ลมหายใจนี้มีความละเอียดอ่อนลึกลงไปได้อีกหลายชั้น
(หมอสันต์พูดกับสมาชิก Spiritual Retreat) เราได้ทดลองใช้เครื่องมือช่วยวางความคิดไปสามตัวแล้ว คือการผ่อนคลายร่างกาย, ลมหายใจ, และความรู้สึกบนร่างกาย เท่าที่ผมแอบประเมินดู พวกเราไม่มีปัญหากับลมหายใจเพราะล้วนเป็นของที่ทุกคนฝึกมาก่อนหน้านี้ช้านานแล้ว ไม่มีปัญหากับการผ่อนคลายร่างกาย เพราะถึงจะเป็นของใหม่แต่ก็ฝึกได้รับรู้ได้ใช้ประโยชน์ได้ไม่ยาก แต่พวกเราส่วนใหญ่ยังมีปัญหากับความรู้สึกบนร่างกายหรือที่ผมใช้คำว่า body scan ชนิดที่หลายคนทดลองเอาความสนใจไปรับรู้ความรู้สึกบนร่างกายแล้วพบว่ามันไม่รู้สึกรู้สาอะไรเลย จึงท้อถอย สมัครใจที่จะกลับไปอยู่กับลมหายใจที่คุ้นเคยดีกว่า ในด้านหนึ่งเครื่องมือแต่ละชิ้นที่แนะนำในแค้มป์นี้ลำพังตัวมันเองชิ้นเดียวก็มากเกินพอที่จะใช้วางความคิดได้สำเร็จแล้ว ไม่ชอบตัวไหนไม่ถูกจริตกับตัวไหนก็ไม่ต้องใช้มันก็ไม่เป็นไร แต่ในอีกด้านหนึ่ง แท้จริงแล้วตัว "ความรู้สึก" บนร่างกายที่ภาษาอังกฤษเรียกว่า "feeling" และภาษาบาลีเรียกว่า "เวทนา" นี้มันเป็นการรับรู้ถึงสิ่งหนึ่งที่ทับซ้อนอยู่กับร่างกายที่เป็นเนื้อหนังนี้ สิ่งนั้น...