ถามเรื่องสมุนไพรแก้ปวดเข่าโรสฮิป (Rose hip)
เรียนคุณหมอ
ดิฉันไปหาข้อมูลเพิ่มเติมเรื่อง Rose hip ที่เรียนปรึกษาคุณหมอว่าพอจะมีความรู้เรื่องนี้ไหม เพราะ มีคนแนะนำให้ดิฉันลองทาน อาการปวดเข่าของดิฉันก็ดีขึ้น แต่ก็ยังกลัวๆอยู่ วันนี้ไปเจอบทความหนึ่งบอกว่ามันได้ผลดีกว่า Glucosamine แต่มันเป็นสมุนไพร อันตรายน้อยกว่า เลยเอามาให้คุณหมอพิจารณาดูค่ะ ปกติดิฉันทานวันละ 2 แคปซูลตอนเช้า แต่ถ้าช่วงไหนปวดมากก็จะทาน เช้า เย็น ครั้งละ 2 แคบซูล
ด้วยความนับถือ
..............................................
ตอบครับ
คำว่าโรสฮิป (Rose hip) เป็นผลสีแดงสดของพืชตระกูลกุหลาบ ฝรั่งใช้ทำทั้งสมุนไพร ชา เครื่องดื่ม รวมไปถึงเหล้าบรั่นดี
ก่อนจะพูดถึงเรื่องโรสฮิป ขอพูดถึงการประชุมวิชาการของแพทย์ซึ่งทำกันอยู่เป็นประจำทุกสาขา ทำกันทั่วโลก เรียกว่าในการมีอาชีพหมอนี้ หากไม่ชอบทำงานแต่ชอบนั่งประชุมวิชาการก็สามารถเข้าประชุมได้ทุกวันปีละ 365 วันโดยไม่ซ้ำที่กันได้เลย ไม่เรื่องโน้นก็เรื่องนี้ ไม่ประเทศโน้นก็ประเทศนี้ ในการประชุมวิชาการของพวกหมอแต่ละครั้งก็เป็นธรรมเนียมว่าจะมีผลวิจัยเข้ามานำเสนอเป็นจำนวนมาก ต้องคัดสรรค์แบ่งระดับ งานวิจัยดีก็จะได้นำเสนอในห้องประชุมใหญ่มีคนฟังล้นห้อง งานวิจัยเล็กๆก็จะได้นำเสนอในห้องประชุมย่อยมีคนฟังยี่สิบสามสิบคนก็มี งานวิจัยที่ยังไม่ถึงขั้นจะได้นำเสนอในที่ประชุมก็อาจจะได้รับคัดเลือกให้ไปนำเสนอในรูปของโปสเตอร์ตั้งทิ้งไว้นอกห้องประชุม เพื่อขณะพักดื่มกาแฟผู้ร่วมประชุมบางรายอาจมาเดินเกร่อ่านโปสเตอร์ดู
เรื่องโรสฮิปมีอยู่ว่านานมาแล้ว (ประมาณปี 2009) ได้มีการประชุมวิชาการโรคข้อเสื่อมโลก (OARSI) ที่เมืองมอนทรีล แคนาดา แล้วมีกลุ่มหมอจากทางยุโรปเหนือจำไม่ได้ว่าประเทศอะไรได้เอาผลงานวิชาการของตัวเองไปแสดงในรูปของโปสเตอร์ โปสเตอร์นั้นมีสาระเล่าสองเรื่องเขียนเป็นโปสเตอร์ไว้ข้างๆกัน
โปสเตอร์เรื่องที่ 1. คือการทบทวนผลวิจัยเรื่องการใช้กลูโคสามีนรักษาอาการปวดเข่าเทียบกับยาหลอกโดยเอาข้อมูลหลายๆงานวิจัยมาวิเคราะห์รวมกัน (เมตาอานาไลซีส) มีจำนวนผู้ปวดเข่าเข้าร่วมวิจัยทั้งสิ้น 933 คนซึ่งสรุปผลได้ว่ากลูโคสามีนทำให้หายปวดเข่าได้เท่ากับยาหลอก คือกินของจริงหรือของหลอกก็หายปวดได้เท่ากัน
โปสเตอร์เรื่องที่ 2. คือการทบทวนผลวิจัยเรื่องการใช้โรสฮิปรักษาอาการปวดเข่าเทียบกับยาหลอก จากสองงานวิจัยโดยมีผู้ปวดเข่าเข้าร่วมวิจัยทั้งสิ้น 278 คน ซึ่งสรุปผลรวมได้ว่าโรสฮิปบรรเทาอาการปวดเข่าได้ดีกว่ายาหลอก
การเอาโปสเตอร์สองอันมาตั้งแสดงข้างกันแบบคนละเรื่องเดียวกันอย่างนี้ ไม่ใช่การวิจัยเปรียบเทียบว่าระหว่างกลูโคสามีนกับโรสฮิปอะไรบรรเทาอาการปวดเข่าได้ดีกว่ากันนะ แต่ลูกเล่นตื้นๆนี้หากมีคนเอาไปประโคมข่าวก็ดังได้ อย่างเช่นงานนี้เพราะเมื่อตั้งโปสเตอร์คู่กัน หนังสือพิมพ์ก็ประโคมข่าวว่าในการประชุม OARSI ที่แคนาดา ผู้เชี่ยวชาญได้นำเสนองานวิจัยเปรียบเทียบพบว่าโรสฮิปบรรเทาปวดข้อได้ดีกว่ากลูโคสามีน..ว่าเข้าไปโน่น ทั้งๆที่ของจริงไม่ได้มีงานวิจัยเปรียบเทียบกันเลย เป็นงานวิจัยแบบต่างคนต่างทำสองงาน แล้วเอามาตั้งแสดงผลข้างๆกัน แค่นั้นเอง
ถามว่ากลูโคสามีนบรรเทาปวดข้อได้ไหม ตอบว่า "ไม่ได้" ในภาพรวม เพราะวงการแพทย์สรุปภาพรวมจากหลายๆงานวิจัยได้แล้วสรุปว่าบรรเทาไม่ได้ แต่แพทย์ส่วนหนึ่งก็ยังนิยมจ่ายกลูโคสามีนให้คนไข้กินอยู่ นั่นเป็นเรื่องของความชอบของแพทย์แต่ละคน
ถามว่าโรสฮิปบรรเทาปวดข้อเข่าได้ไหม ตอบว่า "ได้" ในภาพรวม เพราะข้อมูลจากงานวิจัยเล็กๆสองงานนับคนไข้รวมกันได้ 278 คนสรุปผลว่าโรสฮิปบรรเทาปวดข้อได้ดีกว่ายาหลอก เมื่อข้อมูลมีแค่นี้ก็ต้องใช้ข้อสรุปแค่นี้ไปก่อน ไปภายหน้าหากมีข้อมูลใหม่ที่สรุปผลเป็นอย่างอื่น่โผล่มาก็ค่อยว่ากัน
ถามว่าควรกินโรสฮิปบรรเทาอาการปวดเข่าไหม ตอบว่าเรื่องวิตามิน อาหารเสริม และสมุนไพรนี้ผมไม่คัดค้านนะครับ ใครใคร่กินอะไรเชิญกินตามสะดวกเพราะผมรู้ว่ามันเป็นความบันเทิงอย่างหนึ่งในชีวิตของผู้คนจำนวนหนึ่ง แต่สำหรับการปวดเข่า สิ่งที่มีประโยชน์แน่นอนที่สุดและผมสนับสนุนสุดลิ่มก็คือการออกกำลังกายฝึกความแข็งแรงของกล้ามเนื้อและเอ็นของท่อนล่างของร่างกาย ท่านจะกินสมุนไพรหรือไม่กินก็ไม่ว่าแต่ท่านต้องออกกำลังกายฝึกความแข็งแรงของขา ซึ่งผมทั้งเขียนทั้งทำวิดิโอคลิปให้ดูหลายครั้งแล้ว ท่านที่สนใจลองหาอ่านหรือหาดูได้
นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
บรรณานุกรม
1. Christensen R, Bartels EM, Bliddal H. Efficacy of glucosamine hydrochloride or specialized rosehip powder in osteoarthritis patients: an indirect comparison meta-analysis. Poster presentation at the World Congress on Osteoarthritis (OARSI), Montreal, 10-13 September 2009.
2. Vlad SC, LaValley MP, McAlindon TE et al. Glucosamine for pain in osteoarthritis. Why do trial results differ? Arth Rheum 2007; 56: 2267-2277.
3. Christensen R, Bartels EM, Altman RD et al. Does the hip powder of Rosa canina (rosehip) reduce pain in osteoarthritis patients? - a meta-analysis of randomized controlled trials. Osteoarthritis Cartilage 2008; 16: 965-972.
