ชีวิตเป็นแค่ทาง ไม่ใช่เป้าหมายว่าจะไปหรือควรไปที่ไหน

ทองกวาวร่วงลงบนผิวน้ำในสระ

ถามคุณหมอสันต์

ตัวดิฉันไม่รู้ว่าชีวิตนี้จะไปทางไหน จะเอาอะไรเป็นเป้าหมายชีวิต รู้สึกว่าชีวิตนี้มีแค่ความน่าเบื่อหน่าย ขอคำชี้แนะจากคุณหมอด้วย

...................................................... 

ตอบครับ

    1. ชีวิตคุณจะไปทางไหน ไปที่ไหน ไม่สำคัญ เพราะความหลุดพ้นจากกรงของความคิดของคุณ ไม่อาจถึงได้ด้วยการไป ชี้วิตนี้เป็นเพียงประสบการณ์ที่เกิดขึ้นในใจ ซึ่งเกิดขึ้นที่ที่เดียวและเวลาเดียว คือที่นี่เดี๋ยวนี้ ดังนั้นหากรู้วิธีรับมือกับประสบการณ์ในใจที่ที่นี่เดี๋ยวนี้ แค่มีร่างกายนี้และมีใจนี้ ก็เหลือเฟือที่จะหลุดพ้นจากกรงของความคิดตัวเองไปสู่การมีชีวิตที่สงบเย็นเบิกบานได้แล้ว 

    หรือถ้าจะให้ผมตอบอีกอย่างหนึ่ง คุณจะไปไหนไม่สำคัญ เพราะชีวิตเป็นแค่ทาง ไม่ใช่เป้าหมายว่าจะไปหรือควรไปที่ไหน แต่มันเป็นทางที่สวยงามนะ มีดอกไม้ธารน้ำภูเขาท้องฟ้าใหม่ๆให้ชื่่นชมตลอดเส้นทาง มันจึงสำคัญกว่าว่าขณะที่คุณเดินทางไปคุณไปอย่างเบิกบานหรือไม่ คุณรู้วิธีที่จะแวะชื่นชมดอกไม้ธารน้ำภูเขาท้องฟ้าข้างๆหรือเหนือทางที่ผ่านไปหรือเปล่า ถ้าคุณไปอย่างเบิกบาน ไม่ว่าจะไปทางไหนทางนั้นคือทางที่ถูก แต่ถ้าคุณไปอย่างเคร่งเครียดเร่งรัดหรือเบื่อหน่าย ไม่ว่าจะไปทางไหนทางนั้นก็เป็นทางที่ผิดทั้งสิ้น พูดง่ายๆก็คือเป้าหมายชีวิตไม่สำคัญและเป็นเรื่องไร้สาระ แต่การใช้ชีวิตที่ที่นี่เดี๋ยวนี้ให้เบิกบานเป็นเรื่องสำคัญและเป็นสาระทั้งหมดของชีวิต

    2. การรับมือกับประสบการณ์ในใจซึ่งเป็นตัวชีวิตมีสองแบบ แบบหนึ่ง คือเกิดอะไรขึ้นในใจก็สนองตอบต่อมันไปแบบอัตโนมัติแบบหุ่นยนต์ตัวหนึ่ง ซึ่งเป็นวิธีที่แทบทุกคนทำแบบนี้กันแทบทุกวัน แบบนี้เชื่อขนมเจ๊กกินได้เลยว่าคุณจะตกเป็นทาสของความคิดของคุณไปตลอดชาติ เพราะความคิดอัตโนมัติที่ป๊อบขึ้นมาในหัวของคุณทุกครั้งที่คุณรับรู้สิ่งเร้าใดๆนั้น ล้วนเป็นการรีไซเคิลความจำเก่าๆของคุณทั้งสิ้น คุณเคยทุกข์กับเรื่องทำนองนี้มาอย่างไร คุณก็จะทุกข์กับเรื่องทำนองนี้อย่างนั้นไปจนสิ้นชาติ ไม่มีทางจะเป็นแบบอื่นไปได้เลย

    อีกแบบหนึ่ง คือคุณฝึกปักหลักอยู่นิ่งๆตรงกลาง ไม่ว่าจะมีอะไรโผล่ขึ้นมาในใจให้คุณนิ่งก่อน ไม่ผลีผลาม ไม่กระต๊ากหรือสนองตอบออกไปอย่างอัตโนมัติ แค่อยู่นิ่งๆ ปล่อยให้สิ่งที่โผล่ขึ้นมาในใจแต่ละครั้งให้มันแสดงตัวออกมาให้หมด รับรู้มัน ยอมรับมัน และปล่อยให้มันแสดงออกมาโดยเราแค่สังเกตดู ไม่รีบโผเข้าไปกอดรัดมันไว้หากเป็นสิ่งที่เราอยากได้ ไม่เด้งหนีหากเป็นสิ่งที่เรากลัวหรือไม่อยากได้ แค่นิ่งๆอยู่ตรงกลาง รับรู้ ยอมรับให้มันเข้ามา หรือหากมันจะออกไปก็ให้มันออกไป พูดแบบจิ๊กโก๋ก็คืออะไรจะเกิดก็ให้มันเกิด จะลงมือสนองตอบก็ต้องเป็นหลังจากที่คุณได้นิ่งดูมันพักใหญ่จนพอใจแล้ว หลีกเลี่ยงการทำอะไรอย่างอื่นนอกเหนือไปจากการปักหลักอยู่ตรงกลางนิ่งๆ รับรู้ ยอมรับ หรือแม้กระทั่งยอมแพ้หากเป็นเรื่องที่ต้องเอาชนะคะคาน ทำแค่นี้คุณก็สงบเย็นเบิกบานและหลุดพ้นจากกรงของความคิดตัวเองได้แล้ว โดยไม่ต้องไปพะวงว่าคุณจะไปที่ไหน จะมีอะไรเป็นที่หมายเลย 

    3. ถามว่าทำไมคุณมีชีวิตที่น่าเบื่อหน่าย ตอบว่าเป็นเพราะชีวิตของคุณหมักเม่าหรือจมอยู่กับการรีไซเคิลของเก่าซ้ำๆเดิมๆ รอบแล้วรอบเล่า อะไรละที่เป็นการรีไซเคิลของเก่าซ้ำๆเดิมๆ ก็คือความคิดของคุณนั่นไง ลองสังเกตดูเถอะ ทุกความคิดที่ป๊อบขึ้นมาในหัวของคุณมันไม่ใช่อะไรอื่นนอกจากขยะเดิมๆที่โผล่ขึ้นมาในหัวคุณครั้งแล้วครั้งเล่า แล้วอย่างนี้จะไม่ให้คุณมีชีวิตที่น่าเบื่อหน่ายได้อย่างไร

    จะไม่ลองออกจากความคิดมามองสิ่งมหัศจรรย์รอบตัวดูบ้างหรือ ลองแหงนหน้ามองท้องฟ้าสิ คุณแหงนหน้ามองฟ้าสองครั้ง ท้องฟ้าก็ไม่เหมือนกันแล้ว เพราะโลกหมุนไปเร็วจี๋ตลอดเวลา ภาพของท้องฟ้าก็เปลี่ยนไปตลอดเวลา ท้องฟ้าที่มองสองครั้งก็เป็นฟ้าคนละอันกัน คุณเคยสังเกตเห็นไหม คุณอาจจะไม่เคยสังเกต เพราะคุณสาละวนรีไซเคิลขยะเก่าในหัวของคุณอยู่ ออกจากความคิดมาสัมผัสรับรู้ความมหัศจรรย์รอบตัวบ้างสิ โลกนี้มันน่าตื่นเต้น มหัศจรรย์ น่ารื่นรมย์ สิ่งที่ถูกสร้างสรรค์มาให้คุณสัมผัสรับรู้รอบตัวมันล้วนเจ๋งๆทั้งนั้น แต่คนส่วนใหญ่เขามัวแต่จะหนีไปดาวอังคาร หรืออย่างเบาะๆก็จะหนีไปสวรรค์กัน โห.. ถ้าขนาดสิ่งที่ประเคนให้รอบตัวคุณอย่างเหลือเฟือขณะนี้คุณยังใช้สร้างความเบิกบานขึ้นในใจไม่ได้ แล้วคุณคิดหรือว่าที่ดาวอังคารหรือที่สวรรค์มันจะมีอะไรให้คุณใช้สร้างความเบิกบานได้ 

    แล้วผมขอนั่งเทียนเดาเล่นๆทิ้งไว้ตรงนี้นะ จะจริงหรือไม่คุณช่วยตามดูหน่อยเพราะตอนนั้นผมคงตายไปแล้ว คือผมเดาว่าอีกไม่เกินสามสิบปีจากนี้ไป สวรรค์จะต้องเลิกกิจการ เพราะมันไม่มีคนจะไป คุณคิดหรือว่าเด็กรุ่นใหม่จะมีใครจะยอมไปอยู่ในที่ที่ไม่มี wifi (เมินเสียเถอะ หิ..หิ)

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์