลักดีที่ซู้ดเพราะทั้งลดความเป็นกรดของเลือด ลดการเป็นนิ่วในไต ลดการอักเสบของไต ลดการเกิดมะเร็งไต และตายโดยรวมน้อยกว่าคนกินเนื้อสัตว์ด้วย
นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
บรรณานุกรม
1. Dalrymple LS, Katz R et al. Chronic Kidney Disease and the Risk of End-Stage Renal Disease versus Death. J Gen Intern Med. 2011 Apr; 26(4): 379–385. doi: 10.1007/s11606-010-1511-x PMCID: PMC3055978 PMID: 20853156
2. Sharon M. Moe, Miriam P. Zidehsarai, Mary A. Chambers, Lisa A. Jackman, J. Scott Radcliffe, Laurie L. Trevino, Susan E. Donahue, and John R. Asplin. Vegetarian Compared with Meat Dietary Protein Source and Phosphorus Homeostasis in Chronic Kidney Disease. Clinical Journal of the American Society Nephrology, December 23, 2010 DOI: 10.2215/CJN.05040610
3. Chen X, Wei G, Jalili T, Metos J, Giri A, Cho ME, Boucher R, Greene T, Beddhu S.
The Associations of Plant Protein Intake With All-Cause Mortality in CKD. Am J Kidney Dis. 2016 Mar;67(3):423-30. doi: 10.1053/j.ajkd.2015.10.018.
