บทความ

กำลังแสดงโพสต์จาก 2025

หัวใจของการอาบป่า (Forrest Bath)

รูปภาพ
เดินป่าที่อุทยานแห่งชาติร็อกกี้เมาเทน อาจารย์สันต์คะ อยากปรึกษาอาจารย์ว่าเมื่อเครือข่ายชุมชนมีแผนเอาป่าชุมชนมาทำกิจกรรมอาบป่าเพื่อสุขภาพและหารายได้ให้ชุมชน อาจารย์มีคำแนะนำอย่างไร และอยากขอความเห็นอาจารย์เรื่องตัวชี้วัดที่น่าเชื่อถือเช่นจำนวน NK และ telomere length ด้วย     ......................................... ตอบครับ      1. หัวใจของการอาบป่าคือ disconnect / reconnect หมายความว่าตัดขาดหรือ disconnect จากความคิดและสื่อความคิด เช่น โซเชียลมีเดียต่างๆและเรื่ องราวในหัว แล้วมาเชื่อมต่อหรือ reconnect กับสิ่งรอบตัวผ่าน sense ทั้ง 5 อันได้แก่ ภาพ เสียง กลิ่น รส สัมผัส ดังนั้นหัวใจของการอาบป่าคื อการฝึก focus in the NOW หรือ meditation หรือการฝึกความรู้ตัว (awareness) โดยอาศัยป่าเป็นเครื่องมือ      2. หัวใจของการอาบป่าเข้าใจและเข้ าถึงยาก การจะให้คนเข้าถึงหัวใจการอาบป่ าต้องตัดอะไรที่ไม่เกี่ ยวออกไปให้หมด ไม่เอามาพูดถึ งปะปนกันเลยเด็ดขาด ไม่ว่าจะเป็นการออกกำลังกาย การอนุรักษ์ธรรมชาติ ความหลากหลายทางชีวภาพ การปลูกหรือฟื้นสภาพป่า การทำวนเกษตร เป็...

เมื่อเราประกาศว่า "ฉันเป็นแค่ปุถุชนคนหนึ่ง" มันแปลว่า "ฉันคือหุ่นยนต์รุ่นซังกะบ๊วยตัวหนึ่ง"

รูปภาพ
ไบรซ์แคนยอน รัฐยูท่า สหรัฐฯ เรียนคุณหมอ       ตั้งแต่คุณหมอให้หยุดยาทุกตัวเหลือแต่ยากันเลือดแข็ง พอผ่านไปได้สามเดือนก็เริ่มมีอาการเวียนหัว ตอนแรกกลัวว่าหยุดยาความดันไปแล้วความดันจะสูง แต่วัดก็ได้ 120/70 ชีพจรก็ 80 อาการเวียนหัวมีเป็นบางเวลา ไม่ถึงกับรบกวนมาก แต่ไม่สบายใจว่าเป็นเพราะไปหยุดยาทั้งหมดหรือเปล่า ส่วนที่คุณหมอให้ออกเดินทุกชั่วโมงนั้นทำไมได้เลย เพราะมันเวียนหัว มันเป็นเพราะไม่ได้กินยาไหมคะ ควรเอายากลับมากินใหม่ไหมคะ ....................................................... ตอบครับ      1. ยากล่อมประสาท เมื่อหยุดใหม่ๆอาจก่อให้เกิดอาการลงแดง (withdrawal symptom)ได้ ไม่ลงแดงทางร่างกายก็ลงแดงทางใจ แต่พอผ่านไปหลายๆเดือนก็จะหายไปเอง ทั้งหมดนี้เป็นผลจากการติดยา ไม่ติดทางกายก็ติดทางใจ (psychological dependence) อย่าไปเชื่อว่ายาที่แพทย์เอามาให้กินไม่ใช่ยาเสพย์ติด เกือบทุกตัวเป็นยาเสพย์ติด อย่างน้อยก็ทำให้ติดยาทางใจ      ผมแนะนำให้คุณยืนหยัดตั้งใจไม่กินยาที่ไม่จำเป็น มีอาการเช่นเวียนหัวก็ทำความรู้จักกับมัน ยอมรับมัน อยู่กับมันอย่างเพื่อน หร...

ฝึกวางความคิดวางตัวตนเต็มกำลังแทบตาย แต่แล้วก็ไหลกลับไปใจลอยเท่าเดิม

รูปภาพ
แบร์เลค อุทยานแห่งชาติรอกกีเมาเทน โคโลราโด เรียนอาจารย์สันต์      หนูฝึกวางความคิด วางตัวตนแบบเต็มกำลัง แต่แล้วก็ไหลกลับมาใจลอยเท่าเดิม นั่งสมาธิดูลมหายใจและพุทโธสลับบ้างครึ่งชั่วโมงทุกวันก็แล้ว เป็นการนั่งใจลอยตั้งแต่ต้นจนจบเสียเป็นส่วนใหญ่ หนูมีความตั้งใจจะเลิกเป็นคนใจลอย แต่ปฏิบัติตามคำสอนรวมทั้งคำสอนของอาจารย์(ตามความเข้าใจของหนู)ด้วยแล้ว มันก็ยังไม่หายใจลอย ไม่เคยไปเข้าคอร์สธรรมะตามวัด เพราะเห็นเพื่อนไปมาแล้วก็บอกว่างั้นๆ หนูควรจะมาเข้าคอร์ส SR ของอาจารย์ไหมคะ อาจารย์มีคำแนะนำเรื่องการปฏิบัติเพิ่มเติมไหมคะ ................................................... ตอบครับ     ตัวผมเองเคยมีปัญหาแบบคุณนี้เป๊ะเลย คือตั้งใจจะมีสติ แต่ก็เกิดอาการลื่นไถลเข้าไปอยู่ในความคิดแบบไม่รู้ตัว แล้วก็ยาว..วไปเลย คำแนะนำต่อไปนี้เป็นประสบการณ์ที่ผมใช้แก้ปัญหาให้ตัวเองมาก่อน      1. ก่อนอื่นขอซักซ้อมความเข้าใจเรื่องเป้าหมายของการฝึกปฏิบัติทางจิตวิญญาณก่อนนะ ว่าเป้าหมายไม่ใช่การขจัดความคิดให้หมดเกลี้ยงไปจากหัว       แต่เป้าหมายคือการเฝ้าสังเกตดูความ...

หมอสันต์ชวนแฟนบล็อกมาพักผ่อนช่วงส่งท้ายปีเก่า 20-22 ธค.68 ที่ WWC

รูปภาพ
     วันนี้ขอหยุดตอบคำถามเพื่อลงแจ้งความโฆษณาเสียหนึ่งวัน      ว่าช่วงส่งท้ายปีเก่า สำหรับแฟนบล็อกทุกท่านโดยเฉพาะอย่างยิ่งท่านผู้สูงวัยที่ยังไม่มีแผนไปเที่ยวที่ไหน หมอสันต์ชวนมาพักผ่อนส่งท้ายปีเก่าแบบเบาๆสมองที่เวลเนสวีแคร์ ซึ่งน้องๆเขาจัดกิจกรรมช่วง 20-22 ธค. 68 รวมสามวันสองคืน      โปรแกรมกิจกรรมแบบละเอียดผมแปะให้อ่านในบล็อกนี้แล้ว คร่าวๆก็คือหลังจากพบกันกับหมอสันต์เพื่อพูดคุยถามตอบเรื่องสุขภาพและรับฟังข้อมูลวิจัย update ทางสุขภาพใหม่ๆที่อาจมีประโยชน์ราว 2 ชั่วโมงแล้ว ที่เหลือก็จะเป็นโปรแกรมเพื่อความสนุกเชิงส่งเสริมสุขภาพสมองและสุขภาพร่างกายแบบเบาๆง่ายๆสบายๆตลอด คืนวันก่อนกลับก็จะมีปาร์ตี้กันเล็กน้อยโดยมีอาจารย์อำพนมาสีไวโอลินและเล่นดนตรีให้กับเหล่านักร้องสว.ที่สนใจการร้องเพลง ตัวผมเองก็จะถือโอกาสไปร่วมสนุกด้วยในฐานะเป็นสว.ระดับเต็มยศแล้วคนหนึ่ง      สนนราคาค่าใช้จ่ายรวมทั้งหมดสามวันสองคืน ทั้งค่าที่พัก ค่าอาหาร และค่าอุปกรณ์กิจกรรมทุกกิจกรรม ตกท่านละ 6,500 บาทถ้านอนสองคนต่อห้อง (คนละเตียง) หรือ 7,900 บาทถ้านอนคนเดียวต่อห้อง ...

หมอสันต์ตัวปลอมออกอาละวาดมากอีกแล้ว มากจนดูยูทุปไม่สนุก

รูปภาพ
ผมเพิ่งกลับจากไปเที่ยวมานานหนึ่งเดือน สนุกมาก พอกลับถึงบ้านยังไม่ทันหายเมาเครื่องบินเลย ก็มีแขกแวะมาเยี่ยมพร้อมกับคำร้องเรียนว่า         "..เบื่อหมอสันต์ตัวปลอมออกอาละวาดขายยาทางยูทุปอีกละ แหม..จะดูเขาอภิปรายเปิดโปงพวกสีเทากันมันๆก็มีหมอสันต์ตัวปล่อมโผล่แทรกขึ้นมาขายยาบ่อยมาก ช่วยทำอะไรสักอย่างสิ.."     ผมตอบท่านผู้ป่วยเป็นโรคทนพิษหมอสันต์ตัวปลอมไม่ไหวว่า     "..ให้ผมไปอภิปรายด่าพวกสีเทาแบบมันๆให้ฟังแทนผมพอทำได้นะ แต่จะให้กำจัดหมอสันต์ตัวปลอมเนี่ยผมทำไม่ได้หรอก แหะ..แหะ"     อีกท่า่นหนึ่งเขียนมาบอกว่า          ".. เห็นแต่หน้าหมอสันต์เวอร์ชั่น AI จนลืมไปแล้วว่าหมอสันต์ตัวจริงหน้าตาเป็นไง"      หิ..หิ ปัญหานี้แก้ง่าย ผมลงรูปหมอสันต์ตัวจริงวัย 73 ปี ที่เพิ่งถ่ายสองสามวันมานี้ให้ดูเลย..ปิดเคสได้     กล่าวโดยสรุป เรื่องหมอสันต์ตัวปลอมนี้ไม่มีใครช่วยใครได้ ผมทั้งแจังความตำรวจทั้งแบบนั่งในโรงพักและทั้งแบบทำงานกันในเน็ท แจ้งไปหมดแล้ว ร้องเรียนไปทั้งทางเฟซบุ้่คทั้งทางยูทุปก็ทำแล้ว ที่เหลือรบก...

ติดแผ่นแปะตามดูน้ำตาล (CGM) ได้ แต่ต้องรู้วิธีป้องกันโรคประสาท

รูปภาพ
ไปสอนที่โคลัมโบ เผอิญเจอผู้รับบริจาคที่หน้าประตูวัด เรียนคุณหมอสันต์      อยากถามว่าจะซื้อแผ่นแปะวัดน้ำตาลที่ต้นแขนมาใช้ดีไหม มันมีข้อดีข้อเสียอย่างไร มันใช้ช่วยเลิกการใช้ยาเบาหวานได้ไหม ........................................................ ตอบครับ      1. ถามว่าจะซื้อแผ่นแปะติดตามดูน้ำตาลต่อเนื่อง (continuous glucose monitoring - CGM) ดีไหม ตอบว่าดีครับ ถ้าใช้มันให้ถูกวิธี      2. ถามว่าซีจีเอ็มนี้มันมีข้อเสียอย่างไรบ้าง ตอบว่า ผลเสียมักจะเกิดเมื่อคุณในฐานะผู้ใช้ไม่รู้จักสรีรวิทยาของร่างกายให้ดีก่อน สรุปข้อเสีย คือ       (2.1) คุณจะกลายเป็นโรคประสาท เพราะจะกินอะไรก็ต้องมาคอยลุ้นว่าจะทำให้น้ำตาลคุณขึ้น (peak) ไหม พีคเท่าไหร่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อคุณไม่เข้าใจว่าการที่น้ำตาลในเลือดขึ้นสูงหรือพีคหลังกินอาหารนั้นมันเป็นเรื่องปกติ แม้ว่าอาหารบางชนิดจะทำให้มันขึ้นสูงหลุดโลกไปบ้างก็ไม่ใช่เรื่องสำคัญคอขาดบาดตายนัก        ถ้าคุณเข้าใจว่าพีคเป็นแค่ตัวบอกเล่าถึงผลที่เกิดแก่อินสุลินหลังกินอาหารแต่ละชนิดและ...

คลอพิโดเกรลกับแอสไพรินอย่างไหนดีกว่ากัน และหลากหลายประเด็นเกี่ยวกับการเจ็บหน้าอก

รูปภาพ
คอสมอสแดงกลางดงต้อยติ่งม่วง เรียน คุณหมอสันต์ที่เคารพ      ดิฉนัอายุ 52 ปีเพศหญิง มีอาการจะวูบ หน้ามืด ประมาณ 5 วินาที  หายใจไม่สะดวก จุกและแน่นที่ลิ้ นปี่ และกระเพาะ ไม่มีอาการเหงื่อแตก ขณะเดินเล่นในห้างสรรพสินค้า  เลยตัดสินใจไปห้องฉุกเฉินรพ. ระหว่างทางดิฉนัก็เกิดอาการแพนิคและ hyperventilation      ดิฉันเป็นพาหะธาลัสซีเมียแต่ไม่ได้ทานยาอะไร ความดันค่อนข้างต่า ประมาณ90-100 ตัวบน และ 70-75  ไม่  เป็นเบาหวาน FBS อยู่ที่ประมาณ 80-90 Hba1c 5 ค่าไขมัน ldl 120 เป็นพาหะธาลัสซีเมีย ต้องกินโฟลิค  แต่ไม่ได้ทาน fbc มาสัก 4 เดือน (ปกติทานตลอดแต่ เมื่อ4 เดือนที่แล้ว ตรวจร่างกายพบค่าตับผิดปกติเลยงดกินอาหาร เสริมทุกชนิด (VIT C , B COMLEX , Q10 , FISH OIL , FOLIC และ FBC ค่าตับก็กลับมาเป็นปกติ)  ช่วงประมาณ 1 เดือนที่ผ่านมา ดิฉัน ทาน PLANT BASED เป็นหลัก โดยเฉพาะ oat bran  ทานเนื้อสัตว์น้อยมาก เพราะอยากให้ไขมันลง เพราะเคยทานแบบนี้แล้วไขมันและน้ำตาลลงดีแต่ จะมีปัญหาเรื่องโลหิตจางอย่างมาก ซึ่งดิฉันเคยเป็นแบบนี้ตอนทาน PLANT BASED  แต่ไม่...

ยาลดไขมันลดฮอร์โมนอิ่ม (GLP-1) ทำให้อ้วน

รูปภาพ
ขับรถชนบทมวกเหล็ก มีวัว มีนกกระยาง เรียนคุณหมอสันต์ ไขมัน LDL สูง แพทย์สั่ง Simvastatin 40 mg ก่อนนอน  กังวลเรื่องภาวะดื้อต่ออินซูลิน ยากลุ่มสแตตินมีผลต่อระดับน้ำตาลหรือไม่ และการเฝ้าระวังภาวะดื้อต่ออินสุลินควรติดตามตัวชี้วัดอะไรบ้างคะ ........................................... ตอบครับ      1. ถามว่ายากลุ่มสะแตตินเพิ่มระดับน้ำตาลในเลือดไหม ตอบว่าเพิ่มสิครับ และเป็นที่รู้กันดีว่ายาในกลุ่มสะแตตินนี้เพิ่มความเสี่ยงของการเป็นเบาหวานมากขึ้น คือถ้าคำนวณจากจำนวนคนที่กินยาแล้วเกิดเป็นเบาหวานขึ้ืนหนึ่งคน (NTT) อัตราการเกิดเบาหวานจะมากเท่าๆกับอัตราการได้ประโยชน์จากยา คือคนประมาณ 100 คนกินยาไป 4-5 ปีจะมีคนได้ประโยชน์จากยาในแง่การลดอัตราตายและจุดจบที่เลวร้ายของโรคหลอดเลือดหัวใจได้ 1 คน เช่นเดียวกัน คนประมาณ 100 คนกินยาไปสี่ห้าปีจะมีคนเป็นเบาหวานเพิ่มขึ้นเพราะการกินยา 1 คน      2. ถามว่ายาในกลุ่มสะแตตินเพิ่มการดื้อต่ออินสุลินไหม ตอบว่าเพิ่มสิครับ คือผู้ใช้ยาสะแตตินไปนานๆจำนวนหนึ่งระดับอินสุลินจะสูงขึ้นตามระดับน้ำตาลในเลือดที่สูงขึ้น      3. นอกจากน...

บุหรี่ไฟฟ้า ไม่มีอะไรดีเลยครับ

รูปภาพ
เดินเล่นไปไกลถึงอัธยาวิลเล็จ คุณหมอสันต์ครับ      ผมเป็นนักกฎหมาย กำลังคุยกันที่สภาเรื่องกฎหมายบุหรี่ไฟฟ้าแล้วผมมีความข้องใจ ว่าในเชิงวิทยาศาสตร์แล้วบุหรี่ไฟฟ้ามันมีข้อดีข้อเสียอย่างไรบ้าง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเทียบกับบุหรี่มวนปกติครับ ............................................. ตอบครับ     แม่เฮย.. คุณจะมาสอบสวนหาความดีของบุหรี่เอาจากหมอหัวใจเนี่ยนะ ผมตอบคุณล่วงหน้าโดยไม่ต้องคิดเลยว่าบุหรี่ไม่ว่าจะแบบไหน ไม่มีอะไรดี หิ..หิ      แต่อย่างน้อยคุณก็เป็นนักกฎหมายที่น่าชื่นชมที่เสาะหาข้อมูลความจริงทางวิทยาศาสตร์ให้รู้ถ่องแท้ก่อนจะไปตัดสินใจใดๆทางกฎหมาย เพื่อสนองความดีของคุณ ผมขอสรุป เอาตามหลักฐานวิทยาศาสตร์ที่มีนับถึงวันนี้ว่าบหรี่ไฟฟ้า หรือที่เรียกว่า e-cigarette มีผลต่อสุขภาพอย่างไรบ้าง ตามที่มีงานวิจัยยืนยัน ดังนี้     1. ทำให้เสพย์ติด เพราะเป็นนิโคตินเหมือนบุหรี่มวนกระดาษนั่นแหละ     2. ทำลายเนื้อปอดและสร้างแผลอักเสบในหลอดลมขนาดเล็ก ทำให้เกิดหลอดลมอักเสบและไอเรื้อรัง สารในบุหรี่ไฟฟ้าตัวที่ชื่อ  diacetyl ทำลายเนื้อปอดจนเห...

ผู้ชายหัวใจเต้นผิดปกติแบบ AF และชอบกินไข่

รูปภาพ
  คุณหมอสันต์ครับ      ผมติดตามอ่านบทความใน  visitdrsant.blogspot.com  มาประมาณสองปีแล้วครับ ผมได้รับความรู้มากมายจาก Blog นี้ ขอบคุณคุณหมอครับ ผมอายุ 54 ปี สูง 169 น้ำหนัก 67 กก.ได้ปรับการกินอาหาร งดการกินเนื้อแดงและสัตว์เลี้ ยงลูกด้วยนม กินพืช ผัก ปลา ไข่ มีเนื้อไก่บางในบางมื้อ ออกกำลายด้วยการวิ่งสัปดาห์ละ 3-4 วัน ผลตรวจเลือดปกติ ยกเว้นคอเลสเตอรอลตรวจ ผลตรวจ 243 คงเป็นเพราะยังกินไข่ไก่ ยังใช้น้ำมันในการผัดทอดอยู่ น่าจะเป็นสาเหตุให้ คอเลสเตอรอลสูงกว่าปกติ  ผมได้รับการตรวจสุขภาพประจำปี ของบริษัทฯ ผลออกมาผิดปกติ ผมได้ส่งผลตรวจคลื่นไฟฟ้าหั วใจเป็นไฟล์แนบมาด้วยครับ ผมเคยเป็นโรคหัวใจห้องบนซ้ายเต้ นรัว (AF) ปี 2566 และมาเมื่อปี 2567 ผลการตรวจสุขภาพประจำปีของบริษั ทฯ ได้ผลตรวจปกติ แต่ปีนี้ 2568 ผลตรวจผิดกลับมาผิดปกติอีกครั้ง อยากจะสอบถามคุณหมอว่า กลับมาเป็นโรคหัวใจห้องบนซ้ ายเต้นรัว (AF) อีกครั้ง หรือว่าเป็นโรคอื่นขอบคุณครับ .............................................. ตอบครับ      1. ก่อนอื่นขอยกย่องให้คุณเป็นตัวอย่างที่ดีแก่ท่านผู้อ่านท่าน...

Kevin Hall Study งานวิจัยแลกหมัดระหว่างคีโตกับพล้านท์เบส

รูปภาพ
เรียนคุณหม อสันต์ที่เคารพ ดิฉันอายุ 56 เป็นเบาหวาน และกำลังลดน้ำหนัก ลองมาสามรอบแล้ว ฉีดยาไปแล้ว 8 เดือนและเลิกฉีดไปแล้วด้วย อยากจะลองคีโตหรือไม่ก็พล้านท์เบสแบบจริงจังสักที ไม่รู้ว่าสองอย่างนี้อย่างไหนดีกว่าอย่างไหน อยากได้วิธีที่เห็นผลกันทันทีในระยะสั้นๆด้วย ขอคำแนะนำด้วยค่ะ ............................................................ ตอบครับ      คุณเป็นคนที่มีความบันดาลใจมุ่งมั่นจริงจังที่จะแก้ไขปัญหาสุขภาพของคุณไม่ได้ด้วยวิธีนั้นก็ยอมจะเอาวิธีนี้ ซึ่งนี่เป็นคุณสมบัติที่จำเป็นต้องมีสำหรับผู้คิดจะพลิกผันโรคเรื้อรังด้วยตนเอง ผมรักคนแบบคุณ และนี่เป็นเหตุผลที่ผมรีบตอบจดหมายของคุณ ในการตอบคำถามของคุณนี้ผมจะมองว่าคุณมีประเด็นต้องแก้ไขอยู่สองประเด็น คือ (1) ต้องการลดน้ำหนักด้วยวิธีที่ดีด้วย (2) ต้องการรักษาเบาหวานด้วยอาหาร ด้วยวิธีที่ดีด้วย อยากรู้ผลทันทีในระยะสั้นด้วยว่าต้องใช้เวลานานเท่าใดจึงเห็นผล ผมจึงต้องตอบคำถามของคุณให้ครอบคลุมเห็นผลในระยะสั้นในทั้งสองประเด็น      งานวิจัยที่จะตอบคำถามของคุณได้ดีที่สุดน่าจะเป็นงานวิจัยชื่อ Kelvin Hall Study ซึ่งเรียกชื่อ...

นัยสำคัญทางสถิติ (p-value) และสมมุติฐานแห้ว (Null hypothesis)

รูปภาพ
สวนดอกไม้หน้าบ้าน ที่โรยรา ยามหน้าฝน อาจารย์สันต์ครับ     ผมชอบตามไปอ่านงานวิจัยที่อาจารย์ให้ไว้ท้ายบทความ ตามไปอ่านใน Pubmed ซึ่งเขามักมีให้อ่านแต่ abstract ในนั้นเขามักวงเล็บ p - value ไว้ ผมไม่ได้เรียนมาทางวิทยาศาสตร์ จึงเข้าใจแค่เลาๆว่ามันหมายถึงความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ แต่ผมอยากรู้ว่าค่า p - value นี้จริงๆแล้วมันได้มาจากไหน ทำไม่บางที่ผลของสองกลุ่มต่างกันชัดๆ แต่ค่า p - value กลับบอกว่าไม่ต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ อ่านคำอธิบายในเน็ทแล้วไม่เข้าใจเลย จึงต้องมารบกวนคุณหมอครับ ................................................ ตอบครับ      1.  ที่มา   1.       วิทยาศาสตร์ได้ความรู้มาด้วยสองวิธี คือ (1) การสังเกตและจดบันทึก (2) การคิดไตร่ตรองด้วยเหตุผลและตรรกะอย่างแยบยล     ในส่วนของการสังเกตบันทึกนั้นถูกขยายออกไปเป็น การสร้างเครื่องมือช่วย เช่น สร้างกล้องจุลทรรศน์อีเล็กตรอนและเครื่องเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ขยายการมองเห็นด้วยตาเปล่า สร้างเครื่องอุลตร้าซาวด์ขยายการฟังด้วยหู เป็นต้น     ในส่วนของการคิด...