นกเขาตายเสียแล้ว

เรียนคุณหมอที่เคารพ

ติดตามบล็อกของคุณหมออยู่ค่ะ มาวันนี้มีปัญหาจะเรียนถามดังนี้ สามีอายุ 51 สุขภาพโดยรวมถือว่าดี แต่เป็นโรคซึมเศร้า Depress ต้องทานยาต่อเนื่องมา 10 ปีแล้ว ในปี 2012 ตรวจพบค่า PSA สูง ถึง 17 ได้ทำการเฝ้าติดตาม และต่อมาพบสูงถึง 30 มีการตรวจชิ้นเนื้อ ถึงสามครั้งและมาพบในครั้งที่สามใน June 2016 ปีนี้ว่าเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก และได้ทำการผ่าตัดเอา Prostate ออก เมื่อวันที่ 1st July ค่ะ หลังการผ่าตัดตรวจไม่พบค่า PSA สุขภาพโดยรวมถือว่าดี แต่ค่า blood sugar, blood pressure, cholesterol สูง และ **เสื่อมสมรรถภาพทางเพศโดยสิ้นเชิง หมอได้ให้ยา Viagra มาใช้แต่ไม่ได้ผล คือเลือดมาเลี้ยงเฉพาะช่วงหน้าช่วงบนแต่ช่วงล่างจอดสนิทศิษย์ส่ายหน้า เหมือนกับ cut off ช่วงบนกับช่วงล่าง ดิฉันจะทำอย่างไรถึงจะช่วยเค้าได้คะ เหมือนเค้ายิ่งเศร้าไปอีกมันมีผลในด้านจิตใจด้วย ดิฉันก็ได้แต่ปลอบใจและก็ได้เริ่มทำการนวดให้เค้า เพื่อให้เลือดลมเดินสะดวกกดจุดบ้างอะไรบ้างจะนวดอาทิตย์ละสามครั้ง ชวนเค้าเล่นกีฬาบ้างแต่เค้าก็หมกมุ่นอยู่กับงานด้วย งานเค้าเยอะมากค่ะ
  ดิฉันขอคำแนะนำว่าจะทำอย่างไรดี สำหรับชายอายุแค่ 51 ถ้าขืนปล่อยไปก็คงหลับตลอดกาล แน่นอน อาเมน
ไม่ทราบว่าถ้าคุณหมอตอบแล้วจะได้อ่านมั้ย ? เพราะส่วนมากที่ติดตามอ่านคือบล็อกเก่าๆ และทาง FB ค่ะ


ขอแสดงความเคารพค่ะ

....................................................................

ตอบครับ

สาเหตุ

สาเหตุของการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศในสามีคุณนั้นมันไม่ใช่เป็นเพราะการผ่าตัดอย่างเดียว แต่มันเป็นการประชุมแห่งเหตุ ซึ่งอย่างน้อยก็มีห้าสาเหตุ คือ

     1. การกินยาซึมเศร้านานๆ เพราะผลข้า่งเคียงของยาต้านซึมเศร้าก็คือการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ หลายปีมาแล้ว ผมทำงานอยู่ที่ทำงานหนึ่ง มีจิตแพทย์หนุ่มท่านหนึ่งบอกเพื่อนๆหมอผู้หญิงในห้องพักแพทย์ว่า

     "ผมรับรักษาผัวเซ็กซ์จัด"

     เพราะยาต้านซึมเศร้าที่จิตแพทย์ท่านนี้ใช้อยู่ประจำนั้น ท่านบอกว่าผู้ชายคนไหนที่ว่าซ่าจนหยดสุดท้ายพอเจอยาต้านซึมเศร้าของท่านเข้าละก็ กลายเป็นจ๋อยทันที 

     นอกจากยาต้านซึมเศร้าแล้ว ยาอื่นที่สามีคุณกินไม่ว่าจะเป็นยาลดไขมัน ยาลดความดัน ก็ล้วนมีผลให้นกเขาตายได้ทั้งนั้น

     2. การเป็นเบาหวาน เพราะภาวะปลายประสาทอักเสบจากเบาหวาน (diabetic neuropathy) มีอาการแสดงออกอย่างหนึ่งคือนกเขาไม่ขัน อาการนี้บางครั้งนำหน้ามาก่อนที่ระดับน้ำตาลจะสูงถึงระดับที่จะได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นเบาหวานเสียอีก   

     3. การมีปัจจัยเสี่ยงของโรคหลอดเลือด อันได้แก่ความดันสูง ไขมันในเลือดสูง เป็นต้น คนที่มีปัจจัยเสี่ยงของโรคหลอดเลือด จะต้องมีปัญหานกตายไม่ช้าก็เร็ว เพราะอวัยวะเพศชายเป็นอวัยวะแรกๆที่จะได้รับผลกระทบจากโรคหลอดเลือดแดงแข็ง (atherosclerosis) งานวิจัยเชิงระบาดวิทยาพบว่าภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศ เป็นปัจจัยทำนายการเกิด heart attack ในอนาคตที่แม่นยำที่สุด เพราะปัญหามักเกิดตามลำดับไหล่ กล่าวคือหลอดเลือดที่เลี้ยงอวัยวะเพศชายจะมีปัญหาก่อน แล้วก็ไปหลอดเลือดหัวใจ นั่นเป็นเหตุผลว่าทำไมปัญหาสุขภาพเพศชายจึงเป็นปัญหาที่ดกดื่นและครอบคลุมคนทุกระดับชั้น วันหนึ่งผมนั่งแท็กซี่ ผมคุยกับเขาเรื่องออกกำลังกาย เขาซึ่งเป็นคนขยันออกกำลังกายด้วยการวิ่งทุกวันก็คุยโขมงโฉงเฉงว่า

     "พวกเพื่อนที่ขับแท็กซี่ด้วยกันคนอื่นๆที่อายุย่างห้าสิบด้วยกันเนี่ย นกเขาตายกันหมดแล้วครับ ทุกคนต้องอาศัยไวอากร้าหมด แต่ผมเนี่ย สบายมาก ไม่ต้องกินยาเลย จนเพื่อนๆมันอิจฉา"

      4. ความเครียดและภาวะซึมเศร้าเอง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการหมกมุ่นทำงาน อันนี้ไม่ต้องบอกทุกคนก็รู้ ข้อมูลทางการแพทย์ก็คือว่าเมื่อเผชิญความเครียด ร่างกายจะปิดการทำงานของระบบที่ไม่สำคัญกับความเป็นความตายเฉพาะหน้า ระบบสืบพันธ์จะเป็นระบบแรกที่ถูกปิดการใช้งานก่อน ภาวะนกเขาตายจากความเครียดนี้นับรวมถึงคนที่กะป้อกะแป้ไม่คึกคักเพราะอดหลับอดนอนบ้าง ไม่ได้ออกกำลังกายบ้าง ด้วย 

     5. การผ่าตัดต่อมลูกหมาก ย่อมต้องแน่นอนว่ามีผลให้นกเขาตายได้ โดยมีอุบัติการณ์เกิดระดับ 20-100% นั่นเลยเชียว เพราะฉะนั้นท่านผู้อ่านท่านอื่นที่เป็นชายที่คิดจะผ่าตัดต่อมลูกหมากควรสำเหนียกสถิตินี้ให้ดีก่อนเดินหน้าผ่าตัด แต่ในกรณีของสามีคุณการผ่าตัดผ่านไปและจบไปด้วยดีแล้ว สิ่งที่พึงทำตอนนี้ก็คือจะรับมือกับภาวะนกเขาตายอย่างไรต่อไปดี

การฟื้นสมรรถนะเจ้าจุ๊ดจู๋ (Penile Rehabilitation)

คำว่าการฟื้นสมรรถนะอวัยวะเพศชายนี้ นิยามว่าคือการใช้ยาหรืออุปกรณ์หลังการผ่าตัตต่อมลูกหมากเพื่อให้เจ้าจุ๊ดจู๋กลับมาตั้งเด่ใช้งานได้ใหม่ กลไกที่การผ่าตัดต่อมลูกหมากทำให้นกเขาตายมีได้สามแบบคือ (1) ทำให้หลอดเลือดดำรั่ว หรือ (2) ไปตัดเอาหลอดเลือดแดง (แขนงของ pudendal artery) เข้า หรือ (3) ไปทำให้ปลายประสาทอุ้งเชิงกราน (pelvic nerve plexus) บาดเจ็บเสียหาย บ้างก็เสียหายถาวร บ้างก็เสียหายชั่วคราว (neurapraxia) ที่ว่าชั่วคราวนี้ก็คือกว่าจะกลับมาทำงานได้ก็อาจจะนานหลายเดือนถึงหลายปี การฟื้นฟูสมรรถนะก็มุ่งไปแก้ไขความเสียหายทั้งสามแบบนี้ ซึ่งวิธีฟื้นฟูที่มีทำกันอยู่ก็มีหลายแบบ เช่น

     1. การรักษาด้วยไวอากร้า ได้ผลดีในกรณีการผ่าตัดนั้นใช้เทคนิคสงวนเส้นประสาท (NSRP) ถ้าผ่าตัดออกแบบรูดมหาราช ไวอากราก็ใช้ไม่ได้ผล

     2. การฉีดยากลุ่ม PGE1 เช่น alprostadil เข้าไปในตัวจุ๊ดจู๋ แบบว่าจะทำกิจทีเจ้าตัวก็ฉีดทีหนึ่ง ก็ได้ผลบ้าง ช่วยให้ทำกิจได้จนสำเร็จ ถ้าไม่ชอบเอาเข็มแทงจู๋ของตัวเอง การฉีดย้อนเข้าไปทางท่อปัสสาวะ (intrraurethral) ก็พอจะได้ผลเช่นกัน 

     3. การใช้กระบอกสุญญากาศดูดจุ๊ดจู๋ให้เลือดเข้าไป (VT) และเป่าแหวนรัดคอจุ๊ดจู๋เพื่อไม่ให้เลือดออกมา (VCD) ก็เป็นอีกวิธีหนึ่งที่พอจะช่วยให้ทำกิจได้จนสำเร็จหากวิธีฉีดยาไม่ได้ผล 

     4. การผ่าตัดฝังแกนให้จุ๊ดจู๋ (penile implant)

วิธีขี่ม้าเลียบค่ายของหมอสันต์

     วิธีฟื้นฟูสมรรถนะจุ๊ดจู๋ที่กล่าวมาแล้วทั้งหมดน้้นเป็นหลักวิชาแพทย์แผนปัจจุบัน แต่ยังเป็นวิธีที่ทำได้ยากลำบากลำบนและผลไม่แน่นอน เป็นวิธีที่ผมเองไม่ค่อยเห็นคุณค่าและไม่อยากจะแนะนำเท่าไหร่ ผมแนะนำให้คุณใช้วิธีขี่ม้าเลียบค่ายของหมอสันต์ดีกว่านะ คือผมแนะนำว่า

  

     1. เริ่มต้นด้วยการปักหลักเป้าหมายการรักษาเสียใหม่ โดยให้ปักหลักเป้าหมายไว้ที่ชีวิตที่มีคุณภาพและมีความสุข ไม่ใช่ปักหลักไว้ที่จะให้เจ้้าจุ๊ดจู๋โด่ให้ได้อย่างเดียวเท่านั้น เอาชีวิตในภาพรวมเป็นใหญ่ อย่าไปเอาเจ้าจุ๊ดจู๋เป็นใหญ่ ถ้าชีวิตในภาพรวมดี เดี๋ยวเจ้าจุ๊ดจู๋มันดีเอง ถ้ามันเอาดีไม่ได้ก็ช่างมัน

     2. จัดการความเครียดให้ดี นอนพักผ่อนให้พอ เพราะมีหลักฐานว่าการจัดการความเครียดที่ดีทำให้นกเขาที่ตายแล้วกลับมาขันได้

     3. ปรับอาหารไปในทิศทางที่มุ่งพลิกผันโรคเบาหวานและลดปัจจัยเสี่ยงของโรคหลอดเลือด กล่าวคือมุ่งกินอาหารพืชเป็นหลักแบบมีไขมันต่ำ ไม่สกัด ไม่ขัดสี ลดการกินเนื้อนมไข่ไก่ปลาลง เป้าหมายคือให้เบาหวานหาย ไขมันลด ความดันลด โดยไม่ต้องใช้ยาใดๆ เพราะยิ่งใช้ยามาก เจ้าจุ๊ดจู๋ยิ่งจะฟื้นยาก

     4. ออกกำลังกายสม่ำเสมอทุกวัน ทั้งแบบแอโรบิกและแบบเล่นกล้าม ให้ถึงระดับมาตรฐาน คือออกแบบแอโรบิกจนหอบแฮ่กๆวันละสามสิบนาทีสัปดาห์ละห้าวันควบกับเล่นกล้ามอีกสัปดาห์ละสองวัน 

     5. ตัวคุณซึ่งเป็นภรรยาก็ช่วยได้มาก อย่าไปทำให้เขาเข้าใจว่าถ้านกเขาของเขาไม่ตื่นแล้วเราจะตีราคาเขาด้อยค่าลง ควรชวนกันหันเหไปเติมเต็มชีวิตคู่ด้วยการทำกิจกรรมอื่นร่วมกันโดยไม่ต้องไปลุ้นจะมีเซ็กซ์กันให้ได้ ลดความคาดหวังให้เหลือ 0% ให้ได้ก่อน ความเครียดของเขาถึงจะลดลง เรื่องการมีเซ็กซ์ไม่ต้องไปอาลัยอาวรณ์มากนักดอก ไม่ช้าก็เร็วมันก็ต้องเหี่ยวแห้งเลิกราไปด้วยความเป็นอนิจจังของสรรพสิ่งในชีวิต ควรไฮไลท์เอาเมตตาธรรมที่มีต่อกันเป็นแบคกราวด์ของชีวิตคู่อยู่ก่อนแล้วให้โดดเด่นขึ้นมาแทนเซ็กซ์ดีกว่า 

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

บรรณานุกรม

1. Nehra A, Jackson G, Miner M, Billups KL, Burnett AL, Buvat J, et al. The Princeton III Consensus recommendations for the management of erectile dysfunction and cardiovascular disease. Mayo Clin Proc. Aug 2012;87(8):766-78. [Medline]. [Full Text]

2. Spitzer M, Basaria S, Travison TG, et al. Effect of testosterone replacement on response to sildenafil citrate in men with erectile dysfunction: a parallel, randomized trial. Ann Intern Med. Nov 20 2012;157(10):681-91.[Medline]

3. Goldstein I. The mutually reinforcing triad of depressive symptoms, cardiovascular disease, and erectile dysfunction. Am J Cardiol. Jul 20 2000;86(2A):41F-45F. [Medline]

4. Kalaitzidou I, Venetikou MS, Konstadinidis K, Artemiadis AK, Chrousos G, Darviri C. Stress management and erectile dysfunction: a pilot comparative study. Andrologia. Jul 3 2013;[Medline]