งานวิจัยใช้การออกกำลังกายร่วมรักษาโรคมะเร็งพบว่าทำให้อัตรารอดชีวิตยืนยาวขึ้น
 |
| พระศิวะอุ้มนางอุมาเทวี ขีเมอร์ซีเดส เบนซ์ (วัว) ที่ทับหลังประสาทเมืองโบราณศรีเทพ |
แต่ไหนแต่ไรมา วงการแพทย์รู้แต่ว่าการออกกำลังกายทำให้สุขภาพทั่วไปดีขึ้นได้ และเชื่อกันว่าแม้คนเป็นมะเร็งก็ควรจะออกกำลังกายตามปกติเพื่อให้สุขภาพโดยรวมดี แต่ก็ยังมีแพทย์บางส่วนออกแนวไม่เชื่อว่าการออกกำลังกายจะเกี่ยวอะไรกับโรคมะเร็ง และบางส่วนยังเชื่อว่าคนเป็นโรคมะเร็งควรจะเน้นการพักรักษาตัวมากกว่าไปหักโหมกับการออกกำลังกาย
จนกระทั่งมีการคิดทำงานวิจัยชื่อ CHALLENGE trial นี้ขึ้นพร้อมกันในศูนย์การแพทย์ 55 แห่งในประเทศแคนาดาและสหรัฐฯ ทำวิจัยมานาน 8 ปี ได้ผลออกมาตีพิมพ์ได้แล้ว ซึ่งถือเป็นความรู้ใหม่ของวงการแพทย์ เป็นหลักฐานวิทยาศาสตร์ระดับสูงชิ้นแรกที่ยืนยันว่าการออกกำลังกายใช้ร่วมรักษาโรคมะเร็งแล้วทำให้ผู้ป่วยมะเร็งมีอายุยืนยาวขึ้น
งานวิจัยนี้ใช้ผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่ที่ทำผ่าตัดและเคมีบำบัดแล้วจำนวน 889 คน สุ่มแบ่งเป็นสองกลุ่ม กลุ่มหนึ่งให้ออกกำลังกายอย่างเป็นกิจจลักษณะทุกวันตามโผมาตรฐานที่กำหนดไว้โดยมีนักออกกำลังกายช่วยเหลือแนะนำ อีกกลุ่มหนึ่งเป็นกลุ่มควบคุม ให้ความรู้ในการดูแลตนเองทุกด้านแล้วให้ใช้ชีวิตของตนไปตามปกติ ทั้งนี้กำหนดเอาอัตรารอดชีวิตโดยปลอดโรคมะเร็ง (disease free survival) เป็นตัวชี้วัดสุดท้าย
ผลวิจัยพบว่าอัตรารอดชีวิตใน 5 ปี ของกลุ่มที่ออกกำลังกาย ยืนยาวกว่าของกลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญ (80.3% vs 73.9%) โดยในกลุ่มออกกำลังกายมีผลข้างเคียงระดับเล็กน้อยเกี่ยวกับกล้ามเนื้อเกิดขึ้นมากกว่ากลุ่มควบคุม (18.5 vs 11.5%) คณะผู้วิจัยสรุปผลว่าการออกกำลังกายใช้ร่วมรักษามะเร็งลำไส้ใหญ่แล้วมีผลให้อัตรารอดชีวิตยืนยาวขึ้นกว่าเมื่อไม่ได้ออกกำลังกาย และแนะนำว่าควรจัดโปรแกรมการออกกำลังกายเป็นส่วนหนึ่งของการรักษามะเร็งลำไส้ใหญ่แบบมาตรฐาน
นี่จัดเป็นหลักฐานวิทยาศาสตร์ชิ้นแรกที่สนับสนุนการใช้การออกกำลังกายเป็นส่วนหนึ่งของการรักษาโรคมะเร็ง วงการแพทย์คงต้องใช้เวลาสักพักใหญ่ในการปรับตัวตามผลวิจัยนี้
ความจริงก่อนหน้านี้มีหลักฐานระดับต่ำกว่าที่ทำวิจัยแบบดูข้อมูลย้อนหลังที่ให้ผลสรุปว่าผู้ป่วยมะเร็งที่ออกกำลังกายสม่ำเสมอมีความเสี่ยงมะเร็งกลับเป็นซ้ำน้อยกว่าและมีอัตรารอดชีวิตมากกว่าผู้ป่วยมะเร็งที่ไม่ได้ออกกำลังกาย แต่ก็เป็นหลักฐานที่แสดงถึงความสัมพันธ์กันโดยไม่ทราบว่าการออกกำลังกายเป็นเหตุให้อัตราตายลดลงหรือไม่ งานวิจัยนี้เป็นงานวิจัยแรกที่บอกได้ว่าการออกกำลังกายเป็นสาเหตุอิสระหนึ่งสาเหตุที่ทำให้อัตราตายลดลง
หลักฐานระดับห้องทดลองที่ใช้เป็นคำอธิบายว่าทำไมการออกกำลังกายจึงใช้รักษามะเร็งได้ผลมีมาก่อนหน้านี้มากพอสมควร เช่นงานวิจัยหนึ่งพบว่าผู้ป่วยมะเร็งปอดที่ว่ายน้ำเป็นประจำมีโมเลกุลโดปามีนเพิ่มขึ้นซึ่งไประงับโมเลกุล TGF-B1 ที่ควบคุมเซลล์มะเร็งได้ อีกงานวิจัยหนึ่งให้ผลสรุปได้ว่าการออกกำลังกายมีผลช่วยการซ่อมแซมโมเลกุลรหัสพันธุกรรม (DNA หรือยีน) ของเซลล์ซึ่งจะยังผลให้จำนวนยีนผิดปกติที่จะก่อโรคมะเร็งลดลง เป็นต้น
สรุปว่า มาถึงวันนี้ การออกกำลังกายไม่ใช่แค่มีประโยชน์กับคนธรรมดาทั่วไปและคนเป็นโรคเรื้อรังอื่นๆเท่านั้น แต่ยังใช้รักษาคนเป็นมะเร็งที่ผ่าตัดให้เคมีบำบัดครบแล้วให้มีอายุยืนยาวปลอดมะเร็งนานขึ้นได้ด้วย แม้งานวิจัยนี้จะทำกับผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่ แต่ผมเห็นว่าไม่เสียหายอะไรมีแต่ได้กับได้หากจะเอาข้อสรุปนี้ไปใช้กับผู้ป่วยมะเร็งชนิดอื่นทุกระดับความหนักทุกระดับความรุนแรงด้วย
นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
บรรณานุกรม
1. Courneya KS, Vardy JL, O'Callaghan CJ, Gill S, Friedenreich CM, Wong RKS, Dhillon HM, Coyle V, Chua NS, Jonker DJ, Beale PJ, Haider K, Tang PA, Bonaventura T, Wong R, Lim HJ, Burge ME, Hubay S, Sanatani M, Campbell KL, Arthuso FZ, Turner J, Meyer RM, Brundage M, O'Brien P, Tu D, Booth CM; CHALLENGE Investigators. Structured Exercise after Adjuvant Chemotherapy for Colon Cancer. N Engl J Med. 2025 Jun 1. doi: 10.1056/NEJMoa2502760. Epub ahead of print. PMID: 40450658.
