วัคซีนงูสวัด ฉีดกี่เข็ม ฉีดของเก่าแล้วต้องฉีดของใหม่อีกหรือเปล่า
(ภาพวันนี้ / เวลเนสวีแคร์ในเทศกาลลี่ชุน)
(กรณีอ่านจาก fb กรุณาคลิกภาพข้างล่างเพื่ออ่านบทความเต็ม)
เรียนคุณหมอสันต์
อยากทราบว่าวัคซีนงูสวัดต้องนี้ต้องฉีดกี่เข็ม เพิ่งได้ฉีดแบบเดิมมาสามปีเองหมอจะฉีดอีก ต้องฉีดอีกหรือเปล่าคะ เพราะเคยอ่านคุณหมอสันต์บอกว่าเข็มเดียวตอนอายุ 60 ปีจบแล้วตลอดชีพ
………………………………
ตอบครับ
ฮี่..ฮี่ วันหลังจะเอาบทความหมอสันต์ไปใช้ ช่วยเหลือบดูวันที่เขียนหน่อยนะ เพราะหมอสันต์เขียนบทความและตอบคำถามมา 15 ปี ตอบไปแล้วสองพันกว่าคำถาม แน่นอนว่าคำถามเดิมเมื่อเวลาผ่านไปคำตอบก็เปลี่ยนไปเพราะมีหลักฐานใหม่ๆมีทะยอยออกมาลบล้างหลักฐานเก่า และคำแนะนำสากลก็ถูกเปลี่ยนเป็นระยะๆ อย่างเรื่องวัคซีนงูสวัดนี้ก็เหมือนกัน มีวัคซีนใหม่ออกมาที่ดีกว่าของเก่า ของเก่าก็ถูกยกเลิกทิ้งเซียงกงไป เอาของใหม่ออกมาฉีดแทน
กล่าวคืองานวิจัยใหม่ แม้จะไม่ได้วิจัยเปรียบเทียบประชันกันแบบแบ่งกลุ่มสู้กันหัวต่อหัว แต่ก็เป็นการวิจัยเก็บผลตรวจภูมิคุ้มกันที่เกิดจากวัคซีนแต่ละตัวมานานหลายปี เป็นข้อมูลที่เชื่อถือได้และให้ผลแน่ชัดแล้วว่าวัคซีนงูสวัดตัวใหม่ซึ่งเป็นวัคซีนเชื้อเป็น (live recombinant vaccine) ชื่อ Shingrix ดีกว่าวัคซีนเก่าที่ชื่อ Zostervac ด้วยประการทั้งปวง เพราะ
(1) ให้ภูมิคุ้มกันแรงกว่า หมายความว่าป้องกันการติดเชื้อได้มากกว่า ลดความรุนแรงของการติดเชื้อได้ดีกว่า
(2) ให้ภูมิคุ้มกันนานกว่า คือตามไปดูถึงอายุ 70 ปีพบว่าขณะที่วัคซีนเก่า Zostervac มีภูมคุ้มกันเหลือ 40% แต่วัคซีน Shingrex ยังมีภูมิคุ้มกันเหลือตั้ง 70%
(3) ฉีดให้คนภูมคุ้มกันบกพร่องก็ได้ ขณะที่ Zostervac ฉีดคนภูมิคุ้มกันบกพร่องไม่ได้
(4) ฉีดควบกับวัคซีนอื่นเช่น วัคซ๊นไข้หวัดใหญ่ วัคซีนโควิด ก็ได้
(5) ผลข้างเคียงน้อยกว่า
ดังนั้นมาถึงวันนี้วัคซีนรุ่นเก่า Zostervac จึงถูกโละสต๊อคออกจากตลาดอเมริกาเกลี้ยงแล้ว เพราะศูนย์ควบคุมโรคสหรัฐฯ (CDC) ให้ฉีด Shingrex อย่างเดียวทุกกรณี ฉีดของเก่าเบิกไม้ได้ โดยแนะนำว่า
(1) ให้ฉีดตั้งแต่อายุ 50 ปีได้เลย ไม่ต้องรอถึง 60 ปี เพราะวัคซีนใหม่คุ้มกันได้นานแม้จะเลย 70 ปีไปแล้ว
(2) ให้ฉีดสองเข็ม ห่างกัน 2-6 เดือน (หรืออย่างใกล้กันที่สุดก็ไม่น้อยกว่า 4 สัปดาห์)
(3) ให้ฉีดวัคซีนใหม่ มิใยว่าจะเคยติดเชื้องูสวัดมาก่อนหรือเปล่า เพราะวัคซีนลดการติดเชื้อซ้ำได้ด้วย
(4) กรณีเคยได้วัคซีนเก่ามาก่อน ให้ฉีดแบบเบิ้ลทับกันไปเลย มิใยว่าจะเคยฉีดวัคซีนเก่า (zostervac) มาก่อนหรือไม่ ถ้าฉีดฉีดไปตั้งแต่เมื่อไหร่ ทั้งนี้โดยไม่ต้องไปเจาะเลือดดูก่อนว่ามีภูมิจากวัคซีนเก่าเหลืออยู่หรือไม่ด้วย
ทั้งหมดนี้เป็นคำแนะนำของ CDC ซึ่งเป็นเจ้าใหญ่ที่รวบรวมหลักฐานประโยชน์ของวัคซีนทั้งหลาย และเป็นหน่วยงานที่เชื่อถือได้ (หากไม่นับว่าเสียศูนย์ไปนิดหน่อยช่วงโควิด หิ..หิ) เมื่อ CDC เขาแนะนำอย่างนี้ ท่านจะทำตามเขาหรือไม่ทำ อันนั้นเป็นดุลพินิจของท่าน ตัวหมอสันต์แนะนำว่าเรื่องวัคซีนงูสวัดนี้ควรทำตามคำแนะนำของ CDC เพราะเขาให้คำแนะนำที่ดี ด้วยหลักฐานที่ดี ตลอดหลายสิบปีที่ผ่านมา
นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
บรรณานุกรม
- Dooling KL, Guo A, Patel M, et al. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices for Use of Herpes Zoster Vaccines. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2018;67:103–108. DOI: http://dx.doi.org/10.15585/mmwr.mm6703a5
