ข้ออักเสบรูมาตอยด์ ...โรแมนติกซะไม่มี

สวัสดีค่ะคุณหมอ
      ดิฉันมีเรื่องรบกวนอยากทราบว่ารูมาตอยด์ที่เข้าในเลือดอันตรายมากน้อยขนาดไหน สามารถมีชีวิตได้อีกนานไหม ต้องดูแลตัวเองอย่างไรค่ะ
       การขึ้นต้นถามเลยเพราะดิฉันมีขอมูลเพียงเท่านี้ค่ะ แต่ที่อยากทราบเพราะโลกใบนี้มันกลม คือพอดีไปเจออดีตคนรักแบบบังเอิญสุดสุด แล้วเราทั้งคู่ก็ยังรู้สึกดีต่อกัน แต่เค้าป่วยเป็นรูมาตอยด์ตั้งแต่เด็ก เค้าบอกตอนนี้เค้าเป็นมากเพราะรูมาตอยด์เข้ากระแสเลือด แล้วหลังเค้าคดเพราะรูมาตอยด์ อยากดูแลเค้าค่ะ เพราะเค้าทำงานหนักไม่กินยา(เค้าบอกยากินแล้วไม่หายเจ็บ) เค้าชอบบอกว่าเค้าอยู่ได้อีกไม่นาน ดิฉันเลยอยากทราบความรุนแรงของอาการเพราะเค้าไม่ค่อยดูแลตัวเอง แต่อาการภายนอกเท่าที่ดิฉันเห็นเค้าปกติแต่เดินไม่ตรงแล้วอาจจะปวดแต่เค้าไม่บอกเรา
        ข้อมูลดิฉันน้อยมากขออภัยด้วยนะค่ะ แต่นี่เป็นความรู้สึกจากใจที่อยากจะช่วยคนๆหนึ่งให้มีความสุขแม้จะรู้ว่าจะต้องจากไป จึงเรียนมาเพื่อขอรบกวนคุณหมอค่ะ

ด้วยความเคารพอย่างสูงค่ะ

Sent from my iPhone

……………………………………………………….

ตอบครับ                          

ฮู้ย..ย...ย โรแมนติกซะไม่มี

     ก่อนตอบคำถามเรื่องโรครูมาตอยด์ ผมขออนุญาต ป.ม. หน่อยนะ มันอดไม่ได้ มันคันปากนะครับ

    ในส่วนของ “เค้า” การที่เค้าบอกว่าอยู่ได้อีกไม่นาน มีความเป็นได้สองอย่าง

     อย่างที่ 1. เพื่ออำและอ้อนขอความรัก แบบว่า ขอความรักบ้างได้ไหมหงะ จะตายแล้วนะ ยังไม่รักอีกเหรอ 

     อย่างที่ 2. อาจจะซินเซียร์จริงๆก็ได้ ผมจะตายแล้วนะคุณ อย่ามายุ่งกับผมเลย เดี๋ยวคุณจะเปลืองเงินค่าทำศพเปล่าๆ

    ในส่วนของคุณ การที่คุณซึ่งเชื่อด้วยความใสซื่อบริสุทธิ์ว่าเค้าจะตายอยู่แล้ว จะเป็นภาระกับชีวิตของเราเปล่าๆ แต่ใจก็ยังมีความรู้สึกรักและอยากจะช่วย อันนี้มันเป็นธรรมชาติของจิตใจด้านที่ดีงามของมนุษย์เรา ซึ่งมันมีอยู่จริงๆ มันโผล่ขึ้นมาเองโดยไม่ได้เสแสร้ง

    ผมมีเรื่องจริงที่ยิ่งกว่านิยายน้ำเน่าจะเล่าให้ฟัง เป็นเรื่องของพยาบาลสาวสวยรุ่นเดอะ ซึ่งผมขอเรียกว่า “นางเอก” แต่งงาน มีสามี ไม่มีลูก อยู่กินกันไปกับสามียี่สิบปีจนพยาบาลแก่ สามีก็ทิ้งพยาบาลไปแต่งงานอยู่กินกับหญิงสาวสวยคนอื่น ซึ่งผมขอเรียกว่า “หญิงใหม่” นางเอกก็ช้ำใจน้ำตาไหลเป็นเผาเต่า เดือดร้อนเพื่อนๆร่วมรุ่นต้องคอยมาปลอบมาซัพพอร์ต เมื่อเวลาผ่านไปนางเอกก็ปรับตัวได้ ก็ใช้ชีวิตแบบหญิงหม้ายผัวร้างเรื่อยมาจนชีวิตเข้าที่ดีแล้วและมีความสุขตามอัตภาพ แต่ต่อมาสามีเก่าที่ทิ้งนางเอกไปเกิดป่วยเป็นมะเร็ง จากที่เคยเป็นหนุ่มใหญ่รูปหล่อก็กลายเป็นคนเส็งเคร็งโกโรโกโสรอวันตาย ฝ่ายหญิงใหม่ก็รับไม่ได้เพราะว่าฉันต้องการแต่งงานอยู่กินกับคนหล่อใหญ่ ไม่ใช่คนเส็งเคร็งที่ให้ฉันต้องมาเป็นภาระเลี้ยงดู ก็จึงถีบสามีของนางเอกทิ้ง ดำเนินการยึดทรัพย์เบ็ดเสร็จแล้วไสหัวไปจากบ้าน สามีนางเอกก็ซมซานกลับมาหานางเอกในสภาพซากศพเคลื่อนที่ได้ ซึ่งนางเอกก็ไม่ได้กระดี้กระด๊ายินดีอะไร แต่ก็ตัดสินใจรับสามีเก่ากลับเข้าบ้าน บรรดาเพื่อนๆพยาบาลที่เห็นนางเอกเคยต้องทุกตรมอกไหม้ไส้ขมตลอดมาเพราะเจ้าผู้ชายคนนี้ เมื่อทราบข่าวต่างก็กรูกันเข้ามาแสดงประชามติคัดค้านกันขรม…ว่า

    “เอ็งจำไม่ได้แล้วหรือว่ามันทำกับเอ็งไว้อย่างไร เอ็งเกือบจะเป็นบ้าฆ่าตัวตายก็เพราะมัน นี่มันจะตายก็สมน้ำหน้ามันแล้ว เอ็งจะมาทุกข์มายากกับมันอีกทำไม”

     คำตอบของนางเอก ซึ่งผมไม่ได้ยินกับหูตัวเอง แต่ถูกถ่ายทอดมาโดยเพื่อนพยาบาลที่อยู่ในเหตุการณ์อีกต่อหนึ่ง เป็นคำตอบที่กินใจผมมาก เธอตอบว่า

     “...เราเป็นพยาบาล

คนไข้ของเราแต่ละคน เป็นใครมาจากไหนเราก็ไม่รู้

แต่เราก็ดูแลเช็ดขี้เช็ดเยี่ยวให้เขาโดยไม่รู้สึกเหนื่อยยากรังเกียจอะไรเลย

แต่นี่เขาเป็นผัวเก่าของเราแท้ๆ แล้วเขาซมซานมาขอพึ่ง

เราจะไม่ดูแลเขาได้อย่างไร..”

     เอ.. ผมเล่ามาถึงตรงนี้เพื่ออะไรนะ อ้อ นึกออกละ โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ เอาละ ตอบคำถามของคุณดีกว่า

1.      

         1. ถามว่ารูมาตอย์ดเข้ากระแสเลือดเป็นอย่างไร ตอบว่า แหะ แหะ ผมก็ไม่รู้เหมือนกัน เพราะตั้งแต่เกิดมาก็เพิ่งได้ยินโรครูมาตอยด์เข้ากระแสเลือดจากคุณเนี่ยแหละ พูดเล่นนะครับ ผมเข้าใจว่าที่แฟนคุณบอกว่าเข้ากระแสเลือด คงหมายถึงเจาะเลือดดูค่า ESR และ RF (rheumatoid factor) ได้ผลบวกมังครับ คือโรครูมาตอยด์นี้เกณฑ์วินิจฉัยของวิทยาลัยข้ออักเสบอเมริกาลามฉยุโรป (ACR/EULAR) เขามีเกณฑ์อาการกับเกณฑ์ผลเลือด  การเจาะเลือดได้ผลบวกก็หมายความว่ายืนยันการวินิจฉัยว่าเป็นโรคนี้แน่ เท่านั้นเอง ไม่ได้หมายความถึงความรุนแรงหรือถึงขั้นกะเกณฑ์วันตายได้แต่อย่างใด

          

          2.      การมีหลังคด (scoliosis) เป็นไปได้สองอย่าง คือเป็นมาแต่เกิด หรืออาจเป็นเพราะข้อหลังมันเพิ่งมาผิดรูป (deform) เอาเมื่อเป็นรูมาตอยด์ ปัญหาการที่ข้อต่างๆผิดรูปไปนี้เป็นปัญหาใหญ่อันหนึ่งของโรครูมาตอยด์ ซึ่งเป็นปัญหาที่ป้องกันได้ด้วยยาแถวแรกที่ใช้รักษาข้ออักเสบรูมาตอยด์ หรือที่หมอข้อเขาเรียกกันว่า DMARD ย่อมาจาก disease modifying antirheumatic drug เช่น metrhotrexate, sulfasalazine, leflunomide, hydroxychloroquine เป็นต้น ดังนั้นคนเป็นโรคนี้หากมีข้อผิดรูปเริ่มเกิดขึ้นแล้ว การกินยาให้เต็มแม็กตามที่หมอบอกจึงเป็นเรื่องสำคัญ

          3.      การดูแลตัวเองของคนเป็นโรครูมาตอยด์ นอกจากการรักษาด้วยยาเพื่อป้องกันไม่ให้ข้ออักเสบจนผิดรูปมากแล้ว ก็คือการดูแลสุขภาพให้ดีตามมาตรฐานของคนธรรมดาทั่วไป อันได้แก่การขยันออกกำลังกายให้ได้ระดับมาตรฐานอย่างสม่ำเสมอ โภชนาการที่มีผักและผลไม้มากแต่มีแคลอรี่ต่ำ ที่ต้องเน้นย้ำมากกว่าคนทั่วไปคือวัคซีนป้องกันโรคสำคัญๆต้องได้ครบ โดยเฉพาะอย่างยิ่งวัคซีนป้องกันโรคตับอักเสบจากไวรัสชนิดต่างๆ เพราะยารักษารูมาตอยด์มักมีพิษต่อตับ ตับจึงต้องดี อะไรจะทำให้ตับเสียหายหากป้องกันได้ต้องป้องกัน อีกอย่างหนึ่งตับอักเสบจากไวรัสมีอาการที่ทำให้แพทย์สับสนกับตัวโรครูมาตอยด์เองได้ ดังนั้นอย่าเป็นสองโรคดีที่สุด

          4.      อนาคตของคนเป็นโรครูมาตอยด์จะจู๋ขนาดไหน อันนี้บอกยากนะครับ ตอบได้เพียงแต่ว่าแล้วแต่ดวง เพราะโรครูมาตอยด์มีเบาตั้งแต่หายเองได้ ไปจนถึงหนักแบบเดี้ยงถาวร แต่สถิติบอกว่าการใช้ยา DMARD ทำให้สองในสามของคนป่วยโรคนี้มีชีวิตปกติได้ตลอดไปโดยไม่มีความพิการหรือทุพลภาพแต่อย่างใด ดังนั้นการจะมีแฟนเป็นโรครูมาตอยด์กับเขาสักคนเนี่ย ผมไม่คัดค้านหรอกครับ

 
นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์


บรรณานุกรม

1. Aaletaha D, Neogi T et al for AHA/EULAR. 2010 Rheumatoid arthritis classification criteria. Arthritis & Rheumatism 2010;62(9):2569-2581. (DOI 10.10020art.27584)